Μπορεί να χρειάζεται να περιμένουμε σχεδόν ένα μήνα από τώρα προκειμένου να δούμε τον νικητή του φετινού Μουντιάλ όσον αφορά το αγωνιστικό μέρος, εντούτοις τους πραγματικούς νικητές τους ξέρουμε ήδη... Και δεν είναι λίγοι μάλιστα. Για την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΦΙΦΑ) αλλά και την πλειάδα των πολυεθνικών που αποτελούν είτε τους βασικούς είτε τους δορυφορικούς χορηγούς για μια ακόμη διοργάνωση, το τρόπαιο έχει ήδη απονεμηθεί... Η πίσω όψη της βιτρίνας ενός Μουντιάλ, που περιλαμβάνει τα εκτός αγωνιστικού χώρου δρώμενα, είναι αυτή που στην ουσία κάνει... παιχνίδι και φυσικά αυτή που αποφέρει τα κέρδη. Κέρδη που προέρχονται φυσικά από την ολοένα και μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου και φυσικά των διοργανώσεών του. Αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι στο Μουντιάλ του 1982 στην Ισπανία τα καθαρά έσοδα άγγιξαν τα 180 εκατ δολάρια ενώ για φέτος οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 5 δισ. δολάρια. Γίνεται κατανοητό το πού έχει φθάσει η εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου μέσα σε 32 χρόνια.

Με βάση αυτό άλλωστε μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί η τακτική της ΦΙΦΑ για το Μουντιάλ την τελευταία 15ετία, επί το πλείστον να προωθεί τη διοργάνωση προς αγορές που μπορούν να της δώσουν παραπάνω. Από τη διοργάνωση των ΗΠΑ το 1994 και αυτή της Κορέας/Ιαπωνίας το 2002 μέχρι την προηγούμενη της Νότιας Αφρικής αλλά και την επόμενη το 2018 στη Ρωσία και φυσικά την περίφημη πλέον διοργάνωση του Κατάρ το 2022 (εάν γίνει εκεί) το σχέδιο είναι προφανές. Τέτοιου είδους αγορές δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για αύξηση των κερδών μέσω της εκμετάλλευσης σε διάφορους τομείς. Είτε αυτοί αφορούν τη δίψα για ποδόσφαιρο (π.χ. περίπτωση Κορέας/Ιαπωνίας) είτε την αξία της ίδιας της αγοράς (π.χ. περιπτώσεις ΗΠΑ, Ρωσίας) είτε ακόμα και την καταστρατήγηση των λαϊκών δικαιωμάτων (περιπτώσεις Ν. Αφρικής, Κατάρ).

Η περίπτωση της φετινής διοργανώτριας Βραζιλίας δεν ξεφεύγει από το γενικότερο προαναφερόμενο σχέδιο, ωστόσο έχει και πολλές ιδιαιτερότητες, όπως η σύνδεση της συγκεκριμένης χώρας με το άθλημα του ποδοσφαίρου και τον αντίκτυπο μιας διοργάνωσης Μουντιάλ εκεί τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, οι παράγοντες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου όταν επέλεξαν τη συγκεκριμένη χώρα κάθε άλλο παρά είχαν κατά νου να επιστρέψουν τη διοργάνωση σε μια χώρα που λατρεύει το ποδόσφαιρο... Μάλιστα, θα πρέπει να σημειωθεί πως η Βραζιλία με τη φετινή διοργάνωση έπιασε το Μεξικό σε μια κομβική ιδιαιτερότητα. Είναι οι μόνες χώρες μέχρι σήμερα που εντός μιας τετραετίας θα διοργανώσουν Μουντιάλ και Ολυμπιακούς Αγώνες αφού για τη χώρα του... καφέ ακολουθεί η Ολυμπιάδα του 2016 ενώ για το Μεξικό το ίδιο είχε συμβεί με το Μουντιάλ του 1970 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη χώρα βρέθηκε ως πρώτη επιλογή για ΦΙΦΑ και ΔΟΕ για τις συγκεκριμένες διοργανώσεις μόνο τυχαίο δεν είναι. Την εποχή που οριστικοποιήθηκε η επιλογή της, έρευνες έφερναν τη Βραζιλία να είναι το επόμενο πρόσφορο έδαφος για άνοιγμα στις δουλειές του παγκόσμιου οικονομικού «στάτους κβο». Η 7η οικονομία του πλανήτη και η 3η σε ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια φάνταζε για τη ΦΙΦΑ ως η καλύτερη επένδυση τα τελευταία χρόνια προκειμένου να έρθουν κέρδη ρεκόρ. Και μάλιστα έχουν τα λιγότερα δυνατά ρίσκα σε σχέση με άλλες περιπτώσεις. Λατρεία για το ποδόσφαιρο, τουριστική βιομηχανία, εκμεταλλεύσιμη εργατική δύναμη, εκτόξευση του κατασκευαστικού κλάδου, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που έκαναν τους παράγοντες του ποδοσφαίρου να τρίβουν τα χέρια τους από την επιλογή της Βραζιλίας. Βέβαια, η πραγματικότητα όσον αφορά το λαό της χώρας είναι τελείως διαφορετική από αυτά που δείχνουν οι δείκτες των χρηματοπιστωτικών οίκων, οι οικονομικές μελέτες και φυσικά θα είναι εξίσου διαφορετική και μετά το τέλος του Μουντιάλ ή των Ολυμπιακών Αγώνων. Η αύξηση της φορολογίας και η αντίστοιχη σε βασικές υπηρεσίες (π.χ. στα εισιτήρια των ΜΜΜ), η κατάργηση των όποιων κοινωνικών προγραμμάτων είχαν εξαγγελθεί μέχρι σήμερα καθώς και η ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση της ήδη προβληματικής κατάστασης σε βασικούς τομείς, όπως η Υγεία και η Παιδεία, δείχνουν το θολό μέλλον για τον βραζιλιάνικο λαό.

