Associated Press |
Ποιος είναι λοιπόν ο άνθρωπος που αλλάζει άρδην, όπως όλα δείχνουν, τις πολιτικές ισορροπίες στη Βουλγαρία; Ο Συμεών Μπορίσοφ Σάξε-Κόμπουργκότσκι ανήλθε στον βουλγαρικό θρόνο στην ηλικία των 6 ετών, το 1943, λόγω του θανάτου του πατέρα του, Μπόρις ΙΙΙ, και, μετά την ήττα των φασιστικών δυνάμεων - με τις οποίες η βουλγαρική μοναρχία είχε συμμαχήσει και στους δύο μεγάλους πολέμους - αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα το 1946, ενώ η χώρα του εντασσόταν στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Κατέφυγε πρώτα στην Αίγυπτο και μετά στην Ισπανία, όπου ανέπτυξε επιχειρηματικές δραστηριότητες: Φέρεται σήμερα ως «σύμβουλος επιχειρήσεων», αν και ελάχιστα είναι γνωστά για το τι ακριβώς κάνει. Η πρώτη του επίσκεψη στη Βουλγαρία έγινε αρκετά χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, μόλις εν έτει 1996. Εφέτος όμως ο, 64χρονος πλέον, γενειοφόρος επιχειρηματίας που, όπως σημειώνει το περιοδικό The Economist, είναι γνωστός για τα πουράκια του και για τα καφέ ζέρσεϊ ενδύματά του, αποφάσισε να παίξει στο πολιτικό παιγνίδι.
Associated Press |
Μόνο που ο Συμεών πέτυχε να επικαρπωθεί όσο κανείς άλλος τη λαϊκή δυσαρέσκεια από την οικονομική πολιτική που ακολουθεί ο Ιβάν Κοστόφ και η Ενωση Δημοκρατικών Δυνάμεών του - η κυβερνώσα παράταξη, ως πρότινος ευνοούμενη των Αμερικανών, στις δημοσκοπήσεις δεν είχε ξεπεράσει το 20%. Το ξεπούλημα του 90% της κρατικής περιουσίας, η ανεργία που φθάνει το 30% (αν και επισήμως το σχετικό μέγεθος καταγράφεται στο 18%), η οργιαστική διαφθορά, η καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου του βουλγαρικού λαού και η στάση υποτέλειας της κυβέρνησης στις δυτικές επιδιώξεις κατά τις πρόσφατες βαλκανικές κρίσεις έχουν εξανεμίσει την όποια υποστήριξη είχε η κυβέρνηση.
Το κωμικοτραγικό είναι ότι ο Συμεών αντλεί από τη νοσταλγία για το σοσιαλιστικό σύστημα: «Ο κόσμος βρίσκεται σε απελπισία, και (ο Συμεών) κεφαλαιοποιεί τη νοσταλγία για μια εποχή που τα πράγματα ήταν καλύτερα», λέει ο Πέταρ-Εμίλ Μίτεφ, καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. «Μέρος αυτής της νοσταλγίας αφορά ξεκάθαρα στο παλιό, κομμουνιστικό σύστημα. Τραβά όμως ψήφους και από τη Δεξιά και από την Αριστερά».
Πολλοί πιστεύουν ότι ο Συμεών έχει ως «κρυφή ατζέντα» την παλινόρθωση της μοναρχίας, παρότι ο ίδιος αρνείται κάτι τέτοιο. Το γεγονός είναι πως ποτέ δεν αποδέχτηκε το δημοψήφισμα του 1946, που μετέτρεψε τη Βουλγαρία σε Δημοκρατία. «Αυτό νομίζω πως θέλει και δεν πιστεύω ότι μόνον εγώ το νομίζω», λέει στην Ουάσιγκτον Ποστ ο καθηγητής δημοσιογραφίας Αντρέι Ιβανόφ.
