Ολο και περισσότερο μπερδεύεται το «κουβάρι» των αντιθέσεων ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις στην περιοχή της Ευρείας Μέσης Ανατολής, που περιλαμβάνει το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Τουρκία, τη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν, αλλά έχει άμεση σχέση και με τα αραβόφωνα κράτη της Βόρειας Αφρικής. «Καταλύτης» στις εξελίξεις το τελευταίο διάστημα εμφανίζεται η λεγόμενη αντιμετώπιση των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους» και των ακραίων ισλαμιστών. Ολα αυτά, όμως, είναι δημιουργήματα των ίδιων των ιμπεριαλιστών, ΗΠΑ, ΕΕ, Τουρκίας, πετρελαιομοναρχιών του Περσικού Κόλπου, που χρηματοδότησαν, εξόπλισαν και ενδυνάμωσαν ως αιχμή του δόρατος για ανατροπή μη αρεστών κυβερνήσεων (βλέπε Συρία, Ιράκ, Λιβύη και πάει λέγοντας), για να προχωρήσουν τα ιμπεριαλιστικά σχέδια για το μοίρασμα αγορών, ενεργειακών πόρων και αγωγών μεταφοράς τους. Ετσι και τώρα, όλοι αυτοί οι «ανησυχούντες» χρησιμοποιούν τους τζιχαντιστές ως το πρόσχημα για το προχώρημα των ίδιων σχεδίων. Σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να αξιοποιείται και η διαπραγμάτευση με το Ιράν που βρίσκεται σε εξέλιξη, που αφορά το πυρηνικό πρόγραμμά του αλλά, στην πραγματικότητα, έχει σχέση με το τι ρόλο θα έχει αυτή η σημαντική χώρα, με οικονομική και στρατιωτική δύναμη. Στη βδομάδα που έφυγε, χαρακτηριστική ήταν η συνάντηση που πραγματοποίησε την Πέμπτη ο πολυτάξιδος ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, στη Σαουδική Αραβία, που μίλησε με τους συμμάχους στην περιοχή. Χαρακτηριστική και η τοποθέτηση του Σαουδάραβα ομολόγου του, Σαούντ αλ Φαϊσάλ. «Αυτό που συμβαίνει στο Τικρίτ είναι αυτό ακριβώς που μας ανησυχεί! Το Ιράν καταλαμβάνει αυτή τη χώρα, ενώ προσφέρει βοήθεια στον αγώνα κατά του "Ισλαμικού Κράτους"», δήλωσε με έμφαση.

Ο Σαουδάραβας υπουργός έσπευσε να σημειώσει την προθυμία και ετοιμότητα του σαουδαραβικού στρατού «να πολεμήσει τους τζιχαντιστές στο έδαφος». Ηταν κάτι παραπάνω από φανερή η ενόχλησή του για τον αυξανόμενο ρόλο του Ιράν στην επιχείρηση ανακατάληψης του Τικρίτ στο Βόρειο Ιράκ, που ξεκίνησε τη Δευτέρα ο ιρακινός στρατός με τη συμμετοχή Σιιτικών πολιτοφυλακών και Σουνιτών φυλάρχων και, όπως αναφέρεται, τη συμμετοχή του Ιρανού στρατηγού Γκασέμ Σολεϊμάνι, διοικητή της επίλεκτης δύναμης Quds της "Επαναστατικής Φρουράς". Ιδιαίτερα εάν υπολογίσει κανείς πως η έναρξη της επιχείρησης για την ανάκτηση του ελέγχου στο Τικρίτ (η οποία αναμένεται να μετρήσει τις δυνάμεις του ιρακινού στρατού και να θεωρηθεί πρόκριμα για το εάν και πώς θα πραγματοποιηθεί η εαρινή επιχείρηση ανακατάληψης και της Μοσούλης) έγινε ενώ εντείνονται στην Ελβετία οι διεθνείς διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Δεν ήταν, όμως, μόνο η Σαουδική Αραβία που ενοχλείται από την τακτική των ΗΠΑ και την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στο Ιράκ. Είναι και οι άλλες χώρες του «Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου» (Μπαχρέιν, Κατάρ, Ομάν, Κουβέιτ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), που επίσης δυσανασχετούν, όχι μόνο για τον αυξανόμενο ρόλο του Ιράν στο Ιράκ αλλά και για το ενδεχόμενο επίτευξης διεθνούς συμφωνίας ανάμεσα στην Τεχεράνη, τις πέντε χώρες - μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη Γερμανία (γνωστή ως Ομάδα των 5+1). Γι' αυτό το λόγο, άλλωστε, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ πήγε στο Ριάντ για να διαβουλευτεί με τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου και προσπάθησε να διαβεβαιώσει πως οι ΗΠΑ και οι άλλες δυνάμεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν επιδιώκουν μία μεγάλη, εφ' όλης της ύλης συμφωνία με το Ιράν αλλά μια συμφωνία «προς όφελος όλων των χωρών της περιοχής». Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο πως ο Κέρι σημείωσε παράλληλα και το εξής: «Ακόμη και τώρα, που συζητάμε με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, δε θα πάρουμε τα μάτια μας από τις άλλες αποσταθεροποιητικές ενέργειές του σε μέρη όπως η Συρία, ο Λίβανος, το Ιράκ και η Αραβική Χερσόνησος, κυρίως η Υεμένη».

