Σε μέρες μεγάλης «φτώχειας» της ελληνικής, αλλά και της ξένης, λογοτεχνίας και σε όχι λίγες περιπτώσεις- θα τολμήσουμε να το πούμε- ξεπεσμού της έννοιας «λογοτεχνία» σε γραπτό «βόρβορο», όπως είναι οι μέρες μας, πιο σίγουρη «διέξοδος» από την «επιστροφή» μας ή και την πρώτη «γνωριμία» μας με έργα σπουδαίων λογοτεχνών, Ελλήνων και ξένων, δεν υπάρχει. Αλήθεια, «είναι κρίμα κι άδικο μεγάλο», όπως λέει ο λαός, να διαβάζει κανείς σύγχρονη «σαβούρα», αλλά να αγνοεί, λ.χ. τη λογοτεχνία του Μ. Καραγάτση.

Αφορμή της επισήμανσής μας, το ανέκδοτο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση «Οι λησταί στα πρόθυρα των Αθηνών», το οποίο, εικονογραφημένο με οκτώ σχέδια του Αλέκου Φασιανού και προλογισμένο από τον Θανάση Νιάρχο, κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». Το μυθιστόρημα αυτό είναι ένα «μεροκαματιάρικο» έργο του Καραγάτση, αφού το έγραφε σε συνέχειες το 1952 και το δημοσίευε στην εφημερίδα «Βραδυνή», όπου εργαζόταν σαν θεατρικός κριτικός.

Ιστορική η αφετηρία του μυθιστορήματος, βασισμένη στην ιστορική «σφαγή του Δήλεσι» που έγινε στα 1870, με «ήρωες» τους Αρβανιτάκηδες(μια ομάδα ληστών κυνηγημένων και από τους Τούρκους και από το ελληνικό γκουβέρνο), την κυβέρνηση του Ζαΐμη, τον βασιλιά, τη Χωροφυλακή και πολιτικούς και στρατιωτικούς εκπροσώπους της «προστάτιδάς» μας Αγγλίας. Ενα μυθιστόρημα, που του αξίζει να διαβαστεί σωστά, προσεκτικά, κάτω από τις γραμμές... γιατί, καθώς δημοσιευόταν σε μια αντιδραστική εφημερίδα, αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει ένα γεγονός του μακρινού παρελθόντος, για να μιλήσει έμμεσα για τα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου, για το ρόλο των Αγγλων, της ελληνικής κυβέρνησης, για την προπαγανδιστική πλύση εγκεφάλου που γινόταν στον απλό λαό περί του «πατριωτικού» ρόλου της Χωροφυλακής στα Δεκεμβριανά και του «ηρωισμού» της ενάντια στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.