Παρότι επιβάλλεται επαγρύπνηση, το Κέντρο Αναφοράς είναι αντιμέτωπο με δραματικές περικοπές

Το Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου «Σωτηρία» περιλαμβάνει το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων (σ.σ. όπως της Φυματίωσης), παρέχοντας υπηρεσίες σε εργαστήρια και κλινικές και άλλων νοσοκομείων της χώρας. Παρότι η εξαθλίωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού επιβάλλει επαγρύπνηση, ενίσχυση διάγνωσης και θεραπείας, για να μη γίνει το πρόβλημα ανεξέλεγκτο, το Κέντρο Αναφοράς είναι αντιμέτωπο με δραματικές περικοπές, η απαξίωση των κινδύνων από πλευράς κυβέρνησης προκλητική.

Ορισμένες πλευρές αναδείχθηκαν και κατά τη διάρκεια της περιοδείας του Σπ. Χαλβατζή, βουλευτή του ΚΚΕ, στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» την περασμένη Τρίτη.

Υπάρχουν ενδείξεις για τυχόν επιδείνωση της κατάστασης: Μέχρι το 2009 υπήρχε σταθερή μείωση των κρουσμάτων φυματίωσης στον ελληνικό πληθυσμό. Σύμφωνα με στοιχεία του εργαστηρίου που κατατίθενται στο δίκτυο WHONET, παρατηρείται: Το 2010, 154 Ελληνες και 307 μετανάστες. Το 2011, 174 Ελληνες και 270 μετανάστες. Το 2012, 197 Ελληνες και 255 μετανάστες. Επιπρόσθετα πρόσφατη έρευνα του ΚΕΕΛΠΝΟ και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας εκτιμά ότι στην Ελλάδα από τα 10 κρούσματα δηλώνονται μόλις τα 2! Η εικόνα συσκοτίζεται και από τη μη καταγραφή της θνησιμότητας και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας των περιστατικών φυματίωσης.

Σε ειδικούς πληθυσμούς, όπως μετανάστες, φυλακισμένοι, ασθενείς με HIV/AIDS, τοξικοεξαρτημένοι, απαιτείται επιτηρούμενη χορήγηση θεραπείας. Αντίθετα, υπάρχουν περιπτώσεις μεταναστών ή χρηστών με φυματίωση που νοσηλεύονται σε δημόσιο νοσοκομείο και μόλις αισθανθούν καλύτερα φεύγουν γιατί φοβούνται ότι θα συλληφθούν, θα απελαθούν, δεν θα έχουν να πληρώσουν κ.ά.

Αλλη ένδειξη επιδείνωσης παρατηρείται στους ασθενείς με HIV/AIDS, που είναι ευάλωτοι στη φυματίωση λόγω της ανοσοανεπάρκειας. Μέχρι και το 2010 δεν αναφέρονταν στη χώρα μας περιπτώσεις ασθενών με HIV/AIDS και φυματίωση. «Πλέον βλέπουμε τέτοιες περιπτώσεις και αυτό είναι ανησυχητικό», τονίζουν οι επιστήμονες και συμπληρώνουν: «Αφ' ενός οφείλεται στην αύξηση των χρηστών ενδοφλέβιων ουσιών και στην επιδείνωση του προβλήματος στις φυλακές. Η επανεμφάνιση φυματιώδους μηνιγγίτιδας δείχνει ότι η νόσος είναι παραμελημένη. Οτι ο ασθενής ενώ νοσεί σε προχωρημένο στάδιο ή δεν παίρνει θεραπεία ή δεν παίρνει την κατάλληλη ή δεν την παίρνει σταθερά κι επαρκώς. Ομως δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει».

Τα δεδομένα του Κέντρου Αναφοράς δεν μπορούν να ερμηνευτούν. Π.χ. κλείνουν ή συρρικνώνονται εργαστήρια άλλων νοσοκομείων στην επαρχία και στην Αθήνα και το εργαστήριο του «Σωτηρία» επιφορτίζεται με περισσότερα δείγματα. «Ισως εκεί να οφείλεται η αύξηση στον ελληνικό πληθυσμό. Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά», λένε εργαζόμενοι του εργαστηρίου.

