«Η κυβέρνηση όλο αυτό το διάστημα αναμφισβήτητα και με τη συνδρομή της ΝΔ έκαναν ό,τι μπορούσαν για να έχουμε ένα νέο Σύνταγμα - το παλιό με τις αναθεωρημένες διατάξεις - που δεν κάνει, όπως λέει η νεολαία μας, απλώς ένα κλικ προς τα δεξιά, αλλά κάνει μία πολύ μεγάλη δεξιά συντηρητική, αντιδραστική στροφή κυρίως σε μεγάλα ζητήματα». Με την εκτίμηση αυτή ξεκίνησε την ομιλία της η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι όλα τα περιθώρια που υπήρχαν για μία άσκηση ουσιαστικής πίεσης και επίδρασης πάνω στο σχέδιο αναθεώρησης άρθρων του Συντάγματος, μία άσκηση δηλαδή πίεσης προς την κυβέρνηση για να μην πάμε πιο δεξιά, πιο αντιδραστικά, αυτά τα περιθώρια πίεσης σήμερα εκμηδενίζονται.

Συγκεκριμένα, η Αλ. Παπαρήγα στην ομιλία της τόνισε:

«Η αναθεώρηση κάνει μία στροφή κυρίως σε μεγάλα ζητήματα που αφορούν την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, άρα και της αμυντικής της ικανότητας αλλά και όσον αφορά τη δυνατότητα του λαού να έχει κάποιες χαραμάδες, κάποια παράθυρα για να ασκεί το νόμιμο δικαίωμά του, την κυριαρχία του, όπως συνταγματικά λέγεται. Αυτή η αντιδραστική στροφή επιχειρείται και σε εκείνα τα άρθρα που αφορούν - ας το πούμε καθαρά και απερίφραστα - την πολιτική γης, τους ελεύθερους χώρους, τα δάση και τις δασικές εκτάσεις.

Εμείς αυτό που έχουμε να πούμε στον ελληνικό λαό είναι ότι με την πάλη του, μέσα από την οποία θα πείθεται όλο και πιο πολύ, θα πρέπει να επιδιώξει συνολικά το Σύνταγμα, αλλά ιδιαίτερα τα πιο επίμαχα και τα πιο κρίσιμα άρθρα, να γίνουν ανενεργά.

Καταλαβαίνω και ξέρω πολύ καλά από το πνεύμα του πρωθυπουργού, όπως το εξέφρασε και στη σημερινή του ομιλία, ότι είναι έτοιμος ή ίσως αποπειραθεί να κατηγορήσει το ΚΚΕ ότι καλεί τον ελληνικό λαό να παραβιάσει το Σύνταγμα.

Εμείς λέμε καθαρά και απερίφραστα στον ελληνικό λαό ότι με την πάλη του, με την πλειοψηφία του, αυτό που μπορεί να πετύχει μέσα στις σημερινές συνθήκες είναι να κάνει ανενεργά τα άρθρα του Συντάγματος. Και στο κάτω κάτω η ιστορία έχει δείξει, αλλά και το παρόν, ότι δεν είναι λίγες φορές που το Σύνταγμα σε αρκετά άρθρα του είναι ανενεργό, ενώ σε άλλα άρθρα παραβιάζεται από εκείνους οι οποίοι ορκίζονται και πίνουν νερό στο όνομα της συνταγματικής νομιμότητας.

Για παράδειγμα, ιστορικά, από το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα μέχρι σήμερα υπήρχαν άρθρα - αυτά που λέμε προοδευτικού χαρακτήρα - του Συντάγματος που μιλούσαν για ισοπολιτεία, για ισονομία, για ίσα δικαιώματα των Ελλήνων και κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτά τα άρθρα σε όλη την πορεία της ιστορίας ήταν ενεργά; Οδήγησαν σε πραγματική ισονομία και ισοπολιτεία; Και δε θα ήθελα να αναφερθώ σε μελέτες έγκριτων νομομαθών, μη κομμουνιστών, οι οποίοι συγκρίνοντας το ελληνικό Σύνταγμα με άλλα Συντάγματα άλλων χωρών ομοίου κοινωνικού συστήματος, λένε ότι η Ελλάδα πραγματικά διαπρέπει στην ιστορία της παραβίασης της συνταγματικής νομιμότητας από τους επάνω και όχι από τους κάτω, το λαό».

«Αλλά ας πάρουμε και την πρόσφατη εμπειρία», συνέχισε η ομιλήτρια. «Οταν, για παράδειγμα, το ελληνικό κράτος, οι κυβερνήσεις ουδέποτε σεβάστηκαν τις νόμιμες υποχρεώσεις τους, χρηματοδότησης, π.χ., των ασφαλιστικών ταμείων. Είναι αυτό συνταγματική νομιμότητα; Οταν ληστεύτηκαν τα αποθεματικά των Ταμείων, αυτό, άμεσα ή έμμεσα, έδειχνε διάθεση συμμόρφωσης στη συνταγματική νομιμότητα; Οταν τα ΝΑΤΟικά στρατεύματα περνούσαν ελεύθερα από ελληνικά εδάφη για να πάνε στη γειτονική χώρα, τη Γιουγκοσλαβία, χωρίς καν να υπάρξει μία τυπική συζήτηση και νομιμοποίηση μέσα από τις διαδικασίες της Βουλής, αυτό ήταν σεβασμός του Συντάγματος;

Επομένως το ΚΚΕ έχει ή δεν έχει το δικαίωμα, μέσα στις σημερινές συνθήκες, να καλέσει τον ελληνικό λαό να μη νομιμοποιήσει στη συνείδησή του το νομιμοποιημένο, μέσα από τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, Σύνταγμα; Εχουμε ή δεν έχουμε δικαίωμα να πούμε στον ελληνικό λαό ότι πρέπει με την πάλη του να κάνει ανενεργές ιδιαίτερα εκείνες τις διατάξεις που εκχωρούν κυριαρχικά δικαιώματα του λαού μας, της χώρας - δε θα έλεγα γενικά στους ξένους - σε εκείνους που καταπατούν και κουρελιάζουν το Διεθνές Δίκαιο, αλλάζουν σύνορα με βελούδινο ή όχι τρόπο, με τον πόλεμο ή με άλλους εκβιαστικούς και βάρβαρους τρόπους;

Νομίζω ότι νομιμοποιούμαστε. Είναι, όπως είπε ο Ε. Βενιζέλος, μια σαφώς πολιτική τοποθέτηση απέναντι σε αυτό το πόνημα, το νέο Σύνταγμα που θα προκύψει από αυτή τη διαδικασία, την αναθεώρησή του. Και έχουμε κάθε δικαίωμα όχι μόνο με διακηρύξεις να το κάνουμε, αλλά και με συνεχή προσπάθεια να πείσουμε τον ελληνικό λαό στην πλειοψηφία του».

«Εχουμε την αίσθηση», σημείωσε στη συνέχεια η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, «ότι ως Κόμμα, ως Κοινοβουλευτική Ομάδα κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Αυτή ήταν και η υποχρέωσή μας - δε ζητάμε από κανέναν να μας το αναγνωρίσει - να παρέμβουμε σε αυτήν τη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος όχι μόνο με πολιτική καταγγελία αλλά και με μία προσπάθεια να μειώσουμε το μεγάλο κακό που γίνεται με αυτές τις διατάξεις. Και θα ήθελα απλώς να ανακεφαλαιώσω σε ποια σημεία συγκεντρώσουμε την προσοχή μας και ποιες προτάσεις κάναμε και σε αυτές τις προτάσεις σε μεγάλο βαθμό είχαμε κόντρα όχι μόνο με την κυβέρνηση αλλά και τη ΝΔ. Να μην υπάρχει, λοιπόν, παρεξήγηση όταν μιλάμε για τη συναίνεση και ταύτιση των δύο αυτών κομμάτων σε βασικά ζητήματα, διότι η ταύτιση σε αυτό το συνταγματικό χάρτη δεν είναι τυχαία.

Δώσαμε μάχη σε ό,τι αφορά την αποτροπή της πιο ανοιχτής και ωμής εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας που πέρασε με την πρόταση της υπερίσχυσης του Διεθνούς Δικαίου έναντι του υφιστάμενου Δικαίου ή κυρίως - εμείς θα το πούμε αλλιώς - έναντι του λαϊκού συμφέροντος.

Αυτό το άρθρο 28 ανοίγει τους "ασκούς του Αιόλου" σε μία περίοδο όπου τα σύνορα αλλάζουν με πόλεμο ή με απειλή πολέμου, σε μία περίοδο που δεν υπάρχει ίχνος από αυτό το Διεθνές Δίκαιο που έχει μεταπολεμικά καθιερωθεί, σε μία περίοδο όπου το ΝΑΤΟ αποφασίζει ότι το ουράνιο δε βλάπτει περισσότερο από ένα τσιγάρο, σε μία περίοδο όπου νομιμοποιείται η διάσπαση κρατών ή, αν θέλετε, η βίαιη συνένωση άλλων, σε μία περίοδο που έχουμε κράτη προτεκτοράτα, σε μία περίοδο όπου νομιμοποιείται η βία, το πλιάτσικο, η ληστεία του πλούτου των λαών. Και, αν θέλετε, αυτή η βαρβαρότητα δεν έχει καταγγελθεί μόνο από εμάς, αλλά πολλές φορές έχει τρομοκρατήσει και αυτούς οι οποίοι συμμετέχουν στην ανάπτυξη και διεξαγωγή αυτών των βάρβαρων πράξεων.

Αν είχαμε να κάνουμε με ένα διεθνές δίκαιο, που κατοχύρωνε τα σύνορα και το δικαίωμα του κάθε λαού να αποφασίζει για το παρόν και το μέλλον του, να είστε βέβαιοι ότι εμείς θα σηκώναμε δύο φορές τα χέρια μας για να υποστηρίξουμε την υπερίσχυση αυτού του διεθνούς δικαίου. Και αυτό το δίκαιο διεθνές δίκαιο θα ήταν και μία ασπίδα αξιοποίησης για τον ελληνικό λαό.

Θα ψηφίζαμε ένα άρθρο που θα έλεγε ότι η Ελλάδα θα πρωτοστατήσει σε διεθνείς συνεργασίες και συμμαχίες, οι οποίες αντιτίθενται στη σύγχρονη ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων. Και θα το υποστηρίζαμε παρά το γεγονός ότι ένα Σύνταγμα καθίσταται ελαστικό ή ανελαστικό ανάλογα με τον εσωτερικό συσχετισμό δύναμης. Αλλά ως γενική έστω διακηρυκτική αρχή θα μας εύρισκε απολύτως σύμφωνους γιατί θα ήμασταν σίγουροι ότι αυτή η διεθνής αρχή ως πρόταξη θα βοηθούσε και θα ήταν συμφέρουσα και για τον ελληνικό λαό».

«Αντιταχθήκαμε», συνέχισε η Αλέκα Παπαρήγα, «και υποστηρίξαμε αυτό που πρέπει για την πραγματική προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων που έχουν μείνει. Υποστηρίξαμε την πλήρη ελευθερία στα συνδικαλιστικά και πολιτικά δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων, γνωρίζοντας ότι αυτό θα ήταν ένα στήριγμα στον αγώνα που πρέπει να γίνει, διότι η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων σήμερα απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα και βρίσκονται κάτω από ένα κλίμα - και όχι μόνο - ασύδοτης εργοδοτικής τρομοκρατίας. Ενα προοδευτικό Σύνταγμα μέσα σε μία ταξική κοινωνία θα έπρεπε εκ των ων ουκ άνευ να αναγνωρίζει το δικαίωμα του εργάτη και του υπαλλήλου στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα να απεργεί και να διαδηλώνει.

Θα μου πείτε: Είναι σε θέση ο κάθε κλάδος, το κάθε συνδικάτο, να κάνει σωστή χρήση αυτού του δικαιώματος; Είναι θέμα συσχετισμού δύναμης ή, αν θέλετε, είναι ζήτημα που πρέπει να λυθεί μέσα στους κόλπους του συνδικαλιστικού κινήματος, ποια προωθημένα ριζοσπαστικά αιτήματα πρέπει να υπάρχουν, ποια περιφρούρηση αγώνα πρέπει να υπάρχει. Αυτό όμως δε λύνεται ούτε με το Σύνταγμα ούτε με το νόμο. Πρέπει να λυθεί μέσα στους κόλπους ενός πραγματικά αναγεννημένου ταξικού κινήματος. Και μόνο τότε οι εργαζόμενοι είναι σε θέση να βγάλουν συμπεράσματα για το ποιες μορφές πάλης τούς υπηρετούν.

