Την «ενίσχυση της ευρωπαϊκής έρευνας» για την «προστασία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς» ζήτησαν, με τη μορφή δημόσιας «έκκλησης», επιστήμονες και τεχνοκράτες του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «FP7 (EU-CHIC)», από το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης στα μέσα Φεβρουαρίου, με «οικοδεσπότη» το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο που αποτελεί και τον εθνικό φορέα συμμετοχής στο παραπάνω πρόγραμμα. Αφορμή για την «έκκληση» ήταν η «παράλειψη» του τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς από το νέο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την έρευνα και την καινοτομία «Horizon 2020», που θα καλύψει την περίοδο 2014 - 2020.

Το «FP7 (EU-CHIC)» είναι επίσης πρόγραμμα της ΕΕ με στόχο να συμβάλει σε τεχνικό επίπεδο στη δημιουργία του αντιδραστικού ιδεολογήματος της ΕΕ για την «ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα». Ιδεολόγημα που αποτελεί θεμέλιο της Συνθήκης του Μάαστριχτ στον πολιτιστικό τομέα, αφού «συνοδεύει» το στρατηγικό στόχο του κεφαλαίου για εμπορευματοποίηση του πολιτισμού και διατήρηση μόνο εκείνων των στοιχείων που είτε τα ίδια είτε διαστρεβλωμένα θα «συνεισφέρουν» στη «σφυρηλάτηση» των «ευρωπαϊκών αξιών», δηλαδή του αξιακού συστήματος των μονοπωλίων. Το «FP7 (EU-CHIC)» συμβάλλει σε αυτήν την «ταυτότητα» της «ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς», εισάγοντας «μια συστηματική συλλογή και αποθήκευση δεδομένων σχετικά με τα ακίνητα αντικείμενα της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλη την Ευρώπη και τις γειτονικές χώρες. Ο κύριος στόχος είναι να αναπτύξει και να δοκιμάσει τις κατευθυντήριες γραμμές που χρειάζονται για την αποτελεσματική συλλογή των σχετικών δεδομένων σε κάθε μνημείο υπό παρακολούθηση». Στο πρόγραμμα συμμετέχουν πανεπιστημιακές σχολές και τεχνολογικά ιδρύματα από Ελλάδα (ΕΜΠ), Σλοβενία, Αυστρία, Ιταλία, Πολωνία, Κροατία, Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία, Τσεχία και Ισραήλ.

Οπως συμβαίνει με το σύνολο της επιστήμης στις ταξικές κοινωνίες, έτσι και στην προκειμένη περίπτωση οι διαμαρτυρόμενοι εταίροι του προγράμματος κάθε άλλο παρά αμφισβητούν την αντιδραστικότητα (και) των πολιτιστικών προσανατολισμών της ΕΕ. Ετσι, στην κοινή τους ανακοίνωση, αφού δηλώνουν ότι ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς πρέπει να «διατηρηθεί» στο νέο πρόγραμμα για την έρευνα, σημειώνουν ότι η ΕΕ, κυρίως από το 1986, έγινε ο «παγκόσμιος ηγέτης» στον τομέα της έρευνας για την πολιτιστική κληρονομιά, άρα, «μόνο μέσα από τη διατήρηση αυτής της προσέγγισης θα είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε στις εν εξελίξει πολύπλοκες προκλήσεις που απειλούν την πολιτιστική κληρονομιάς μας, την αειφορία της, τις ευρωπαϊκές αξίες και τον πολιτισμό».

Οσο «ουδέτερα» και να ακούγονται τα παραπάνω δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός ότι ακριβώς η εξυπηρέτηση του κεφαλαίου και στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι το κριτήριο για την εφαρμοζόμενη πολιτική της ΕΕ, άρα είναι αυτή που αμφισβητεί την ίδια την ύπαρξη κάθε στοιχείου πολιτιστικής κληρονομιάς που δεν «χρησιμεύει» είτε στην αγοραία «αξιοποίησή» του είτε στη χρησιμοποίησή του για την «τεκμηρίωση» των αστικών ιδεολογημάτων.

Ακριβώς το παραπάνω γίνεται ολοφάνερο στην ίδια την «έκκληση» όπου εντελώς απροκάλυπτα αναφέρεται: «Σύμφωνα με το άρθρο 167 της Συνθήκης της Λισαβόνας η Ευρωπαϊκή Ενωση θα συμβάλει στη "διατήρηση και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ευρωπαϊκής σημασίας". Αυτή η πρόθεση σχετίζεται με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις σε όλη την Ευρώπη που σήμερα ανέρχονται σε πάνω από το 40% των δραστηριοτήτων του κατασκευαστικού τομέα»! Πιο απλά λένε, ότι στο πλαίσιο της πολιτικής στήριξης της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου, εκείνα τα μνημεία που η ΕΕ θεωρεί ως «ευρωπαϊκής σημασίας», έχουν, εκτός από ιδεολογική επίδραση και οικονομική υπέρ του κεφαλαίου στις κατασκευές...

Σε ανάλογο κείμενο στην ιστοσελίδα του προγράμματος αναφέρεται ότι η μη χρηματοδότηση της έρευνας στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς θα έχει σαν αποτέλεσμα «την απώλεια σημαντικού μέρους της πολιτιστικής μας ταυτότητας και ένα σημαντικό οικονομικό παράγοντα που ανέρχεται στο 3,3% του ΑΕΠ στην Ευρώπη και με κύκλο εργασιών 338 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από τον τουρισμό»..!

Το ίδιο το ΕΜΠ θέτει το ζήτημα ως εξής: «(...) η ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας μέσω της προστασίας και της ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει μια ουσιαστική απάντηση στις δύσκολες στιγμές που διανύει η Ευρώπη σήμερα», διότι «η επιστημονική έρευνα είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διαδικασίας, καθώς η επιστημονική υποστήριξη των πολιτικών είναι απαραίτητη για τη δημιουργία διεξόδου στην κρίση της ανάπτυξης, στην κρίση των αξιών, στην κρίση της πολιτικής»! Δηλαδή, η επιστήμη «δηλώνει» «πρόθυμη» να βοηθήσει το σύστημα να ξεπεράσει την κρίση που το ίδιο δημιουργεί. Και βέβαια, ξεπέρασμα της κρίσης στον καπιταλισμό σημαίνει φόρτωμα του συνόλου των συνεπειών της στους λαούς.

Αλλά το ΕΜΠ συνεχίζει: «Στην Ελλάδα της κρίσης ειδικότερα, η ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας και η επιστημονική έρευνα πάνω σε αυτή μέσα στο ελληνικό πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με σημαντικά πανεπιστημιακά ιδρύματα και θεσμούς σε όλη την Ευρωπαϊκή επικράτεια μπορούν να λειτουργήσουν έμπρακτα όχι μόνο ως μοχλοί οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και ως παράγοντες διαμόρφωσης μιας ισχυρής ευρωπαϊκής ταυτότητας, που διέπεται από δεσμούς πολιτισμού, δεσμούς άρρηκτους, και αξίες για βελτίωση της ποιότητας ζωής και της δημοκρατίας. Ο ρόλος του Πανεπιστημίου της έρευνας, της καινοτομίας, της αριστείας και της εξωστρέφειας θα είναι ουσιαστικός στην κατεύθυνση αυτή και θα πρέπει να αναγνωριστεί και να υποστηριχθεί» (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές τους).

Ανάλογα στην «έκκληση» αναφέρεται ότι «στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης, η διατήρηση των ιστορικών πόλεων και η σύγχρονη αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς συμβάλλουν σημαντικά στην ποιότητα ζωής και στην κοινωνική συνοχή που είναι σήμερα σε κίνδυνο»! Οπου «κοινωνική συνοχή» ισούται με την «ταξική ειρήνη», την «ηρεμία» που χρειάζεται δηλαδή το σύστημα για να εφαρμόσει το σύνολο της βάρβαρης πολιτικής του.

Λες και η πολιτική ασκείται «ανεξάρτητα» από τα ταξικά συμφέροντα, οι υπογράφοντες την «έκκληση» σημειώνουν ότι «η κοινωνική συμμετοχή είναι επίσης ένας σημαντικός μοχλός στην προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης» (σ.σ. υπέρ ποιου βέβαια δεν λένε) άρα «η Ευρώπη χρειάζεται εκπαίδευση στην πολιτιστική κληρονομιά, ενημέρωση των κοινωνιών και πρωτοβουλίες για τους νέους».

Από τα παραπάνω προκύπτουν μερικά χρήσιμα συμπεράσματα όπως το ότι η επιστημονική έρευνα στον καπιταλισμό κάθε άλλο παρά «ανεξάρτητη» είναι (σ.σ. η ύπαρξη πρόθεσης ή αφέλειας στο επιστημονικό δυναμικό δεν αλλάζει την ουσία). Ετσι, το αίτημα για γενναία χρηματοδότηση της έρευνας πρέπει να συνδέεται με το μείζον ζήτημα «έρευνα για ποιον;». Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί, ότι η ΕΕ διαθέτει πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία στον τομέα του πολιτισμού γενικά, άρα δεν πρόκειται να μειωθεί η διατήρηση και ανάδειξη εκείνων των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς που εξυπηρετούν το κατασκευαστικό, το τουριστικό ή όποιο άλλο κεφάλαιο, αλλά και το ιδεολογικό οπλοστάσιο των μονοπωλίων.

Από την άλλη, η απουσία του πολιτιστικού τομέα από το «Horizon 2020» δείχνει το πόσο... «ευέλικτο» είναι το «ενδιαφέρον» των μονοπωλίων για την μνημειακή κληρονομιά. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα των πρόσφατων εμπρησμών νεοκλασικών κτιρίων της Αθήνας από τους προβοκατόρικους μηχανισμούς του αστικού κράτους με στόχο το χτύπημα και τη συκοφάντηση του ταξικού κινήματος: Τα αστικά ΜΜΕ και η κυβέρνηση χύνουν «κροκοδείλια δάκρυα» για την αρχιτεκτονική κληρονομιά την οποία το ίδιο αυτό σύστημα έχει σχεδόν εξαφανίσει και ό,τι έχει απομείνει, είτε το παραδίδει στις τράπεζες είτε το αφήνει να καταρρεύσει. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει όποτε το ΚΚΕ ή το ΠΑΜΕ αναρτούν πανό με κάλεσμα αντίστασης και πάλης στην Ακρόπολη, την οποία, θυμίζουμε, οι κυβερνήσεις του δικομματισμού έχουν εντάξει στα μνημεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εμπορικές διαφημίσεις...