Συμπληρώνονται σήμερα δύο χρόνια (3/4/2009) από τον αιφνίδιο θάνατο του αγαπητού συντρόφου και συνεργάτη του «Ριζοσπάστη», του σκηνοθέτη και κριτικού κινηματογράφου Νίκου Αντωνάκου. Ο αιφνίδιος θάνατός του επήλθε από ανακοπή καρδιάς, τη στιγμή που μιλούσε στην εκδήλωση της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών σε αφιέρωμα για τον Γιάννη Ρίτσο.

Ο Νίκος Αντωνάκος αφοσιώθηκε και αγωνίστηκε για τα ιδανικά του μαρξισμού - λενινισμού, στην πανανθρώπινη ιδεολογία, δίνοντας μάχες, υποστηρίζοντας αξίες, υπηρετώντας μέσα από τα συνδικαλιστικά όργανα τα συμφέροντα και την αξιοπρέπεια των ομότεχνών του, στηρίζοντας τον κοινωνικό ρόλο του καλλιτέχνη.

«Λοιπόν, σιωπή;», έγραφε στη στήλη του «Αλλη διάσταση» στον «Ριζοσπάστη» (1996). «Με κλειστό το στόμα θα μιλάτε στο μέλλον οι πνευματικοί άνθρωποι, οι καλλιτέχνες, οι ποιητές, οι δάσκαλοι; Με σκυφτό το κεφάλι θα απαντάτε στις προκλήσεις; Οι "προστάτες", άτομα χωρίς αρχές, για να σας εκδικηθούνε, έριξαν τα προσχήματα. Σας εξέθεσαν. Μαζί με τη δική τους θρασύτητα - και τον εκβιασμό - αποκάλυψαν και τη δική σας γύμνια. Εσάς, που επιλέξατε τη σιωπή, από φόβο ή από συμφέρον, δείχνει, με το δάχτυλο στη σκανδάλη, η αμερικάνικη κυβέρνηση, "μαλώνοντας" την Κύπρο για την επιλογή της. Εσάς κοιτάει και τη στάση, που θα κρατήσετε, στον εκβιασμό στη Γιουγκοσλαβία. Και, φυσικά, η καθημερινή απουσία σας από τους αγώνες και τα μπλόκα, τους λύνει - για μια, ακόμα, φορά - τα χέρια. Το κλείσιμο στον εαυτό σας τους ανακηρύσσει αυτοκράτορες».

Ο Νίκος Αντωνάκος τίμησε στο ακέραιο την αποστολή του σύγχρονου ανθρώπου. Την τίμησε από τα πρώτα νεανικά του χρόνια με την ένταξή του στο ΚΚΕ μέχρι την τελευταία του πνοή, που κι αυτή έφυγε μέσα στη μάχη, σαν προσφορά, σαν σπονδή στον αγώνα για έναν ανώτερο πολιτισμό, για την αταξική κοινωνία του μέλλοντος.

«Γιατί», όπως έγραφε στον «Ριζοσπάστη» το 1996, «πρέπει να ξαναρχίσουν - και να δυναμώσουν - τα μεγάλα λαϊκά συλλαλητήρια. Εκείνες οι ατέλειωτες φωνές για ισότητα. Εκείνα τα επικά τραγούδια και οι υπέροχες διαδηλώσεις. Εκείνα τα ασταμάτητα κυνηγητά με την αντίδραση. Εκείνη η ανυποχώρητη διαφωνία με τη συντήρηση. Ολα αυτά που μας έκαναν να νιώθουμε υπερήφανοι. Ανθρωποι χρήσιμοι και ασυμβίβαστοι. Ανθρωποι που εκτελούμε το χρέος μας... Γιατί πρέπει να ξαναφέρουμε μπροστά μας τα μεγάλα οράματα για έναν κόσμο δίκαιο. Για έναν κόσμο που ο ιδρώτας του εργαζόμενου, του επιστήμονα και του διανοούμενου, θα χύνεται στα μεγάλα ποτάμια του μέλλοντος και όχι στα χρηματοκιβώτια του παρελθόντος. Που ο κόπος του ποιητή και του αγρότη θα γίνεται κτήμα του αύριο. Που τα παιδιά θα τρέχουν στους δρόμους χορτάτα, καθαρά και σιδερωμένα... Γιατί πρέπει να εμποδίσουμε - πάση θυσία - τον πόλεμο. Τις φωνές του μίσους. Να μπούμε μπροστά σε όλες αυτές τις άναρθρες κραυγές, που παρουσιάζονται σαν εθνικός λόγος. Γιατί πρέπει να αποκαλύψουμε όλα αυτά τα χοροπηδήματα των βαρβάρων, που παρουσιάζονται σαν εθνική επιταγή και εθνική περηφάνια. Γιατί είναι ανάγκη να βρούμε αυτά που μας ενώνουν με τους άλλους λαούς. Και ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη, να βρούμε - και να τους απομονώσουμε - όλους αυτούς που μας χωρίζουν... Για όλα αυτά με το ΚΚΕ. Αλλά και για τα "καθημερινά". Για το δικαίωμα στην εργασία, στη μόρφωση, στη διασκέδαση, στην υγεία... Για μια ανθρώπινη σύνταξη. Για να φύγει οριστικά η απελπισία. Για όλα αυτά, που το ΚΚΕ, έξω και μέσα στη Βουλή - ανυποχώρητα - υπερασπίζεται».