Τα μικρότερα σχήματα, με σημαντικό για τις ισορροπίες το Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών του Αχμέτ Ντογκάν, που δηλώνει ότι εκπροσωπεί την τουρκική μειονότητα στη Βουλγαρία (8%), μοιάζουν να συνθλίβονται. Είναι αμφίβολο αν, πόσα και ποια θα αγγίξουν το όριο του 4% που απαιτείται για την είσοδό τους στη Βουλή.
Πολύ περισσότερο που ήδη έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν φήμες για εκλογομαγειρέματα και νοθεία, με θύματα ακριβώς τα μικρά αριστερά εξωκοινοβουλευτικά κόμματα, αλλά και άλλα μικρά σχήματα όπως είναι αυτό του Ντογκάν, που κάποτε φάνταζε ακόμη και ως ένας πιθανός ρυθμιστής των πολιτικών ισορροπιών.
Ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας, Πέταρ Στογιάνοφ, πρωταγωνίστησε ελάχιστες μέρες προ των εκλογών στην προσπάθεια αναστροφής του κλίματος, προκειμένου δηλαδή να μη χάσει η κυβέρνηση λόγω της ψήφου διαμαρτυρίας. Ανακοινώνοντας, με τρόπο μάλλον πρωθύστερο, την υποψηφιότητά του για τις προεδρικές εκλογές που επίκεινται το φθινόπωρο, ο Στογιάνοφ έκανε εμμέσως πλην σαφώς επίθεση στον Συμεών, λέγοντας πως «υφίσταται άμεση απειλή όλα όσα πέτυχε η Βουλγαρία να θυσιαστούν στο βωμό ωραίων υποσχέσεων και μάταιων ελπίδων» και προειδοποιώντας εν συνεχεία ότι «όταν οι σημερινές πολιτικές χίμαιρες καταρρεύσουν αύριο, όλοι μας θα πληρώσουμε πανάκριβο τίμημα».
Η τοποθέτηση του Στογιάνοφ, σημείωνε ο ανταποκριτής του Αθηναϊκού Πρακτορείου στη Σόφια, Μπόικο Μπορίσοφ, ενδέχεται να αποτελεί τις πρώτες βολές στη μάχη για τη μορφή του βουλγαρικού πολιτεύματος: «Οι επικείμενες προεδρικές εκλογές εκτιμάται ότι θα πάρουν τη μορφή ενός ιδιόμορφου δημοψηφίσματος για τη συνταγματική δομή της χώρας», ανέφερε.
Είναι αμφίβολο κατά πόσον ο Στογιάνοφ έπεισε τους ψηφοφόρους, αν και η Ενωση Δημοκρατικών Δυνάμεων έσπευσε να ανακοινώσει ότι θα στηρίξει την υποψηφιότητά του.
Σημαντική, ούτως ή άλλως, είναι η εκτίμηση των εκλογολόγων της εταιρίας MBMD, που, όπως ανέφερε η εφημερίδα 24 Chassa, μόλις έξι μέρες πριν τις εκλογές, υπολογίζουν πως ένα 25% των ψηφοφόρων θα αποφασίσει για το τι θα ψηφίσει την τελευταία στιγμή. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε στη Σόφια καθώς οι εκλογές πλησίαζαν ήταν ότι, σύμφωνα με το Βουλγαρικό Τηλεγραφικό Πρακτορείο (ΒΤΑ), καμία εταιρία αναλύσεων δε διακινδύνευε να προβλέψει το νικητή των εκλογών.
Οι εκλογές αυτές, που συμπίπτουν με τη νέα αναζωπύρωση της κρίσης στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, θα έχουν τη σημασία τους και για τις εξελίξεις στη βαλκανική σκακιέρα. Αν μη τι άλλο η Βουλγαρία έχει προβάλει στο παρελθόν, και αν εκλεγεί με απόλυτη πλειοψηφία ο Συμεών δεν αποκλείεται να επαναφέρει, εδαφικές διεκδικήσεις. Αν και βέβαια είναι ακόμη πολύ νωρίς για να μελετηθούν τέτοιου είδους σενάρια...