Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ) μπορεί να μην έχει χρήματα για παραγωγές ταινιών, αλλά από την περασμένη Δευτέρα έχει... νέο κανονισμό χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αντικαθιστά τον σημερινό και τίθεται σε ισχύ από την 1η Φλεβάρη.

Σύμφωνα με την ανακοίνωσή του, το ΕΚΚ «συνέταξε τον παρόντα κανονισμό με σκοπό να ανταποκριθεί στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της χώρας, καθώς και στις πολύπλευρες ανάγκες της κινηματογραφικής παραγωγής, λαμβάνοντας όμως υπόψη και τις παρατηρήσεις της κινηματογραφικής κοινότητας». Για το τελευταίο, το μόνο που αρκεί να ειπωθεί είναι ότι με το νέο κινηματογραφικό νόμο, στο πλαίσιο του οποίου εκδόθηκε και ο κανονισμός χρηματοδοτήσεων του Κέντρου, οι συλλογικοί φορείς των δημιουργών έχουν «εξοριστεί» από οπουδήποτε είχαν στοιχειωδώς «λόγο» για την κρατική πολιτική στον κινηματογράφο, συμπεριλαμβανομένου του ΕΚΚ.

Η προσαρμογή των προγραμμάτων του ΕΚΚ στις «τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της χώρας» σημαίνει ότι το κράτος ουσιαστικά έχει πάψει να χρηματοδοτεί την εθνική κινηματογραφία και «σπρώχνει», στο πλαίσιο της κυρίαρχης πολιτικής και σε επίπεδο ΕΕ, τους δημιουργούς στις αρπακτικές «αγκάλες» της αγοράς, στην πλήρη εμπορευματοποίηση της κινηματογραφικής τέχνης και στην τζάμπα δουλειά! Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το ΕΚΚ ομολογεί ότι «για να εφαρμοστεί ο Νέος Χρηματοδοτικός Κανονισμός πρέπει και η Πολιτεία να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να αποδοθεί στο ΕΚΚ το χρέος από την επιστροφή του ΦΠΑ από το 2006 έως σήμερα, ποσό που ανέρχεται στα 4.500.000 ευρώ, καθώς και από τη μηδενική επιστροφή του ειδικού φόρου εισιτηρίων, η οποία για το 2012 ανέρχεται στο ποσό των 3.000.000 ευρώ περίπου. Το ΕΚΚ διεκδικεί με κάθε νόμιμο τρόπο την επιστροφή αυτών των χρημάτων». Να θυμίσουμε ότι την επιστροφή του ΦΠΑ τη διεκδικεί ακόμη από το Δεκέμβρη του 2011.

Οπως προκύπτει από τον ίδιο τον κανονισμό, τα εννέα χρηματοδοτικά του προγράμματα επαφίενται... στις «διαθέσεις» των εν δυνάμει «χορηγών», των επιχειρήσεων... και του Χόλιγουντ, αν εξαιρεθούν δύο που συμμετέχει η ΕΡΤ κατά 50%.

Ετσι, το Πρόγραμμα Κινήτρων για Προσέλκυση Ξένων Παραγωγών στην Ελλάδα με μειοψηφική συμμετοχή Ελληνα συμπαραγωγού, επαναφέρει την επικίνδυνη ψευδαίσθηση, προς τους δημιουργούς, ότι οι ξένες παραγωγές στην Ελλάδα θα συνεισφέρουν στην εθνική κινηματογραφία. Η πραγματικότητα όμως δείχνει ότι τα μονοπώλια του οπτικοακουστικού τομέα ζητούν χώρες για την παραγωγή ταινιών που να πληρούν δύο βασικά χαρακτηριστικά: 1) Φθηνό, αλλά εξειδικευμένο, εργατικό δυναμικό, 2) Υπαρξη κατάλληλης κινηματογραφικής υποδομής. Γι' αυτό και κυριολεκτικά «άλωσαν» τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, αφήνοντας πίσω τους «συντρίμμια» τόσο στα εργασιακά δικαιώματα των ηθοποιών, τεχνικών κ.λπ., όσο και στην υποδομή που ο σοσιαλισμός είχε χτίσει, διαλύοντάς την σε μικρά ιδιωτικά στούντιο και πλατό.