Ηταν ξεχωριστός, για την τόλμη και την επιμονή με την οποία πάλευε για το δίκιο του αγώνα μας. Πίστευε με πάθος στην ιδεολογία του, γι' αυτό σε όλες τις καταιγίδες των τελευταίων χρόνων κράτησε σταθερά και αταλάντευτα το τιμόνι. Ηταν ξεχωριστός, για την αιχμηρότητα, τη φλόγα, το συναίσθημα, την εκφραστικότητα και τη σπάνια αισθητική του πολυδιάστατου έργου του - σκηνοθετικού, συγγραφικού, δημοσιογραφικού.

«Ω, τι ευτυχία να είσαι διανοούμενος! Και καλλιτέχνης. Και ακαδημαϊκός. Και δάσκαλος στο Πανεπιστήμιο... Και να σιωπάς! Να σιωπάς, γιατί είσαι πονηρός και φοβητσιάρης. Γιατί θέλεις να τα έχεις καλά με τον νεκροθάφτη σου... Και να προσποιείσαι ότι εισέρχεσαι στη ζωή, ενώ εσύ εξέρχεσαι! Να οπισθοβατείς προσποιούμενος ότι βαδίζεις μπροστά. Οτι παίρνεις μέρος στη ζωή, ενώ την έχεις - προ πολλού - αποχωριστεί. Να παριστάνεις το ζωντανό, ενώ έχεις πεθάνει»!

Για χρόνια κατέθετε τις αγωνίες του, τις ελπίδες του, τα όνειρα και τις προσδοκίες του για την τέχνη, τον πολιτισμό και τον άνθρωπο. Η αλήθεια είναι ότι μας λείπεις, σύντροφε. Ομως, θα μας συντροφεύουν πάντα τα γραπτά σου που θα ενισχύουν την αισιοδοξία μας και οι παραινέσεις σου θα μας πηγαίνουν μπροστά:

«Θέλω να κοιτάς μόνο τα ωραία πράγματα. Θέλω να γνωρίσεις την πόλη που ζεις. Να την ξέρεις. Να ξέρεις πού περπατάς, με ποιον περπατάς. Να ακούς τους φανερούς και τους κρυφούς - προπαντός τους κρυφούς - ήχους της. Να στέκεσαι με σεβασμό μπροστά στους ανθρώπους που "γράφουνε οι ταμπέλες". Ολος ετούτος ο κόσμος, άλλος πολύ - άλλος λιγότερο, "έλαβε μέρος". Ηταν εκεί στα γεγονότα. Σημάδεψε με την παρουσία του - και με το έργο του - την πορεία της χώρας και του κόσμου. Πρέπει και συ να βάλεις τα δικά σου αποτυπώματα. Πρέπει ο τόπος να γεμίσει ταμπέλες με άξια σεβασμού ονόματα. Ο Νίκανδρος, γιος του Χρίστου και της Αρετής. Η Αννα, κόρη του Δημήτρη και της Μαρίας. Ο Αλέκος, γιος του Αρτέμη. Ο Γιάννης, ο Κώστας, η Ειρήνη»...