«Φέτος τα αντιδραστήρια του εργαστηρίου επαρκούν για το 1/3 των περσινών αναγκών. Κάθε χρόνο για τον έλεγχο αντοχής του στελέχους της φυματίωσης απομονώνουμε στο εργαστήριο 500-600 μυκοβακτηρίδια και τα αντιδραστήρια δεν φτάνουν ούτε μέχρι το καλοκαίρι», σημείωσαν εργαζόμενοι. Οι δαπάνες αντιδραστηρίων του «Σωτηρία» ακολουθούν τον κατήφορο: Από 3,3 εκατ. ευρώ το 2010 μειώθηκαν στα 2,5 εκατ. ευρώ το 2012.

Οι σύγχρονες μέθοδοι ταχείας μοριακής διάγνωσης για γρήγορο αποτέλεσμα επίσης περικόπτονται. Σε αντίθεση με τις κλασικές τεχνικές, η μοριακή απάντηση έρχεται σε 2 ώρες μέχρι και μια βδομάδα και ακολουθεί επιβεβαίωση από την καλλιέργεια σε 40 μέρες. Αλλωστε το Τμήμα Μοριακής Διάγνωσης του «Σωτηρία» είναι πλέον το μόνο στο είδος του διαπιστευμένο στη χώρα.

«Με τη μείωση της χρηματοδότησης, λιγότερα περιστατικά αντιμετωπίζονται ολοκληρωμένα με όλες τις μεθοδολογίες. Οι μοριακές μέθοδοι εξασφαλίζουν γρήγορη διάγνωση, ώστε να ελεγχθεί ο ασθενής, να μη μεταδώσει την ασθένεια, να πάρει πιο στοχευμένη θεραπεία από νωρίς. Αυτό δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια», υπογράμμισαν επιστήμονες και πρόσθεσαν πως «ακόμη και μικρές διακοπές στην προμήθεια αντιδραστηρίων και αναλώσιμων υλικών έχουν σημαντική επίπτωση στον έλεγχο της νόσου».

Οι ειδικοί θάλαμοι αρνητικής πίεσης για ασθενείς με πολυανθεκτική και υπερανθεκτική φυματίωση, ώστε να μη διασπείρεται το βακτήριο, χρειάζονται ανακατασκευή γιατί δεν πληρούν τους κανόνες ασφαλείας. Εχει γίνει μελέτη για δημιουργία 20 μονόκλινων θαλάμων αρνητικής πίεσης και ανακατασκευή των 7 θαλάμων της Μονάδας Πολυανθεκτικής Φυματίωσης, αλλά εδώ και δύο χρόνια δεν έχει εγκριθεί από το υπουργείο Υγείας. Στην ίδια μελέτη εκφράζεται η ανάγκη για αναβάθμιση των συνθηκών βιοασφάλειας στο Κέντρο Αναφοράς για την προστασία των εργαζομένων.

Οπως σημειώνουν ειδικοί, χρειάζεται να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί ένα εθνικό πρόγραμμα καταπολέμησης της φυματίωσης με εργαστηριακά και θεραπευτικά δίκτυα σε κάθε περιοχή ώστε να καθορίζεται: Πού θα γίνεται η διάγνωση. Ο ρόλος κάθε εργαστηρίου στην πρόληψη και θεραπεία. Το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς να κάνει ελέγχους ποιότητας των εργαστηρίων. Ιατρεία για τη διερεύνηση των επαφών των ασθενών.

Η φυματίωση είναι η ασθένεια των φτωχών κι ευάλωτων και ένα δωρεάν, εύκολα προσβάσιμο δημόσιο σύστημα Υγείας είναι πιο αναγκαίο από ποτέ.