Παρασκευή 28 Δεκέμβρη 2012
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 22
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΦΡΙΤΣ ΛΑΝΓΚ
Και οι δήμιοι πεθαίνουν

Ο Μπρεχτ με την οικογένειά του, έφθασε στην Αμερική και εγκαταστάθηκε σε μια μικρή μονοκατοικία στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας. Ο Γερμανός δραματουργός είχε αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι η περίοδος εξορίας θα είναι μάλλον μακρά και στράφηκε προς Αμερικανούς παραγωγούς του θεάτρου και ιδιαίτερα του κινηματογράφου αφενός για να μπορέσει να εξασφαλίσει την επιβίωσή του κι αφετέρου για να μπορέσει να «χρησιμοποιήσει» τη μαζική τέχνη του κινηματογράφου στον αγώνα εναντίον του φασισμού. Στους παραγωγούς της χολιγουντιανής κινηματογραφικής βιομηχανίας ο Μπρεχτ παρουσίασε πλήθος συναρπαστικών και πλούσιων σε δράση ιστοριών, οι οποίες όμως δε διέπονταν από στερεοτυπικό πνεύμα αλλά από... ρεαλισμό.

Η έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς Χόλιγουντ για τα κείμενα του Μπρεχτ, δεν οφειλόταν τόσο στα προτεινόμενα θέματα όσο στη ρεαλιστική αφηγηματική αντίληψη του συγγραφέα - τρόπος απαράδεκτος για την απεικόνιση της πραγματικότητας για το Χόλιγουντ - κάτι που ο Μπρεχτ, ούτε μπορούσε αλλά ούτε και ήθελε να αποποιηθεί! Η μοναδική ιστορία του αντιφασίστα δραματουργού που συνάντησε την επιμέρους αποδοχή της αμερικάνικης βιομηχανίας του θεάματος είχε τίτλο «ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΙΟΙ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ» και ήταν βασισμένη σε ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα στις 27 Μάη του 1942 στην Πράγα της (τότε) Τσεχοσλοβακίας. Πρόκειται για τη δολοφονία του εγκάθετου του ναζιστικού Ράιχ διοικητή της Πράγας, Χάιντριχ, γνωστότερου ως «δημίου της Πράγας». Ο Γερμανός Φριτς Λανγκ, εξόριστος επίσης στις ΗΠΑ και ήδη διεθνούς φήμης σκηνοθέτης, ανέλαβε να σκηνοθετήσει την ταινία που θα στηριζόταν στην ιστορία του Μπρεχτ, ενώ το κινηματογραφικό της σενάριο θα επεξεργαζόταν ένας άλλος ριζοσπάστης του Χόλιγουντ, ο Τζον Γουέξλεϊ.

Ο Μπρεχτ στις σημειώσεις του αναφέρει ότι ήδη, από την επομένη της δολοφονίας του Χάιντριχ, ο ίδιος και ο Λανγκ προσανατολίστηκαν προς μια ταινία «με ομήρους» που να σχετίζεται με την επίθεση στην Πράγα. Η δολοφονική απόπειρα κατά του Χάιντριχ, η οποία πραγματοποιήθηκε με εντολή της εξόριστης, αστικής κυβέρνησης της Τσεχοσλοβακίας, υπήρξε μονάχα η αφορμή για το μύθο της ταινίας. Μέσα από το σενάριο της ταινίας ο Μπρεχτ στοχεύει να αναδείξει τη μαζική λαϊκή αντίσταση στη ναζιστική τρομοκρατία. Ο Μπρεχτ και με αυτό το σχέδιο, θέλει να επέμβει με το δικό του τρόπο στο κοινωνικό προτσές της εποχής, παροτρύνοντας τους εργαζόμενους και τους προλετάριους σε στάση αγωνιστική. Φαίνεται ότι, αρχικά, ο Φριτς Λανγκ ήταν σύμφωνος με όλα αυτά. Ωστόσο, κατά την ανάπτυξη του σεναρίου αναφύηκαν διαφορές σε ζητήματα αρχών που όξυναν περαιτέρω - και ανεπανόρθωτα - την αντίθεση ανάμεσα στον Μπρεχτ και το Χόλιγουντ.

Η συγκεκριμένη ταινία που αναντίρρητα ανήκει στο είδος του φιλμ νουάρ, χαρακτηρίζεται από τήξη στοιχείων της γερμανικής και της αμερικάνικης περιόδου του Λανγκ. Ο Λανγκ εγκατέλειψε τη Γερμανία με την άνοδο των Ναζί στην εξουσία. Εφθασε στο Χόλιγουντ όπου συνέχισε να εργάζεται... Ηταν φημισμένος για το γοητευτικό του στυλ και γνωστός ως ειδήμων στη δημιουργία «ατμόσφαιρας». Χρησιμοποιούσε ιδιάζουσες γωνίες λήψης και περιβάλλοντα με γεωμετρική έμπνευση. Στην Αμερική αναγκάστηκε να αποβάλει από το καλλιτεχνικό του «άγγιγμα» πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία της προγενέστερης δουλειάς του. Το τυποποιημένο στιλ μετουσιώθηκε σε πιο αυθεντική μορφή. Ο εξπρεσιονιστικός φωτισμός του «κιαροσκούρο» αντικαταστάθηκε σταδιακά με έναν «πιο παραδοσιακό», ώστε το κοινό να μπορεί όχι απλά να διακρίνει, αλλά να γεύεται τους αγαπημένους του σταρ λουσμένους στο φως. Ηταν βέβαια στην Αμερική που η «ερωτική» σχέση του Λανγκ με το φιλμ νουάρ άγγιξε το απόγειό της.

Παίζουν: Γουόλτερ Μπρέναν, Αννα Λι, Αλαξάντερ Γκράναχ, Ντένις Ο' Κιφ, κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (1943).


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