Στον αντίποδα του αποπροσανατολισμού, που γίνεται εις βάρος της νεολαίας σήμερα, αναδημοσιεύουμε σήμερα από παλαιότερο φύλλο του «Οδηγητή» μέρος από ένα αξιόλογο και διδακτικό σκακιστικό θέμα:

Η εντατικοποίηση της εργασίας - για όσους εργάζονται φυσικά - και οι σπουδές, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο, στον οποίο καλούμαστε να πληρώσουμε για να εκτονωθούμε σε πολυθόρυβα μπαράκια και φανατισμένες κερκίδες ή να «αποκοιμηθούμε» μπροστά από την τηλεόραση και τις αποπροσανατολικές φυλλάδες τους.

Ομως, ο ελεύθερος χρόνος μπορεί να αξιοποιηθεί πολύ πιο δημιουργικά και φθηνά. Ενας τέτοιος τρόπος είναι και το σκάκι που συμβάλλει στην εξύψωση του πνευματικού και πολιτιστικού επιπέδου των νέων, στη διαπαιδαγώγησή τους σε υψηλές αξίες που μπορούν να εκφραστούν και στους αυριανούς τους αγώνες, όπως για περισσότερο και πιο δημιουργικό ελεύθερο χρόνο.

Παρ' όλο που δεν είναι άθλημα με τη στενή έννοια του όρου, αφού δεν γυμνάζει τους μύες, ούτε απαιτεί κίνηση είναι μια δραστηριότητα που απαιτεί προσπάθεια, ενώ λειτουργεί πάνω στις αρχές του συναγωνισμού και της ευγενούς άμιλλας, που χαρακτηρίζουν τις αθλητικές δραστηριότητες. Το σκάκι είναι ένα πνευματικό παιχνίδι και εξασκεί όλες σχεδόν τις λειτουργίες. «Γυμνάζει» το μυαλό που αποτελεί, με τη σειρά του, συστατικό του σώματος.

Παλιά το σκάκι απευθυνόταν σε βασιλιάδες, ευγενείς και στρατηγούς. Αλλωστε, αυτοί είχαν άπλετο ελεύθερο χρόνο στην ξεκούραστη μέρα τους σε αντίθεση με τα φτωχικά λαϊκά στρώματα που αντικειμενικά ήταν αδύνατο να παίξουν. Πάντως, το σκάκι έχει μια σειρά από ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία ασφαλώς μπορούν να το αναδείξουν σε λαϊκό άθλημα. Το σκάκι δεν απαιτεί ούτε εγκαταστάσεις, ούτε πανάκριβους εξοπλισμούς, παρά μόνο μια σκακιέρα και, άρα, μπορεί να απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Το σκάκι είναι μορφή ψυχαγωγίας που εξασκεί την πνευματική εγρήγορση. Είναι παιχνίδι στρατηγικής, διαπαιδαγωγεί την εργατιά στη διαλεκτική ενότητα της τακτικής με τη στρατηγική, που έχει καθοριστική σημασία στον ταξικό της αγώνα. Γενικά το σκάκι είναι μια αναπαράσταση της διαλεκτικής και απαιτεί συνεχή επεξεργασία των δεδομένων. Ο Σοβιετικός Αλεξάντερ Ζενέβσκι είχε πει: «Σε αυτή τη χώρα που η εργατική τάξη έχει νικήσει, το σκάκι δεν μπορεί να είναι απολιτικό, όπως στα καπιταλιστικά κράτη».