Οσο, όμως, αφήνουμε την άρχουσα τάξη και τους κάθε λογής πολιτικούς υπηρέτες της να χειρίζονται «αποκλειστικά» τα ζητήματα του πολιτισμού, τόσο η κατάσταση θα χειροτερεύει. Πολύ σωστά το πρόσφατο - 16ο Συνέδριο - του ΚΚΕ, μεταξύ των άλλων άμεσων, συγκεκριμένων καθηκόντων που ιεράρχησε, ως το επόμενο Συνέδριο, είναι και τα θέματα που αφορούν τον πολιτισμό. Στη σχετική, λοιπόν, απόφαση αναφέρεται ότι χρειάζεται: κινητοποίηση δυνάμεων, δημιουργών της Τέχνης και του Πολιτισμού, ενάντια στα φαινόμενα σήψης, διαφθοράς, τον εθνικισμό, το ρατσισμό, τον κοσμοπολιτισμό, την ηττοπάθεια και τη μοιρολατρία, ώστε να αρχίσει να αλλάζει η πνευματική, πολιτιστική ατμόσφαιρα στον τόπο μας και να καλλιεργηθεί η αυτοπεποίθηση του λαού για τη δύναμή του.

Είναι ευνόητο ότι χρειάζεται πολλή και ουσιαστική δουλιά. Από τώρα. Απαιτείται αγώνας, πάλη. Κι επειδή γνωρίζουμε: Παλεύει όποιος πιστεύει - πιστεύει όποιος γνωρίζει και γνωρίζει όποιος διαβάζει -όποιος μελετά... Είναι απαραίτητο να μελετήσουμε τη σπουδαιότητα, τη σημασία του πολιτισμού στο πεδίο της ταξικής πάλης.

Σαν έννοια οπολιτισμός είναιτο σύνολο των υλικών και πνευματικών αξιών που δημιουργήθηκαν από την ανθρωπότητα σ' όλη την ιστορία της και που εκφράζονται συγκεκριμένα και διαφορετικά βεβαίως σε κάθε κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό, στον οποίο επίσης είναι συγκεκριμένος ο κυρίαρχος τρόπος ζωής.

Αντικειμενικά, λοιπόν, οι κοινωνικές αντιθέσεις εμφανίζονται στις ταξικές κοινωνίες και στο εποικοδόμημα, σαν πολιτιστικές - ιδεολογικές αντιθέσεις. Γίνεται έτσι ο πολιτισμός ένα πεδίο σκληρής ταξικής πάλης ανάμεσα στην ιδεολογία της άρχουσας τάξης και στην ιδεολογία της εργατικής τάξης. Κατά συνέπεια ο πολιτισμός δεν είναι ενιαίος. Κάθε τάξη δημιουργεί τα στοιχεία του δικού της πολιτισμού. Μέσα σε κάθε έθνος υπάρχουν δύο έθνη, μέσα σε κάθε πολιτισμό υπάρχουν δύο εθνικοί πολιτισμοί. Σχετικά μ' αυτό ο ΛΕΝΙΝ έγραφε: «Σε κάθε εθνικό πολιτισμό, υπάρχουν, έστω και μη ανεπτυγμένα, στοιχεία δημοκρατικού και σοσιαλιστικού πολιτισμού, γιατί σε κάθε έθνος υπήρχε εργαζόμενη και εκμεταλλευόμενη μάζα, οι συνθήκες ζωής της οποίας αναπόφευκτα δημιουργούν ιδεολογία δημοκρατική και σοσιαλιστική.

Αλλά σε κάθε έθνος υπάρχει επίσης πολιτισμός αστικός - και στην πλειοψηφία αντιδραστικός και κληρικός - συνάμα δε όχι με τη μορφή στοιχείων, αλλά με τη μορφή κυρίαρχου πολιτισμού». («Απαντα» τόμ. 24 σελ. 120-121).

Τα κύρια χαρακτηριστικά, οι βασικότερες ιδεολογικές τάσεις της μαζικής κουλτούρας του ιμπεριαλισμού είναι: Ο ατομικισμός, το φετίχ του χρήματος και το κυνήγι του «εύκολου» κέρδους, η κατάχτηση της προσωπικής επιτυχίας σε βάρος άλλων, η καταξίωση και η υιοθέτηση του «νόμου της ζούγκλας». Ακόμα η ηρωοποίηση της βίας, του εγκλήματος, της οφθαλμοπορνείας και του τηλεφωνικού... έρωτα, της αντικοινωνικής συμπεριφοράς και της χυδαιολογίας. Φυσικά, δε θα μπορούσε να απουσιάζει ο αντικομμουνισμός με τη μορφή της αμφισβήτησης και συκοφάντησης των ιδεών του σοσιαλισμού, αλλά και η περιφρόνηση της εργατικής τάξης, των εργαζομένων, γενικά των αξιών τους. Στη νεολαία, προβάλλονται ιδιαίτερα ο ανορθολογισμός και ο μυστικισμός σαν τρόπος προσέγγισης της ζωής, η διάδοση των ναρκωτικών, η αντιπάθεια στη λογική και στην οργανωμένη ζωή.

Στα παραπάνω έρχεται και η ίδια η κυβέρνηση να βάλει το δικό της το... χεράκι! Με όλη την πολιτική της ενθαρρύνει την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση. Στηρίζει τη χρηματοδότηση του πολιτισμού ολοένα και πιο πολύ στα έσοδα του κρατικού τζόγου και στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Μετρήστε για παράδειγμα πόσα τυχερά παιχνίδια κυκλοφορούν (!!!) και βγάλτε μόνοι σας τα συμπεράσματα.

Δημιουργεί έτσι μια παρακμιακή ατμόσφαιρα, στα πλαίσια της οποίας καλλιεργείται επίμονα και συστηματικά η προσμονή ότι όλα τα προβλήματα κάποιου είναι δυνατόν να τα λύσει κάποιο «μαγικό χαρτάκι». Οπως είναι γνωστό, στο χορό αυτό του τζόγου συμμετέχουν ολοένα και πιο πολλοί, όπως για παράδειγμα αρκετά ραδιοτηλεοπτικά παιχνίδια και εφημερίδες.

Αυτός είναι, σε γενικές γραμμές, ο κυρίαρχος, ο αστικός πολιτισμός στο σημερινό καπιταλιστικό σύστημα. Στον τομέα αυτό πρέπει να πούμε ότι η άρχουσα τάξη κάνει καλά τη δουλιά της. Καθήκον μας είναι να κάνουμε και μεις τη δική μας. Σίγουρα η ανατροπή της κυριαρχίας του πολιτισμού της αστικής τάξης βρίσκεται στη σοσιαλιστική προοπτική. Ομως ο πολιτισμός και σήμερα μπορεί και πρέπει να γίνει πεδίο έντονης αναμέτρησης ανάμεσα στις συντηρητικές και αντιδραστικές ιδέες και πολιτικές και τις προοδευτικές απόψεις για τον πολιτισμό. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις. Μπορεί να γίνει πεδίο αναμέτρησης ανάμεσα στις ιδέες του ατομικισμού και του συντηρητισμού, από τη μια πλευρά, και στις ιδέες της θυσίας, του αγώνα, της προόδου, της ειρήνης και της ανεξαρτησίας, από την άλλη.