Για άλλη μία φορά θα ήθελα να επαναλάβω από αυτό το βήμα ότι οι μορφές πάλης που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι αντίστοιχες με το μέγεθος της επίθεσης που συναντούν, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την εργοδοσία.

Παλέψαμε για να κατοχυρωθεί τουλάχιστον αυτό το κοινωνικό κεκτημένο που διαμορφώθηκε στον 20ό αιώνα και στα μεταπελευθερωτικά χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήταν αυτό που απαντούσε στις σύγχρονες ανάγκες ή που ήταν δίκαιο απέναντι στα λαϊκά στρώματα. Μιλούσαμε όμως για ένα κοινωνικό κεκτημένο, κατακτημένο με αγώνες. Φυσικά δεν υποστηρίζουμε τη πτωχοπροδρομική αντίληψη για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα σε συνθήκες, όπου επισήμως το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι ακόμα κατώτερο από αυτό που γνωρίζαμε τα παλιότερα χρόνια μετά τον πόλεμο που κατοχύρωνε το πιστοποιητικό απορίας.

Αντιπαλέψαμε την αρχή της αναλογικότητας, που είναι η νομιμοποιητική βάση για την καθιέρωση ενός συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης όπου ο πτωχοπρόδρομος στην καταβολή χρημάτων θα είναι το κράτος και η εργοδοσία.

Αντιπαλέψαμε τις αναχρονιστικές και επικίνδυνες διατάξεις για την ύπαρξη θανατικής ποινής σε καιρό πολέμου, όχι γιατί δεν έχουμε πείρα ποιοι είναι οι ριψάσπιδες σε καιρό πολέμου αλλά γιατί ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι ζούμε σε μία εποχή όπου "εγκληματίες πολέμου" θεωρούνται αυτοί που αρνούνται να χύσουν το αίμα τους για τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστικών ενώσεων. Εγκληματίες πολέμου θεωρούνται εκείνοι που υπερασπίζονται την εθνική ανεξαρτησία και τα σύνορα της χώρας. Και από αυτήν την άποψη, ας αφήσουμε τους λαούς να δικάσουν αυτούς που κάνουν εγκλήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου».

«Φέραμε αρκετές προτάσεις στη Βουλή», σημείωσε στη συνέχεια η ομιλήτρια, «που προσπαθούν να διευρύνουν το ρόλο της ακόμα και όταν πιστεύουμε ότι το αστικό Κοινοβούλιο δεν μπορεί να αποτελέσει ναό της δημοκρατίας στις σημερινές συνθήκες. Παρ' όλα αυτά είναι ένας θεσμός που ο ελληνικός λαός μπορεί να τον αξιοποιήσει εάν ενεργοποιηθεί και εάν δυναμώσει ολόπλευρα το λαϊκό κίνημα με όλες τις μορφές πάλης και έτσι ασκήσει ουσιαστική πίεση στο Κοινοβούλιο.

Δυστυχώς, ένα μεγάλο μέρος της κοινοβουλευτικής δραστηριότητας θα γίνεται πίσω από τις κουίντες, πίσω από τις κουρτίνες.

