ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ - ΡΑΜΑΛΑ - ΓΑΖΑ - ΤΕΛ ΑΒΙΒ.-

Κλιμάκωση των συγκρούσεων και αλληλοκατηγορίες ακολούθησαν την πρώτη περιοδεία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στη Μέση Ανατολή. Ο Κολίν Πάουελ επιβεβαίωσε την εκτίμηση όσων υποστήριζαν ότι η νέα αμερικανική προεδρία θα τηρήσει αποστάσεις από την κατάσταση. Ενα εικοσιτετράωρο μετά την αναχώρησή του, η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων, τόσο στην πλευρά του Ισραήλ, όσο και της Παλαιστινιακής Αρχής. Θύελλα, όμως, πλέον «πνέει» και στο εσωτερικό του Εργατικού Κόμματος, του οποίου η Κεντρική Επιτροπή, εν μέσω ερίδων, ενέκρινε την κυβερνητική συνεργασία με το Λικούντ του Αριέλ Σαρόν, που τώρα καλείται να αντιμετωπίσει την οργή των έτερων ακροδεξιών συμμάχων του.

Ενας 13χρονος Παλαιστίνιος έχασε, χθες, τη ζωή του από σφαίρα στο κεφάλι, κατά τη διάρκεια συγκρούσεων στο εμπορικό πέρασμα Κάρνι, στη Λωρίδα της Γάζας. Λίγες ώρες νωρίτερα, 3 Ισραηλινοί αυτοκινητιστές, 2 γυναίκες και ένας άνδρας, τραυματίζονταν από ενόπλους, σε δρόμο έξω από την Ιερουσαλήμ. Η επίθεση σημειώθηκε κοντά στο σημείο, όπου ένας 15χρονος Παλαιστίνιος σκοτώθηκε, τη Δευτέρα, από ισραηλινά πυρά κατά τη διάρκεια συγκρούσεων. Η κηδεία του 15χρονου έγινε χθες στο προσφυγικό στρατόπεδο Καλάντια, της Ραμάλα, όπου κυριάρχησαν τα συνθήματα κατά του Ισραήλ.

Το κλίμα οξύνθηκε περισσότερο μετά την προχθεσινή έκκληση ηγετών των εποίκων προς την ισραηλινή κυβέρνηση να «απομακρύνει ή ακόμη και να δολοφονήσει» τον Παλαιστίνιο ηγέτη. Ο Παλαιστίνιος υπουργός Πληροφοριών Γιασέρ Αμπέντ Ράμπο, σε επιστολή διαμαρτυρίας προς το αμερικανικό προξενείο, χαρακτηρίζει «ειρωνική» την ισραηλινή θέση, που, αν και μιλά για ειρήνη, ενθαρρύνει τέτοιου είδους «απαράδεκτες αντιδράσεις, έστω και σιωπώντας στην προκειμένη περίπτωση».

Την ίδια στιγμή, σφοδρές αντιδράσεις προκάλεσε, τόσο στην Παλαιστινιακή Αρχή, όσο και στην ισραηλινή ηγεσία, η δημοσιοποίηση, χθες, της ετήσιας έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο σημείο όπου αναφέρεται στη Μέση Ανατολή, και επικεντρώνει στους τελευταίους μήνες που βρίσκεται σε εξέλιξη η Ιντιφάντα, αναφέρεται ότι «ενίοτε οι ισραηλινές δυνάμεις χρησιμοποίησαν ακραία βία ενάντια στους Παλαιστινίους, η οποία παραβιάζει τις δεσμεύσεις που η ισραηλινή ηγεσία έχει αναλάβει». Η έκθεση επιρρίπτει ανάλογες ευθύνες και στην παλαιστινιακή πλευρά, αναφέροντας ότι «πολλές φορές ένοπλοι και οι άνδρες των παλαιστινιακών αρχών πραγματοποίησαν επιθέσεις εναντίον ισραηλινών δυνάμεων, αλλά και Ισραηλινών πολιτών».

Οι συγκεκριμένες διατυπώσεις πυροδότησαν σειρά αντιδράσεων εκατέρωθεν. Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών, με ανακοίνωσή του, απέρριψε τους ισχυρισμούς της έκθεσης, εκτιμώντας ότι «δε λαμβάνεται υπόψη η ιδιάζουσα κατάσταση των τελευταίων μηνών με τα αλλεπάλληλα τρομοκρατικά χτυπήματα», ενώ χαρακτηρίζει «πρέπουσα, μετρημένη και υπεύθυνη την αντίδραση των ισραηλινών δυνάμεων στις επιθέσεις ενόπλων».

Από την άλλη πλευρά, ο Αχμέντ Αμπντέλ Ραχμάν, στενός συνεργάτης του Αραφάτ, υπενθύμισε ότι οι εβραϊκοί εποικισμοί παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο και ότι ο ισραηλινός στρατός βρίσκεται σε κατειλημμένο έδαφος. «Οι έποικοι συνοδεύουν το στρατό κατοχής, αν ήταν απλοί πολίτες θα βρίσκονταν στο Ισραήλ και όχι εδώ», κατέληξε ο Παλαιστίνιος αξιωματούχος.

Οι κατηγορίες που αντάλλαξαν Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, με αφορμή την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ήταν, περίπου, οι ίδιες, που παρουσίασαν και στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών. Ο Κολίν Πάουελ συναντήθηκε, την Κυριακή, με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Αριέλ Σαρόν, με τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ, στη Ραμάλα, με τον πρώην πρωθυπουργό Εχούντ Μπαράκ, με τον Ισραηλινό Πρόεδρο Μοσέ Κατσάβ και με τον αρχηγό του ισραηλινού γενικού επιτελείου στρατού, Σαούλ Μοφάζ. Ο Πάουελ, κατά τη διάρκεια κοινών συνεντεύξεων Τύπου, που έδωσε, τόσο με τον Αραφάτ, όσο και με τον Σαρόν, επανέλαβε τις, ήδη, διατυπωθείσες αμερικανικές θέσεις.

Συναίνεσε με το αίτημα της ισραηλινής πλευράς για άμεσο τερματισμό της βίας και εντονότερη άσκηση ελέγχου από την Παλαιστινιακή Αρχή, συμφώνησε, όμως, και με το παλαιστινιακό αίτημα για άμεση άρση του αποκλεισμού των αυτόνομων εδαφών, εκτιμώντας ότι τα μέτρα αυτά εντείνουν την οργή, άρα και την Ιντιφάντα. Ο Πάουελ, πάντως, επανέλαβε ότι αν και για την Ουάσιγκτον είναι σημαντικότατη η επίτευξη ηρεμίας στην περιοχή, «οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές είναι αυτές που μπορεί να θέλουν ειρήνη το συντομότερο δυνατό, αυτές οι δύο πλευρές είναι που θα πάρουν τις σημαντικές αποφάσεις, όχι οι ΗΠΑ».

Η περιοδεία του Πάουελ, ο οποίος έφτασε στο Ισραήλ από την Αίγυπτο, και στη συνέχεια μετέβη στην Ιορδανία, στη Σαουδική Αραβία και στο Κουβέιτ, πάντως, δε σχολιάζεται με τα καλύτερα λόγια από τον αραβικό Τύπο όλων των χωρών. Αν και τα σχόλια ποικίλουν, όσον αφορά στην ένταση, τείνουν, στην πλειοψηφία τους, να συγκλίνουν στην άποψη ότι δεν προσέφερε τίποτε ουσιαστικό, αλλά και στην εκτίμηση ότι η αμερικανική ηγεσία δεν προτίθεται να αναλάβει κάποιο επιπλέον μέτρο για την αποκλιμάκωση της κατάστασης, αντίθετα, επιμένει στη λογική των «δύο μέτρων και δύο σταθμών», όσον αφορά στον αραβικό κόσμο και στο Ισραήλ. Δεν είναι τυχαίο ότι η παρουσία του Πάουελ συνοδεύτηκε, αν και όχι ταυτόχρονα πολλές φορές, από μεγάλες αντιαμερικανικές διαδηλώσεις.

Σε μια θυελλώδη συνεδρίαση, η Κεντρική Επιτροπή του Εργατικού Κόμματος ενέκρινε τη Δευτέρα την πρόταση Περές για συγκυβέρνηση με το Λικούντ και αναμένεται να καταλήξει στους 8 προτεινόμενους υπουργούς στα τέλη της εβδομάδας. Ο πρώην πρωθυπουργός υπεραμύνθηκε της συγκυβέρνησης, τονίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα προωθηθούν «σχέδια ειρήνης» και θα μπορεί να επηρεάζεται η πολιτική της χώρας.

Αντίθετη άποψη, όμως, φαίνεται ότι είχε το 1/3 της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά και πολλά μέλη. Ενδεικτική είναι η δήλωση του Γιοσί Μπεϊλίν, πρώην υπουργού Δικαιοσύνης, που εκτιμούσε, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησης, ότι ουδεμία επιρροή ασκείται με 8 θέσεις στην 30μελή κυβέρνηση, και κατά συνέπεια απλώς θα δίνεται «άλλοθι σε μια ακροδεξιά πολιτική».

Οι φωνές διαμαρτυρίας εντείνονται, καθώς ο Αριέλ Σαρόν φέρεται αποφασισμένος να αρχίσει διαβουλεύσεις και με άλλα ακροδεξιά κόμματα, αρχής γενομένης από το θρησκευτικό Σας. Η είδηση της συγκυβέρνησης προκάλεσε αρνητικές αντιδράσεις και σε σειρά ακροδεξιών κομμάτων, που κατηγορούν τον Σαρόν ότι «τους μεταχειρίζεται σαν αμελητέα ποσότητα μετά την εκλογική νίκη του».