Ο Εμμανουήλ Κριαράς γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1906 στον Πειραιά. Σπούδασε στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθήνας και εργάστηκε επί 20 συνεχή χρόνια στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών, του οποίου διετέλεσε και διευθυντής. Εκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Μόναχο και το Παρίσι και το 1950 μετέβη στη Θεσσαλονίκη, όπου, τη χρονιά εκείνη, εξελέγη τακτικός καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, στην έδρα της Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας. Μέχρι το 1968 δίδασκε κυρίως Μεσαιωνική Φιλολογία. Τότε η απριλιανή χούντα τον εξώθησε σε παραίτηση - συνταξιοδότηση και για τα υπόλοιπα 46 χρόνια της ζωής του ήταν ομότιμος καθηγητής. Η απόλυσή του από το Πανεπιστήμιο τον έστρεψε στη σύνταξη του πλέον γνωστού του έργου «Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100 - 1669)».