Επιδιώξαμε, λοιπόν, να δυναμώσει ο ρόλος της Βουλής. Στις Ολομέλειές της και μόνο μέσα εκεί μπορούμε να μιλούμε για την αναβάθμιση του ρόλου των βουλευτών. Ολα τα άλλα που λέτε για την αναβάθμιση του ρόλου των βουλευτών κατά τη γνώμη μας είναι ελάχιστης σημασίας, για να μην πω ότι είναι αρκετά επικίνδυνοι οι προβληματισμοί και αυτά που θα έρθουν για ψήφιση περί του ασυμβίβαστου της ιδιότητας του βουλευτή που θα έχει ένα επάγγελμα και της μετατροπής του βουλευτικού αξιώματος σε επαγγελματική δραστηριότητα. Ο βουλευτής ασκεί ένα πολιτικό και κοινωνικό έργο, ανεξάρτητα αν εμείς συμφωνούμε με το περιεχόμενο του κοινωνικού και πολιτικού έργου όλων των βουλευτών. Η μετατροπή του βουλευτικού αξιώματος σε επάγγελμα είναι άκρως αντιδραστική και επικίνδυνη ιδέα. Αν θέλετε, εμείς τη συνδέουμε με μια σειρά από άλλες σκέψεις που υπάρχουν και κυρίως εκπορεύονται από το Ευρωκοινοβούλιο αλλά και με τη συνδρομή των ευρωομάδων του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, όπου τελικά, βίαια και με το νόμο, επιχειρείται μια παρέμβαση στην αλλαγή του πολιτικού συστήματος. Θα έχουμε, δηλαδή, κόμματα τα οποία θα αναγνωρίζονται από τα Συντάγματα και κόμματα που δε θα αναγνωρίζονται από τα Συντάγματα, ενώ θα επιβάλλονται ενώσεις των κομμάτων στο Ευρωκοινοβούλιο. Πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνες και αντιδραστικές εξελίξεις και αυτό που πρέπει να γίνει - παραμένοντας μέσα στα αστικά πλαίσια - είναι να καθορίζει τη δύναμη των κομμάτων η λαϊκή ψήφος, ακόμα και όταν αυτή δε διαμορφώνεται με ελεύθερα και πραγματικά κριτήρια. Δεν έχουμε άλλο τρόπο. Θεωρούμε ότι ανοίγουν οι "ασκοί του Αιόλου" για ένα αντιδραστικό καθεστώς, που δεν το γνωρίσαμε ίσως και στην περίοδο μετά τα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια της χώρας μας και διεθνώς, όπου πια θα κατασκευάζονται κόμματα και θα συντηρούνται με το νόμο και όχι με τη λαϊκή ψήφο.

Βεβαίως, εμείς θεωρούμε ότι αυτές οι εξελίξεις δε θα προχωρήσουν με βάση τις σκέψεις, ας πούμε, των εμπνευστών, διότι σε κάθε περίπτωση, ακόμα και στην πιο αντιδραστική εξέλιξη, υπάρχει ο λαός. Αυτό το έχουν αποδείξει και οι πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι μπορούμε να νομιμοποιήσουμε ανοίγματα που κάνει σήμερα η συνταγματική αναθεώρηση, πολύ περισσότερο με τη δυναμική που έχουν μέσα σε μια ταξική κοινωνία και με έναν τέτοιο συσχετισμό. Δεν μπορούμε να νομιμοποιήσουμε αυτή την κατάσταση στη συνείδηση του ελληνικού λαού και, προπάντων, δεν μπορούμε να δώσουμε τη συναίνεσή μας σε αυτή τη διαδικασία τη συνταγματική, όταν κάθε μέρα δείχνει αυτή την αντιδραστική δυναμική που έχει».

«Προβληματιστήκαμε πάρα πολύ», τόνισε ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή της η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, «γιατί ακριβώς συμμετείχαμε, αν θέλετε, με ζέση και με προσπάθεια που κάναμε στη διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος και νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να εγκαλέσει το ΚΚΕ, ότι αδιαφόρησε σε αυτή τη διαδικασία εν ονόματι της γενικής ιδεολογικής και πολιτικής τοποθέτησης. Προβληματιστήκαμε πάρα πολύ τούτη την ύστατη και τελευταία μέρα, όπου η κυβέρνηση δε θέλησε να προβληματιστεί για τη δυναμική, έστω, των αλλαγών που επιφέρει, πώς θα βοηθήσουμε τον ελληνικό λαό να καταλάβει τι γίνεται σήμερα, πού πάμε από εδώ και μπρος όσον αφορά το Σύνταγμα, πέρα από όλα τα άλλα. Και από αυτή την άποψη θεωρούμε ότι πρέπει κι εμείς να κάνουμε ουσιαστική πολιτική και συμβολική κίνηση και δηλώνουμε ότι δε θα πάρουμε μέρος, θα αποχωρήσουμε από τη διαδικασία ψήφισης των υπό αναθεώρηση άρθρων του Συντάγματος».