...«Και μόνο το όνομα του περίφημου Αμερικανού σκακιστή Πολ Μόρφι (1837-1884) θυμίζει στους φίλους του σκακιού τις εξαιρετικές επιθέσεις και συνδυασμούς του.

Ωστόσο, πολύ λίγοι γνωρίζουν ότι αυτοί οι συνδυασμοί βασίζονται σε βαθιές στρατηγικές αρχές, όπως η ανώτατη κεντροποίηση των κομματιών, η υπεροχή στην ανάπτυξη και το άνοιγμα των γραμμών στο κέντρο.

Ο Μόρφι, με το αισθητήριό του, κατανόησε τους κανόνες της στρατηγικής του σκακιού και γι' αυτό πέτυχε έναν μεγάλο αριθμό νικών. Κατά το τέλος του 19ου αιώνα ο μεγάλος σκακιστής και πρώτος Παγκόσμιος Πρωταθλητής Βίλχελμ Στάινιτς ήταν ο πρώτος που διαμόρφωσε τους βασικούς κανόνες του θεσιακού παιχνιδιού (στρατηγική). Ηταν ο πρώτος που απέδειξε ότι ένα σχέδιο δεν μπορεί να προκύψει από τη φαντασία του παίκτη. Αντίθετα, βασίζεται σε κάτι συγκεκριμένο, κρυμμένο σε μια θέση της σκακιέρας, την κάθε ιδιαίτερη στιγμή.

Ο Στάινιτς τονίζει ότι κάθε θέση στη σκακιέρα μπορεί να χαρακτηριστεί από μερικούς παράγοντες, ευνοϊκούς ή όχι, για κάθε έναν από τους παίκτες, παράγοντες που θα πρέπει να αναλυθούν ξεχωριστά για να εκτιμηθεί η θέση. Αυτή η εκτίμηση μπορεί να βοηθήσει στο να γίνει ένα σχέδιο που θα πάρει υπόψη τις πραγματικές πιθανότητες και των δύο πλευρών. Η ικανότητα να εκτιμάς κατάλληλα την κατάσταση του παιχνιδιού σε οποιαδήποτε στιγμή προκαθορίζει, μέχρι ενός σημείου, τη δύναμη του παίκτη.

Ας μελετήσουμε ένα απλό παράδειγμα. Στρ. β2, β3, ζ2, η2, θ2. Λευκά: Ισαάκ Μπολεσλάβσκι. Ρη1, Βε6, Πδ1, Πε6, Αη5, Ιζ3, Ιγ3. Μαύρα: Αλεξάντερ Κοτόβ. Ρθ8, Ββ6, Πδ8, Πζ8, Αδ6, Αβ7, Ιζ6, Στρ. α6, β5, η7, θ7. Ζυρίχη 1953.

Με μια πρώτη ματιά, οι ευκαιρίες είναι ασαφείς. Ο λευκός έχει ένα έξτρα πιόνι, αλλά τα διπλωμένα του πιόνια στην πλευρά της βασίλισσας είναι αδύνατα. Από την άλλη πλευρά, τα μαύρα διαθέτουν το ισχυρό ζεύγος των αξιωματικών και είναι πιθανό να του εξασφαλίσουν επαρκή αντεπίθεση που θα αποφέρει ισότητα δυνάμεων. Το πρόβλημα είναι ότι ο Αδ6 είναι καρφωμένος. Για να ελευθερωθεί ο μαύρος, πρέπει να επιδιώξει απλοποιήσεις, ελπίζοντας να εξασφαλίσει μια ισοπαλία στο τέλος με αντιπάλους τους αξιωματικούς. Αλίμονο όμως, υπάρχει ένα μικρό λάθος στην εκτίμηση της κυρίαρχης θέσης. Επτά κινήσεις αργότερα τα μαύρα θα βρεθούν κοντά στην ήττα. 20. Αζ4! Αζ3 21. Πδ6 Πδ6 22. Βδ6 Βδ6 23. Αδ6 Πε8 24. Πε8 Ιε8 25. Αε5! Αγ6 26. β4! θ5 27. ζ3. Εάν ο μαύρος είχε καταφέρει να αλλάξει τους ίππους αφήνοντας το λευκό βασιλιά στο κέντρο και εγκαταλείποντας το πιόνι α6, η ισοπαλία θα ήταν φανερή. Αλλά αυτό τώρα είναι αδύνατον. (Βλέπε διάγραμμα)»

(Συνεχίζεται)