Η λεγόμενη χαλαρή δεσμευτικότητα της Διακήρυξης της Μπολόνια και οι προσπάθειες του υπουργείου Παιδείας να πείσει τους πρυτάνεις και ολόκληρη την πανεπιστημιακή κοινότητα που αντιδρά έντονα ότι δήθεν δεν είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόσουμε κατά γράμμα τις επιταγές της Διακήρυξης, ανατρέπονται πολύ εύκολα, αν αναλογιστούμε ποια είναι η πολιτική που ήδη έχει ξεκινήσει να εφαρμόζει η κυβέρνηση στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Με μια σειρά νομοθετήματα που ήδη έχουν προωθηθεί ή έχουν εξαγγελθεί για το αμέσως επόμενο διάστημα, η κυβέρνηση εφαρμόζει ήδη τις διατάξεις της Μπολόνια. Το υπουργείο Παιδείας ομολογεί ανοιχτά ότι εξετάζει την εφαρμογή του συστήματος των πιστωτικών μονάδων, κάτι που στην ουσία αναιρεί τις δηλώσεις για μη αλλαγή των κύκλων σπουδών και της διάρκειας των εξαμήνων, τα οποία επαναλαμβάνει η ηγεσία του υπουργείου για να αμβλύνει τις αντιδράσεις.

Τώρα, λοιπόν, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να επιδείξει συγκεκριμένο έργο στην κατεύθυνση υλοποίησης της διακήρυξης, πρώτα απ' όλα με το νομοσχέδιο «για την αναμόρφωση των μεταπτυχιακών σπουδών και της έρευνας», που έχει έτοιμο για κατάθεση στη Βουλή. Το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά είναι πλήρως εναρμονισμένο με το μοντέλο των κύκλων σπουδών 3-2-3, γιατί ακόμα κι αν δε μειώνει άμεσα τις προπτυχιακές σπουδές στα τρία χρόνια, τις υποβαθμίζει, πετώντας την επιστημονική ειδίκευση έξω από το πτυχίο. Κατοχυρώνει μεταπτυχιακά ειδίκευσης και διδακτορικού, κάνοντας παραπέρα βήματα σε αντιδραστική κατεύθυνση, ακόμα και από την ίδια τη διακήρυξη, αφού τα μεταπτυχιακά ειδίκευσης θεωρούνται με βάση το νομοσχέδιο ως απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει κάποιος σε διδακτορικό. Στη Διακήρυξη της Μπολόνια δε θεωρούνται απαραίτητη προϋπόθεση και ο ειδικός γραμματέας του υπουργείου για θέματα ΑΕΙ, Δ. Κλάδης, το παρουσιάζει αυτό σαν μια επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης, την ίδια στιγμή που το εφαρμόζει στη χώρα μας.

Επιπλέον, με το νομοσχέδιο αυτό, εντείνονται οι ταξικοί φραγμοί στην ανώτατη εκπαίδευση, καθώς, όπως σημειώνεται και στην εισηγητική του έκθεση, τα μεταπτυχιακά «δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις τάσεις μαζικοποίησης των προπτυχιακών σπουδών». Μάλιστα, στην εισηγητική έκθεση αναφερόταν αρχικά ότι μόνο ένα ποσοστό 15% των αποφοίτων των πανεπιστημίων θα προχωράει στα μεταπτυχιακά, πράγμα που απαλείφτηκε αργότερα από την εισηγητική έκθεση, είναι ενδεικτικό όμως της διάθεσης που υπάρχει, η μεγάλη μάζα των αποφοίτων να παραμένει μ' ένα απαξιωμένο πτυχίο που δε θα πιστοποιεί ουσιαστικές επιστημονικές γνώσεις, αλλά κάποιες δεξιότητες και δε θα αντιστοιχεί σε κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα.

Πέρα από το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά, η εφαρμογή της διακήρυξης της Μπολόνια στη χώρα μας έχει διευκολυνθεί και με την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την ευρωπαϊκή οδηγία 89/48. Η οδηγία έχει ανοίξει το δρόμο για την αναγνώριση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα μας. Οποιος σπουδάζει σε κάποιο ΙΕΚ της χώρας μας που συνεργάζεται με ξένο πανεπιστήμιο, έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει το πτυχίο του ως πανεπιστημιακό, στο ξένο αυτό πανεπιστήμιο (στις διευκρινίσεις του κειμένου της Μπολόνια, το πανεπιστήμιο αυτό αναφέρεται ως «πανεπιστήμιο υποδοχής»). Είναι αμφίβολο δε το αν και κατά πόσο μπορεί η χώρα μας να μην αναγνωρίσει ένα τέτοιο πτυχίο, αφού θα είναι καθ' όλα νόμιμο σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και σύμφωνα με το άρθρο 28, που συζητιέται στην αναθεώρηση του Συντάγματος, οι ευρωπαϊκοί νόμοι είναι πάνω ακόμα κι απ' το Σύνταγμα (που απαγορεύει τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων).

Τέλος, πλήρως εναρμονισμένο με το πνεύμα της Μπολόνια, το υπουργείο Παιδείας ετοιμάζει το νομοσχέδιο δήθεν «ανωτατοποίησης» των ΤΕΙ, η συζήτηση του οποίου με τους αρμόδιους φορείς θα ξεκινήσει μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Φλεβάρη.