Στα παραπάνω, όμως, το ΕΚΚ προσθέτει ακόμη μία ψευδαίσθηση απευθυνόμενο αυτή τη φορά σε πιο διευρυμένο ακροατήριο από αυτό των δημιουργών. Ετσι λέει ότι το παραπάνω πρόγραμμα «έχει στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή προσέλκυση ξένων ταινιών, ως αναπτυξιακό εργαλείο της κινηματογραφικής αγοράς για την εφαρμογή ενός νέου μοντέλου τουριστικού μάρκετινγκ - τον "κινηματογραφικό τουρισμό", προβάλλοντας στο εξωτερικό τη χώρα μας, που ειδικά αυτή την περίοδο έχει τεράστια σημασία για την εικόνα της. Το ΕΚΚ βρίσκεται ήδη σε συνεργασία με τον ΕΟΤ για την καλύτερη δυνατή εφαρμογή του». Πιο απλά αυτά σημαίνουν ότι μπορεί ο ελληνικός κινηματογράφος να πάει «άκλαυτος»... αλλά «τουλάχιστον» θα «φάνε» ψωμί οι «τοπικές κοινωνίες», δηλαδή οι μεγαλοξενοδόχοι, στα μέρη των οποίων θα γυριστούν χολιγουντιανές υπερπαραγωγές τύπου «Μάμα Μία» (Σκόπελος) και «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» (Κεφαλονιά). Αυτό κι αν είναι... «όραμα» για την «ανάπτυξη» του ελληνικού κινηματογράφου...

Στο Νέο Κανονισμό περιλαμβάνονται 9 Χρηματοδοτικά Προγράμματα: «Συγγραφή Σεναρίου - Development», Βασικό Πρόγραμμα Παραγωγής Κινηματογραφικών Εργων, Παραγωγής Κινηματογραφικών Εργων Χαμηλού Προϋπολογισμού, Παραγωγής Κινηματογραφικών Εργων για Παιδιά και Εφήβους, για Νέους Σκηνοθέτες (1η ή 2ηταινία) (συγχρηματοδοτούμενο από ΕΚΚ και ΕΡΤ κατ' αναλογία 50%-50%), Παραγωγής Κινηματογραφικών Εργων Μικρού Μήκους, Παραγωγής Ντοκιμαντέρ (συγχρηματοδοτούμενο από ΕΚΚ και ΕΡΤ κατ' αναλογία 50%-50%), Κινήτρων για Προσέλκυση Ξένων Παραγωγών στην Ελλάδα με μειοψηφική συμμετοχή Ελληνα συμπαραγωγού και Ενίσχυσης Ολοκληρωμένου Κινηματογραφικού Εργου.

Χαρακτηριστικό του τρόπου χρηματοδότησης που επιδιώκει το ΕΚΚ είναι το Πρόγραμμα για Νέους Σκηνοθέτες (1η ή 2ηταινία) που «απευθύνεται σε όσους κάνουν τα πρώτα βήματά τους στον κινηματογραφικό χώρο προκειμένου να βρουν έκφραση οι καινοτόμες ιδέες τους». Το ΕΚΚ έχει ήδη υπογράψει ιδιωτικό συμφωνητικό... χορηγίας με την ΟΠΑΠ ΑΕ ύψους 1.500.000 ευρώ μέχρι το 2014 ακριβώς γι' αυτό το σκοπό. Σκεφτείτε κάποιο νέο σκηνοθέτη να θελήσει να φτιάξει ταινία για το ρόλο του τζόγου - και του κρατικού - στον καπιταλισμό...

