Αμείλικτα τα ερωτήματα, απευθύνονται χρόνια τώρα - ακόμα και μέσω διεθνών οργανώσεων - προς πάσα κατεύθυνση. Μόνο που οι απαντήσεις συνεχίζουν να μην έρχονται από πουθενά. Ποιοι ευθύνονται και ποιοι καλύπτουν το σύγχρονο αυτό σκλαβοπάζαρο; Ποιοι είναι αυτοί που θησαυρίζουν εις βάρος ακόμα και 5χρονων παιδιών; Και το κυριότερο, περιστατικά όπως αυτό του «Ετιρένο» είναι μεμονωμένα ή εντάσσονται ουσιαστικά σ' ένα παγκόσμιο κύκλωμα παιδικής δουλεμπορίας, που έχει και «πλάτες» και διασυνδέσεις, αλλά και υψηλή προστασία απ' τις τοπικές αρχές, αλλά και από κυβερνήσεις; Και εν τέλει το συγκεκριμένο γεγονός απεικονίζει μόνο την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα παιδιά της Αφρικής και της Ασίας ή μήπως πλέον το καμπανάκι έχει χτυπήσει προ πολλού και για τα παιδιά του λεγόμενου βιομηχανικού κόσμου;

Σε όλα αυτά μπορεί κανείς να απαντήσει άνετα με τους αριθμούς και τα στοιχεία που έχουν δοθεί την τελευταία τριετία απ' τις διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι μόνο. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO), για παράδειγμα, μιλά για περισσότερα από 250 εκατομμύρια παιδιά που εργάζονται στις αναπτυσσόμενες χώρες (πρόκειται δηλαδή για το 25% του συνόλου των παιδιών στον κόσμο), απ' τα οποία τα 60 εκατομμύρια κάτω από απαράδεκτες συνθήκες. Παράλληλα δίνει κι ένα άλλο στοιχείο, από μόνο του συγκλονιστικό, αλλά και «εύγλωττο»: Το 1/4 της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας οφείλεται στην παιδική εργασία! Που ουσιαστικά σημαίνει πως η παιδική εκμετάλλευση - στην όποια μορφή της - είναι σίγουρα το απεχθέστερο έγκλημα, αλλά και η καλύτερη... επένδυση των πολυεθνικών.

Ιδιαίτερη αίσθηση είχε προκαλέσει εξάλλου και η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, το 1998. Αναφέρουμε μερικά μόνο απ' τα ανατριχιαστικά, κυριολεκτικά, στοιχεία της έκθεσης εκείνης: Στο Μπαγκλαντές ζουν 50.000.000 παιδιά και απ' αυτά εκδίδονται 500.000 το χρόνο. Στην Ινδία μπορεί να συναντήσει κανείς ακόμη και παιδί... τεσσάρων ετών να εκδίδεται στους δρόμους του Νέου Δελχί, ενώ στο Πακιστάν ανήλικα παιδιά - ακόμη και πέντε μηνών (!) - πωλούνται απ' τους γονείς τους ως «σεξουαλικά παιγνίδια» στους πλούσιους γαιοκτήμονες της συγκεκριμένης χώρας...

Κι αν κανείς νομίζει πως όλα τα παραπάνω δε μας αφορούν, απατάται οικτρά. Μόλις τον περασμένο Νοέμβρη η «Γιούνισεφ», σε μια ειδική έρευνά της στη χώρα μας, μίλησε για 5.800 παιδιά που δουλεύουν στα φανάρια της πρωτεύουσας και τα οποία αποφέρουν - σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις - κέρδη περίπου ενός δισεκατομμυρίου δραχμών το μήνα στους όποιους «εργοδότες» τους. Επίσης, η ίδια η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία υπολογίζει ότι στην Ελλάδα περίπου 80.000 νέοι ηλικίας 14-19 χρόνων εργάζονται, ενώ 15.000 παιδιά το χρόνο εγκαταλείπουν το σχολείο πριν το τέλος της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Και μόνο για δύο πράγματα μπορεί κανείς να είναι σίγουρος σ' αυτή την ιστορία: Πως κάθε χρόνο αυτοί οι αριθμοί θα γίνονται ακόμα πιο ανατριχιαστικοί, ενώ οι αιτίες της παιδικής εργασίας θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο απυρόβλητο, αν η εργατική τάξη, τ' άλλα λαϊκά στρώματα δεν αγωνιστούν ενάντια σ' αυτές, συνδέοντας αυτό τον αγώνα με την ανατροπή του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος.