Εν ολίγοις ο Γουέλς επέστρεψε το 1945 στους κόλπους της χολιγουντιανής βιομηχανίας για να μην απομονωθεί περισσότερο από τους παραγωγούς που τον προόριζαν για τα αζήτητα. Κλήθηκε να σκηνοθετήσει, αλλά και να πρωταγωνιστήσει, στην ταινία «Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ» - πρωτ. τίτλ. «THE STRANGER» (1946). Η εταιρεία παραγωγής έθεσε ως βασική προϋπόθεση στον σκηνοθέτη να μην απομακρυνθεί από το υπάρχον σενάριο κι από ένα προσχεδιασμένο πλάνο που αφορούσε στο μοντάζ της ταινίας. Ο Γουέλς υπέκυψε στους εκβιαστικούς όρους με αποτέλεσμα η ταινία να εξελιχθεί σε μια εκ προθέσεως παρωδία του εαυτού της και του θέματος που πραγματευόταν, του εντοπισμού δηλαδή ενός ναζί εγκληματία πολέμου (στο ρόλο ο ίδιος ο Ορσον Γουέλς) που εργάζεται ως δάσκαλος σε σχολείο και έχει παντρευτεί την κόρη του γυμνασιάρχη (στο ρόλο η Λορέτα Γιανγκ).

Ο Ορσον Γουέλς την αποκήρυξε ως τη χειρότερή του δουλειά, η οποία όμως σημείωσε σημαντική εμπορική επιτυχία χάρη στη RKO που ανέλαβε τη διανομή της σε εθνικό επίπεδο. Το κέρδος από τα έσοδα της ταινίας εξασφάλισε στον Γουέλς μια θέση στην «Columbia» και το 1947 σκηνοθέτησε το περίφημο, εξωτικό του δοκίμιο πάνω στο φιλμ νουάρ «Η ΚΥΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΝΓΚΑΗ» (1948), στο οποίο πρωταγωνιστούσαν ο Γουέλς και η δεύτερη σύζυγός του, σταρ Ρίτα Χέιγουορθ.

«Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ», έξοχο υπόδειγμα ταινίας νουάρ και ατμοσφαιρικής σκηνοθεσίας, ήταν η πρώτη που έδειξε, μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κινηματογραφημένα πλάνα από ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Με υπερτονισμό στα στοιχεία νουάρ, σουσπάνς, σκοτάδι και φως, λήψεις από περίεργες γωνίες (λοξές, από κάτω προς τα πάνω), σκιές υπερμεγέθεις εξπρεσιονιστικές, αλλά και αφήγηση αρκετά συμβατική, με γραμμική ροή, ριζωμένη σε ένα αξιοπρόσεκτο κομμάτι στο εισαγωγικό μέρος. Σ' αυτό βλέπουμε τον ντετέκτιβ Γουίλσον (Εντουαρντ Ρόμπινσον) να αποχωρεί από την Επιτροπή Εγκλημάτων Πολέμου με τη ρητή εντολή: «Αυτή η λέρα πρέπει να καταστραφεί!». Ο Γουίλσον έχει συγκεκριμένη αποστολή. Οχι να λύσει, σαν τον πανταχού παρόντα ρεπόρτερ του φιλμ «ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΪΝ» το μυστήριο του «Rosebud» ενός ετοιμοθάνατου, αλλά να οδηγήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης έναν εγκληματία πολέμου που κρύβεται σε μια νυσταλέα κωμόπολη της Νέας Αγγλίας πίσω από τη μάσκα ενός καθωσπρέπει μικροαστού. Στιγμές στιγμές το σκηνοθετικό ταλέντο του Γουέλς παίρνει το πάνω χέρι και γίνεται εμφανέστατο στις λεπτομέρειες των σκηνών με τα σχόλια των κατοίκων ή στο χώρο του μαγαζάτορα που παίζει το επιτραπέζιο παιχνίδι του με φαντάσματα... Από την άλλη η ταινία δεν είναι μια πολύ ευτυχής εμπειρία για όσους ενδιαφέρονται για τη δουλειά του μεγάλου Ορσον Γουέλς. Βέβαια, όπως διάβασα κάπου, συμφωνώ ότι η μετριότερη δουλειά ενός «auteur» (δημιουργού) είναι πάντοτε ανώτερη από την καλύτερη δουλειά ενός απλού σκηνοθέτη. Γι' αυτό και είναι η καλύτερη της βδομάδας.

Παίζουν: Εντουαρντ Ρόμπινσον, Ορσον Γουέλς, Λορέτα Γιανγκ.

Παραγωγή: ΗΠΑ (1946).