Το ΕΚΚ δηλώνει ότι «πέρα από την παραγωγή ταινιών, θεωρεί εξίσου σημαντικά τα ζητήματα της διανομής της ταινίας στις αίθουσες και της προώθησής της σε διεθνή και εγχώρια φεστιβάλ. Σχετικά με αυτά τα δύο ζητήματα θα υπάρξει στο μέλλον ξεχωριστός κανονισμός». Για την προώθηση στα φεστιβάλ τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Στη διανομή όμως γίνεται η απόλυτη «σφαγή», με τα «μεγαθήρια» του κλάδου να εξακολουθούν να κυριαρχούν και σε πολύ μεγαλύτερες αγορές από την ελληνική.

Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία του «MEDIA DESK HELLAS» (σ.σ.: το ελληνικό γραφείο του προγράμματος της ΕΕ «MEDIA» για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιομηχανίας), από τις 25 μεγάλου μήκους ταινίες που παρήχθησαν στην Ελλάδα το 2011, οι 17 υποστηρίχθηκαν οικονομικά κατά ένα μεγάλο μέρος τους από το Κέντρο Κινηματογράφου. Από την «ανάποδη» διαβασμένο αυτό το στοιχείο δίνει μια ιδέα για την «κόλαση» που περιμένει την ελληνική κινηματογραφία από την ασκούμενη πολιτική. Σύμφωνα πάντα με τα παραπάνω στοιχεία, το 2011, η κυριαρχία της κινηματογραφικής βιομηχανίας των ΗΠΑ και στην ελληνική αγορά, πέρα από μια μικρή κάμψη που παρουσίασε και σε επίπεδο ΕΕ, παρέμεινε ανενόχλητη, καλύπτοντας το 71% της εγχώριας διανομής. Η ελληνική παραγωγή κάλυψε το 11% (έναντι 12% το 2010), οι ευρωπαϊκές ταινίες το 9% και οι συμπαραγωγές το 8%. Η κατάσταση σε ό,τι αφορά στη δυνατότητα πρόσβασης του λαού σε κινηματογραφική αίθουσα είναι πολύ χειρότερη από τη 10ετία του '80 οπότε ανθούσαν οι κινηματογραφικές λέσχες και σε περιεχόμενο. Το 2011 στην Ελλάδα υπήρχαν 297 κινηματογράφοι και 493 οθόνες. Τη «μερίδα» του λέοντος των αιθουσών έχουν η Αθήνα και ο Πειραιάς (194 και 50 αντίστοιχα), ενώ 199 «μοιράζονται» σε όλη την υπόλοιπη χώρα, βασικά στα υπόλοιπα αστικά κέντρα. Χωρίς γενναία κρατική στήριξη και χρηματοδότηση, λοιπόν, χωρίς υποδομές, εκπαίδευση, οι ελληνικές ταινίες θα εξακολουθούν να είναι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, στα «αζήτητα» και κανένας... «κινηματογραφικός τουρίστας» δεν πρόκειται να τις σώσει.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα «όργανα αξιολόγησης» τόσο των προτεινόμενων σχεδίων όσο και των προγραμμάτων χρηματοδοτήσεων είναι «σύμβουλοι - αναγνώστες σεναρίων», ο διευθυντής ανάπτυξης και προγράμματος και ο γενικός διευθυντής του ΕΚΚ και το ΔΣ του. Ούτε «ίχνος», δηλαδή, δημιουργών.

Επιπλέον, με το νέο κανονισμό, ο σεναριογράφος και ο σκηνοθέτης καθίστανται... «χομπίστες»! Συγκεκριμένα, στην παράγραφο για το «χρηματοδοτικό πλάνο παραγωγής» αναφέρεται ότι «ως χρηματοδότηση μέρους του προϋπολογιστικού κόστους παραγωγής» κεφαλαιοποιούνται, εκτός των άλλων, οι αμοιβές του σεναριογράφου και του σκηνοθέτη! Πιο απλά, οι αμοιβές αυτές θεωρούνται πλέον μέρος του «κεφαλαίου» της παραγωγής και θα εισπραχθούν φυσικά ανάλογα με τα χρήματα που θα αποφέρει η πορεία της ταινίας. Στην πράξη όλα αυτά σημαίνουν απλήρωτη δουλειά.