Με το σχεδόν 90% των 5 δισ. δολαρίων, που εκτιμώνται ως καθαρά έσοδα της διοργάνωσης, να καταλήγουν στα ταμεία της και φυσικά άλλα τόσα από τις συμφωνίες με τους χορηγούς, η ΦΙΦΑ δικαιούται από τώρα τον τίτλο της νικήτριας του Μουντιάλ. Ετσι, το πάθημα από τις αποτυχημένες επενδύσεις του 2001, όταν ουσιαστικά έφθασε στο χείλος της καταστροφής, φαντάζει πλέον ως κακός εφιάλτης για την Παγκόσμια Συνομοσπονδία, που συνεχώς τα τελευταία χρόνια βλέπει την αξία του Μουντιάλ να ανεβαίνει. Αλλωστε, γι' αυτόν το λόγο οι επιλογές της πλέον είναι ιδιαίτερα προσεχτικές, υπάρχει πάντα το λεγόμενο «PLAN B», όπως στην περίπτωση της διοργάνωσης του 2022, στο Κατάρ, για την οποία καραδοκεί η Αυστραλία, καθώς και ένα ικανό απόθεμα σε περίπτωση μη διεξαγωγής της διοργάνωσης για οποιονδήποτε λόγο. Από πού προκύπτουν αυτά; Από το γεγονός ότι τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια η ΦΙΦΑ καθιέρωσε την τακτική να «εισπράττει μόνο» χωρίς να ξοδεύει. Τα έξοδα καλύπτονται από τις συμφωνίες με τους χορηγούς, οι οποίες μάλιστα τα τελευταία χρόνια συνεχώς ανανεώνονται προς τα πάνω (με βάση και την αύξηση της εμπορευματοποίησης) και έτσι η Παγκόσμια Συνομοσπονδία έχει συνεχώς περίσσευμα. Προκειμένου να προλαβαίνει και τα... κακώς κείμενα δεν έχει πρόβλημα να μοιράζει και χρήμα απλόχερα όπως, για παράδειγμα, κάνει με τα μπόνους στις χώρες που θα διακριθούν στη διοργάνωση ή την καταβολή αποζημιώσεων στις ομάδες για τραυματισμούς των παικτών τους όταν οι τελευταίες άρχισαν να διαμαρτύρονται.

Με την Παγκόσμια Συνομοσπονδία να έχει το ρόλο του... Σολομώντα και από τη μια να προστατεύει τους βασικούς της χορηγούς αλλά να δίνει και περιθώριο σε άλλους ώστε να κάνουν και αυτοί το δικό τους παιχνίδι, οι διοργανώσεις όπως το Μουντιάλ αποτελούν επί της ουσίας έναν ανελέητο πόλεμο πολυεθνικών. Η σκηνή πριν από 8 χρόνια, στη διοργάνωση της Γερμανίας, το 2006, με τους Ολλανδούς οπαδούς να αναγκάζονται σε... ξεγύμνωμα έξω από το στάδιο πριν από αγώνα της ομάδας τους επειδή τα μπλουζάκια τους έφεραν τη σφραγίδα άλλου χορηγού (εταιρεία μπίρας) απ' αυτόν της διοργάνωσης, είναι μια από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις που δείχνει τι επικρατεί. Οι πολυεθνικές στις διοργανώσεις (και φυσικά όχι μόνο στα Μουντιάλ) επιβάλλουν τη δική της κυριαρχία σε όλους τους τομείς, από την ένδυση μέχρι το φαγητό και το ποτό. Πιο σοβαρή περίπτωση αποτελεί και ο πόλεμος όσον αφορά τη χορηγία των ομάδων στον τομέα της ένδυσης, με τις χώρες πλέον να χωρίζονται ανάλογα με το ποια αθλητική εταιρεία τις ντύνει, με δύο εξ αυτών πλέον να είναι οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού.