Πριν από εφτά χρόνια έγινε στο εξωτικό Ρίο η πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα, με τη συμμετοχή δεκάδων χωρών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, επιστημονικών φορέων, αχτιβιστών, μεγάλων βιομηχανιών, τραπεζών, πανεπιστημιακών ινστιτούτων, ανεξάρτητων ερευνητών, κάτω από τους προβολείς ενός θεαματικού αριθμού ΜΜΕ από όλο τον πλανήτη. Το θέμα, άκρως ελκυστικό και ταυτόχρονα σοβαρό, είχε σαν αποτέλεσμα να δοθεί τεράστια δημοσιότητα και να καλλιεργηθούν αδικαιολόγητες προσδοκίες. Από την αρχή, η στήλη είχε υποστηρίξει ότι η απίθανης σύνθεσης σύναξη επιεικώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως οικο-καρναβάλι. Και μόνο οι αφελείς μπορούσαν να περιμένουν λύσεις. Φυσικά, και οι κυβερνήσεις χωρών, όπως η δική μας, που ήταν και πάντα είναι έτοιμες να θριαμβεύουν με τις πάσης φύσεως φούσκες, αφού η αερολογία είναι συστατικό του «προγραμματικού» τους λόγου και οργανικό συστατικό της ιδεολογίας τους.

Κάτι ήξεραν οι παλιότεροι, όταν ισχυρίζονταν την παραπάνω φράση. Τι έγινε από τότε; Τα ιλουστρασιόν προγράμματα, με τα εντυπωσιακά διαγράμματα και τις φαμφαρόνικες διακηρύξεις, κατέληξαν στις χωματερές. Ούτε καν σε ανακύκλωση! Οι κόντρες μεταξύ αναπτυγμένων και υπανάπτυκτων χωρών ανέδειξαν, για άλλη μια φορά, ότι σε παρόμοια θέματα δεν μπορεί να υπάρξει σύμπτωση απόψεων, ακόμα και για τα αυτονόητα. Κι ο λόγος είναι απλός. Η σύγκρουση συμφερόντων είναι πολύ μεγάλη. Από τη μια, οι οικονομίες του πλούσιου Βορά με την κυριαρχία των πολυεθνικών, κάτω από την ομπρέλα της λογικής του κέρδους κι, από την άλλη, χώρες που προσπαθούν (οι περισσότερες) μάταια μέσα στα πλαίσια του ίδιου - καπιταλιστικού - συστήματος να ανορθώσουν τις πλήρως εξαρτημένες οικονομίες τους και να κάνουν βήματα προς την ανάπτυξη, που θα τους βγάλει από το φαύλο κύκλο της φτώχειας, που τις έχει καθηλώσει στο τέλμα, το αυτό σύστημα! Οπότε; Μηδέν από μηδέν μηδέν, για να θυμηθούμε ένα χαριτολόγημα από τα σχολικά μας χρόνια.

Ακολουθούν τρεις διασκέψεις. Στο Βερολίνο, στο Κιότο και το Μπουένος Αϊρες. Ολοι συμφωνούν για το μέγεθος του προβλήματος, αλλά στο διά ταύτα, χάος και αναλήθεια. Οι αναγκαίες δράσεις συμφωνήθηκε να εξεταστούν από ομάδες εμπειρογνώμων, οι οποίοι και θα εισηγούνταν για το τι μέλλει γενέσθαι. Αλλά είναι γνωστό ότι, αν δεν επιθυμείς να δοθεί λύση σε κάποιο ζήτημα, δεν έχεις παρά να το δώσεις «προς μελέτη» σε ειδικούς. Η μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, που είναι η αιτία του φαινομένου του θερμοκηπίου, όπως όλα δείχνουν, θ' αργήσει πολύ. Στο Κιότο συμφωνήθηκε να υπογραφεί ένα πρωτόκολλο, με το οποίο οι αναπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές τους στο διοξείδιο του άνθρακα κατά 5% κατά μέσο όρο μέχρι το 2008-2012, κάτω από το αντίστοιχο επίπεδο του 1990. Ομως, ελάχιστες το έχουν επικυρώσει, ακυρώνοντας με τον τρόπο αυτό τη μικρή πρόοδο, που υποτίθεται ότι σημειώθηκε. Εγέρθηκαν διαδικαστικά ζητήματα, όπως ο καθορισμός συγκεκριμένων ποσοστών για κάθε χώρα, οι ακολουθητέες μέθοδοι, ο τρόπος ελέγχου των συμφωνιών κ.τ.λ. Η αρνητική στάση των ΗΠΑ (του μεγαλύτερου ρυπαντή) έβαλε για άλλη μια φορά φρένο και προσγείωσε ανώμαλα (;) τους απανταχού αιθεροβάμονες!

Ετσι, φτάνουμε στις 25/10- 5/11/1999, όπου εκπρόσωποι 150 κυβερνήσεων και πάνω από 5.000 επιστήμονες, οικολόγοι και αντιπρόσωποι λογής - λογής οργανώσεων και φορέων συναθροίζονται στη Γερμανία, η οποία, μετά τη θριαμβευτική της επανεμφάνιση στη γενοκτονία της Γιουγκοσλαβίας, επαναφέροντας στην Ευρώπη τις μέρες του Γ` Ράιχ, ήθελε να στεφθεί με επιτυχία η Πέμπτη Διάσκεψη, για να πρασινίσει, το, βαμμένο από το κόκκινο του αίματος των αθώων θυμάτων τους, προσωπείο της. Υποτίθεται ότι όλη η προεργασία είχε γίνει, όπως και οι προκαταρκτικές συζητήσεις μεταξύ των εμπειρογνωμόνων των χωρών που διαδραματίζουν σήμερα, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, πρωτεύοντα ρόλο. Ομως, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ζητούν αναλογική μείωση των ποσοστών της ρύπανσης, ξεχνώντας ότι το πρόβλημα το έχουν δημιουργήσει ελάχιστες χώρες και δεν μπορούν να πληρώσουν με τίμημα την ανάπτυξή τους οι υπόλοιπες. Κίνα και Ινδία είναι από τις χώρες που αρνούνται να υποταγούν στα κελεύσματα των ΗΠΑ και των εταίρων τους. Αλλά οι ΗΠΑ δε σταματούν εκεί. Επιμένουν να εισάγουν την εξής διαστροφική και οικολογικά (και όχι μόνο) ανήθικη διαδικασία. Την αγορά των δικαιωμάτων ρύπανσης. Δηλαδή, τη δυνατότητα να ρυπαίνουν ασύστολα έναντι κάποιου τιμήματος σε χώρες που έχουν τη δυνατότητα αυτή, λόγω της μικρής συμβολής τους στην παγκόσμια ρύπανση. Η πιο χυδαία μορφή των νόμων της αγοράς, που πέρα από το σχιζοφρενικό της διαδικασίας είναι πανεύκολο να καταστρατηγηθεί. Ομως, αυτό είναι για μας δευτερεύον. Εκείνο που προέχει είναι η σωτηρία του πλανήτη. Και η επίτευξη του στόχου αυτού είναι ανέφικτη, αν δεν αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων, που θα συνδυαστεί με την ανατροπή του αναπτυξιακού προτύπου, το οποίο είναι και η γενεσιουργός αιτία όλων των περιβαλλοντικών προβλημάτων.