Εγώ κι εσύ | ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΜΠΕΡΝΑΡΝΤΟ ΜΠΕΡΤΟΛΟΥΤΣΙ

Εγώ κι εσύ

Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι διαθέτει αποδεδειγμένη την ιδιότητα / ικανότητα να μπορεί να αφηγείται άξια διαφορετικές εποχές και διαφορετικές νεαρές ηλικίες «τρυγώντας» τους πάντα το απόσταγμα. Η τελευταία του ταινία «ΕΓΩ ΚΙ ΕΣΥ», γυρισμένη εξ ολοκλήρου στο πλαίσιο μιας ιδιαίτερα περιορισμένης αφηγηματικής περιμέτρου - σε ένα υπόγειο, που σαν χώρος και «κατάσταση» είναι βολικά, πρακτικά, για τον 71χρονο σκηνοθέτη που καλείται πια να «διευθύνει» τα γυρίσματα καθήμενος σε αναπηρική καρέκλα, με υλικό τη νεανική ανησυχία, όχι τόσο ποσοτικά όσο ποιοτικά, κάτι με το οποίο το ιταλικό σινεμά έχει συνοπτικά ασχοληθεί. Η ταινία αυτή, με πρωταγωνιστές δυο νεαρά άτομα, δυο ετεροθαλή αδέλφια, δεν συνιστά δοκίμιο για τους νέους του σήμερα, αλλά κάτι το πολύ πιο σύνθετο...

Το έβδομο, σύντομο μυθιστόρημα του Ιταλού συγγραφέα Νικολό Αμανίτι, που αποτελεί τη βάση της ομότιτλης κινηματογραφικής μεταφοράς, ο Μπερτολούτσι το κάνει δικό του... Μπαίνει στις πτυχές του, το απογυμνώνει από τις πιθανές αφηγηματικές ασυναρτησίες που υποβάλλει το πρωτογενές κείμενο και εκμεταλλεύεται σκηνοθετικά κάθε στοιχείο για να μεταδώσει στο θεατή τον πλούτο και τη συνθετικότητα του πραγματικού κόσμου. Ο ίδιος δηλώνει ότι του είναι αδύνατο να αντισταθεί σε ιστορίες που μιλούν για νέους ανθρώπους, για τις συνεχείς τους αλλαγές, το συνεχές τους «μεγάλωμα» στη δύσκολη και καθοριστική πορεία της ωρίμανσής τους... «On n' est pas tres serieux quand on a 17 ans» (ο 17χρονος δεν είναι και πολύ σοβαρός...) διαπιστώνουν οι στίχοι του Ρεμπό... και ο Μπερτολούτσι πατάει πάνω τους. Παίρνει το πρωτογενές λογοτεχνικό κείμενο και το ξανα-δημιουργεί, το ξανα-αφηγείται με την κατάδική του γραφή και μεταμορφώνει το «κεκλεισμένων των θυρών» δράμα, σε μια μικρή, πανέμορφη κινηματογραφική ταινία με γεύση νεανικής μπαλάντας, χωρίς ψευδαισθήσεις, χωρίς να ξεφεύγει από την πραγματικότητα, με στίγμα άξιου σινεμά τέχνης.

Ο 14χρονος εσωστρεφής Λορέντσο εγκλωβίζεται σε ένα αθώο ψέμα: Θα λείψει για μια βδομάδα σε σχολική εκδρομή για σκι. Κλείνεται όμως στο μεγάλο υπόγειο της αστικής του κατοικίας. Εκεί θα ζητήσει καταφύγιο αποτοξίνωσης από την ηρωίνη και η, υπέρ το δέον «ανοιχτή», ετεροθαλής, 25χρονη αδελφή του Ολίβια. Το υπόγειο μετατρέπεται στον κλειστοφοβικό («κλειστοφιλικό», τον ονομάζει ο σκηνοθέτης) τόπο όπου δύο νεανικές ανησυχίες σε σύγχυση, εξαναγκασμένες κι έχοντας ανάγκη ανθρώπινης επαφής ανακτούν τη διάσταση του ανοίγματος του ενός προς τον άλλον. Ξαναβρίσκονται μαζί, μοιράζονται το χώρο, μαθαίνουν να κάνουν πίσω, να κοιμούνται... μαθαίνουν την τεχνική της πιο ριζοσπαστικής διαφωνίας, μετατοπίζονται και μαζί τους το σινεμά του Μπερτολούτσι αποκαλύπτεται σε όλη του τη γενναιοδωρία και την ανεξάντλητη δύναμή του να κινείται με κομψότητα σε στενούς «χώρους», φυσικούς και διανοητικούς. Αναπόφευκτα, αρχίζει ο χορός του ονείρου εκείνου, που εξακολουθεί να ποθεί την επανάσταση. Την αληθινή... Η αναγκαιότητα της συνάντησης μετατρέπεται σε μια πανέμορφη δοκιμασία περιπλεγμένη από τις δύσκολες πραγματικότητες των 2 νεαρών.

Ο Μπερτολούτσι δένει με μαεστρία μαζί όλα τα νήματα που «τράβηξε». Χειρίζεται τη μουσική με τρόπο σημαντικό αφηγηματικά, όπου οι μουσικές στιγμές αποκτούν βάρος «ποιητικού διαστήματος», μέσα στο οποίο αδελφός και αδελφή εγκαταλείπονται, αφήνονται, σε μια πράξη αποδοχής ο ένας του άλλου, σε μια πράξη αναγνώρισης... Ο Μπερτολούτσι ζυγιάζει τους ήχους (επιδρά ισχυρά η ηχητική πολυφωνική ύφανση που συνενώνει τη μουσική της ταινίας, κάποιες διεθνείς επιτυχίες, κλάματα, ουρλιαχτά, μουρμουρητά...), διαχειρίζεται τους χρόνους, μεταβάλλει τους φωτισμούς και βάζει τους πρωταγωνιστές του να χορέψουν (ο χορός για το σκηνοθέτη συνιστά «φετίχ», είναι στοιχείο που συναντάται σε όλο του το έργο) και δίνει ένα φινάλε ανοιχτό και αισιόδοξο που ξεπηδά από την εικόνα της κλεισούρας.

Η πολιτική θέση του Μπερτολούτσι μοιάζει σαφής: Για να συνεχίσουμε να ζούμε πρέπει να επιστρέψουμε στην παρανομία... κάτω από τη γη, σαν τον Ορφέα στην αναζήτηση της Ευρυδίκης.

Παίζουν: Τέα Φάλκο, Σόνια Μπεργκαμάσκο, Γιάκομπο Ολμο Αντινόρι, Τομάζο Ράνιο, κ.ά.

Παραγωγή: Ιταλία (2012).