ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (του ανταποκριτή μας).-

Η πρόεδρος του Τμήματος, καθηγήτρια Αλ. Γουλάκη - Βουτυρά, χαρακτήρισε τον Ιάνη Ξενάκη «κορυφαία μορφή της μουσικής του δεύτερου μισού του αιώνα» και τόνισε ότι το ΑΠΘ του απονέμει αυτή την ακαδημαϊκή τιμή «για την τεράστια προσφορά του στο σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό».

«Το ΑΠΘ είναι περήφανο που τιμά έναν ξεχωριστό Ελληνα σαν τον Ιάνη Ξενάκη. Πρόκειται για ένα δημιουργό που ταυτίζεται με τις έννοιες της έρευνας και της πρωτοπορίας, έναν καινοτόμο όχι μόνο στη μουσική, αλλά στον τρόπο σκέψης και αντιμετώπισης συνολικά του φαινομένου πολιτισμός και εξέλιξη. Μουσικός, αρχιτέκτονας, φιλόσοφος, αισθητικός, μαθηματικός, οραματιστής, άνοιξε νέους δρόμους με τα πολύτοπά του, έργα μεγάλων διαστάσεων, στα οποία συνεργάζονται η μουσική, η αρχιτεκτονική, τα εικαστικά, συνολικά πάνω από 20 μορφές τέχνης και τεχνικής. Με τις συνθέσεις του το ελληνικό δημιουργικό πνεύμα έγινε γνωστό σ' ολόκληρο τον κόσμο, δίνοντας νέες διαστάσεις στη μουσική. Μουσική, με κύριο χαρακτηριστικό της τη δύναμη, εμπνευσμένη κυρίως από την αρχαία ελληνική σκέψη και φιλοσοφία», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο πρύτανης Μ. Παπαδόπουλος.

Παραλαμβάνοντας την τιμητική πλακέτα ο Σπύρος Σακάς, με συγκίνηση έκανε την αντιφώνηση. «Μακάρι να μπορούσα να μεταβιβάσω ένα μέρος της δικής μου ζωής σε εκείνον και να τον επανέφερα, έστω για λίγο, στη δημιουργική του δραστηριότητα», είπε με τρεμάμενη φωνή. «Μπόρεσα να πω κάτι σαν προσευχή για τον Σωκράτη, τον Χριστό, τον Πυθαγόρα, τον Μακρυγιάννη, τον Σοφοκλή, τον Γκάτσο, τον Ρίλκε, την Σαπφώ, τον Γρηγόρη Λαμπράκη, τον Σολωμό, τον Ελύτη και για άλλους, ζώντες ή χαμένους, που συνθέτουν μέσα μου την εικόνα του προσώπου που με συντροφεύει διαρκώς», τόνισε ο Σπ. Σακάς και συνέχισε: «Μοιάζει σαν όλα τα πρόσωπα μαζί, ομόφωνα, να αναγορεύουν τον εν ζωή Ιάνη Ξενάκη και τη σπάνια εικόνα του ως τη μοναδική προσωπικότητα, που φέρει και όλες τις δικές τους χάρες. Που ξέρει να στοχεύει διαρκώς και μόνον στην εξέλιξη της διάνοιας και όχι στα μέσα που οδηγούν σ' αυτήν. Στην επιστήμη, την ποίηση, τη μουσική, τις τέχνες γενικότερα. Ο Ιάνης Ξενάκης παραμένει το ακριβό και σπάνιο πρόσωπο του επιστήμονα, καλλιτέχνη και ανθρώπου, όχι μόνο για τη δική μου ζωή, αλλά και για τη ζωή όλων μας, όσο κι αν ακόμη δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει αυτό».

Τέλος διάβασε χειρόγραφο του κορυφαίου δημιουργού, στο οποίο μεταξύ άλλων γράφει: «Χρειάστηκε να εγκαταλείψω την Ελλάδα πριν από πολύ καιρό. Η ζωή δεν ήταν εύκολη... Οταν η τιμή και η αναγνώριση έρχονται από την Ελλάδα, είναι κάτι που με συγκινεί βαθύτατα».

Στην προσφώνησή του, ο καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών Δ. Θέμελης, αναφερόμενος στη ζωή και στο έργο του Ιάνη Ξενάκη σημείωσε μεταξύ άλλων:

«Ο Ιάνης Ξενάκης γεννήθηκε το 1922 στη Ρουμανία από Ελληνες γονείς. Σπούδασε στο ΕΜΠ, από όπου αποφοίτησε το 1947. Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση και φυλακίστηκε από τις κατοχικές δυνάμεις. Δραπέτευσε το 1947 στο εξωτερικό, με τελικό σταθμό το Παρίσι. Καταδικασμένος σε θάνατο με την κατηγορία της λιποταξίας, παρέμεινε στο Παρίσι ως πολιτικός πρόσφυγας. Η καταδίκη του ανακλήθηκε με νομοθετικό διάταγμα μετά τη μεταπολίτευση. Στο Παρίσι μαθήτευσε στην "Ecole Normale" και από το 1952 στο Κονσερβατουάρ. Στα πρώτα του έργα πειραματίστηκε με στοιχεία δημοτικής μουσικής και μαθηματικών θεωριών, ενώ συγχρόνως συνεργαζόταν με τον Λε Κορμπιζιέ, ως αρχιτέκτονας στο σχεδιασμό σημαντικών έργων. Εργο - σταθμός είναι οι "Μεταστάσεις" (1954), όπου πρωτοχρησιμοποιεί μαθηματικές και αρχιτεκτονικές έννοιες στη μουσική δομή. Σε μια σειρά πολυδιάστατων έργων, στα "Πολύτοπα", συνεργάζονται η μουσική, η αρχιτεκτονική και οι πλαστικές τέχνες για την πραγμάτωση ενός ενιαίου έργου. Ο Ξενάκης έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία και διακρίσεις. Εχει αναγορευτεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών, Τεχνών και Γραμμάτων, του Γαλλικού Ινστιτούτου και της Γαλλικής Ακαδημίας. Το έργο του έχει διεθνώς τεράστια απήχηση και αναγνώριση: Προς τιμήν του οργανώνονται φεστιβάλ, αφιερώματα, γράφονται διατριβές, μελέτες κλπ.».

Να σημειώσουμε ότι η τελετή της αναγόρευσης περιέλαβε και συναυλία της Χορωδίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, με έργα του τιμώμενου. Εργα του, παρουσιάστηκαν χτες και στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ενώ το πρωί στο «Τελόγλειο» δόθηκε διάλεξη του Μάκη Σολωμού για το έργο του Ι. Ξενάκη. Παράλληλα έκθεση ντοκουμέντων του συνθέτη θα παρουσιάζεται μέχρι αύριο στο κτίριο διοίκησης του ΑΠΘ.