Αν είναι αλήθεια ότι η πορεία της κοινωνίας «φαίνεται» πιο καθαρά μέσα από την πορεία των ανθρώπων, τότε η ταινία «Κλειστοί δρόμοι» του Σταύρου Ιωάννου δείχνουν ακριβώς την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε: Ολόκληροι λαοί προσφυγοποιούνται, το έγκλημα γίνεται η Lex Suprema. Είναι η εικόνα μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση, η εικόνα του «καπιταλισμού που σαπίζει».

Δεν είναι δύσκολο να το δει κανείς στην οθόνη. Καρέ - καρέ, όλα σαπίζουν και διαλύονται. Ολα είναι μια διαρκής περιπλάνηση όχι μόνο χωρίς ρίζες, αλλά και χωρίς τη δυνατότητά τους. Κυριαρχεί η εικόνα του «κατακαθιού», τυλιγμένου μέσα στις λαμπερές ανταύγειες του σύγχρονου αστικού τοπίου, ο πόλεμος όλων εναντίον όλων, η συνεχής και αδήριτη φθορά, η καταστροφή και, μάλιστα, η αυτοκαταστροφή. Η αγριότητα γίνεται το μόνο βιώσιμο και υπαρκτό πλαίσιο.

Εδώ, όμως, μπαίνει και ο πιο ολέθριος παράγων: Δεν πρόκειται για τυχαία, για ανεξέλεγκτη αγριότητα. Αντίθετα, πρόκειται για αγριότητα οργανωμένη, για ένα δίκτυο, που εργάζεται - μέσα στα δικά του πλαίσια - εύρυθμα και αποδοτικά, για ένα δίκτυο που τρέφεται από την καταστροφή. Δεν πρόκειται για «τρέλα», για «παραλογισμό», και, αν ακόμη δεχτούμε ότι γι' αυτό πρόκειται, στη βάση τους βρίσκεται μια αιτία και μια ρίζα απόλυτα λογικές: Η κρισιακή πορεία μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση.

Ακριβώς σ' αυτό της το στοιχείο, η ταινία αντιπαρατίθεται ωμά στις αφηρημένες και απλοϊκές φιλάνθρωπες εξηγήσεις, των οποίων θύματα φαίνεται να είναι και οι δημιουργοί της. Οι εικόνες της ταινίας φωνάζουν ότι, εδώ, δεν πρόκειται για «παρεξήγηση», «έλλειψη κατανόησης», «μη αποδοχή του διαφορετικού» και άλλα τέτοια, ελαφρώς ερασιτεχνικά αιτιολογήματα. Πρόκειται για μια κοινωνία που απλώς ζει, απλώς υπάρχει έτσι, βιώνοντας τη βίαιη και θανατερή της διάλυση.

Ρεαλισμός, λοιπόν; Οχι. Κάτι πολύ χειρότερο: Αλήθεια. Αν καταλάβαμε καλά τα στοιχεία της ταυτότητας της ταινίας, τα πρόσωπα και τα ονόματα των παραγόντων της δεν είναι καν φανταστικά. Και, φυσικά, ακόμη λιγότερο φανταστικοί μάς φαίνονται οι χώροι γυρίσματος. Ασφαλώς, στο μοντάζ οι αρμόδιοι το πιο σοβαρό πρόβλημα που θα είχαν να αντιμετωπίσουν θα ήταν η επιλογή.

Μια ταινία που δείχνει τόσο πολύ ντοκιμαντέρ ώστε σχεδόν δεν είναι καθόλου ταινία. Μια ταινία που έχει ένα σενάριο τόσο «πεζό» που δε φαίνεται καν για σενάριο. Μια υπόθεση απλή, φωτογραφική, άμεσα αφομοιώσιμη. Ενα θέαμα που, αν είναι για γερά νεύρα, είναι γιατί ο θεατής ξαφνικά συνειδητοποιεί πόσο φοβερό είναι αυτό που τόσο άμεσα και άκοπα αφομοίωσε.