Βεβαίως, οι παραπάνω δηλώσεις Κέρι δεν ήταν αυτές που ανησύχησαν τις μοναρχίες του Κόλπου. Ηταν, αφενός, η δήλωση που είχε κάνει ο ίδιος στις 26/2 όταν διαπίστωνε πως ΗΠΑ και Ιράν «έχουν αμοιβαία συμφέροντα στην ήττα του ΙΚ» και, αφετέρου, η κατάθεση που έκανε προ ημερών σε επιτροπή του Κογκρέσου ο στρατηγός Μάρτιν Ντέμπσεϊ. Ο άνθρωπος, δηλαδή, που είναι επικεφαλής των Γενικών Επιτελείων των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και που είχε σημειώσει ότι «ειλικρινά» δεν ανησυχούσε για την ανάμειξη του Ιράν στο Τικρίτ αλλά για το εάν αυτή θα οδηγήσει στην όξυνση του σεχταρισμού, δηλαδή σε όξυνση των διαφορών ανάμεσα στις Σιιτικές και Σουνιτικές κοινότητες του Ιράκ. «Εάν οδηγήσει σε σεχταρισμό, τότε θα έχουμε πρόβλημα», είχε πει ο Ντέμπσεϊ...

Η σταδιακή σύγκλιση των περιστασιακών (ενδεχομένως και ευρύτερων) συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ, Δύσης και Ιράν προκαλεί παράλληλα την έντονη αντίδραση άλλων δύο χωρών, που σήμερα βρίσκονται σε αντιπαράθεση μολονότι συνεργάστηκαν στενά κατά το παρελθόν. Πρόκειται για το Ισραήλ και την Τουρκία.

Η προκλητική (λόγω της ξεκάθαρης αντίθεσης του Αμερικανού Προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα) εμφάνιση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου την περασμένη Τρίτη στο αμερικανικό κογκρέσο και η ομιλία που εκφώνησε κατά της επίτευξης διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα είναι αρκούντως χαρακτηριστική του κουβαριού των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων που μπερδεύεται όλο και περισσότερο στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Ο Νετανιάχου, ούτε λίγο, ούτε πολύ, απαίτησε πλήρη καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, επειδή, ακόμη και η ύπαρξή του για την αποκλειστική παραγωγή ενέργειας, θέτει για το Ισραήλ «κίνδυνο για την μετέπειτα δημιουργία» πυρηνικών όπλων. Ισχυρίστηκε ότι οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν «είναι κακές», γιατί τάχα θα οδηγήσουν σε μία κακή συμφωνία, μολονότι αυτή ακόμη δεν έχει επιτευχθεί ούτε καν σε επίπεδο αρχικού πλαισίου.

Τη σκυτάλη της αντίδρασης απέναντι στη σύγκλιση συμφερόντων Δύσης - Ιράν πήρε λίγες μέρες μετά από τον Νετανιάχου ο Τούρκος ομόλογός του, Αχμέτ Νταβούτογλου. Ο Νταβούτογλου, πραγματοποιώντας ανεπίσημη επίσκεψη στη Ν. Υόρκη, προσπάθησε, αφενός, να πείσει ισχυρές τράπεζες και άλλα μονοπώλια για το πόσο «εύρωστη» είναι η τουρκική οικονομία. Αφετέρου, υπενθύμισε στο πλαίσιο επίσκεψής του στην έδρα του ΟΗΕ τις θέσεις της Αγκυρας για τις εξελίξεις ιδιαίτερα στο Βόρειο Ιράκ. Σημείωσε έτσι ότι για την Αγκυρα παραμένει ύψιστη προτεραιότητα η ασφάλεια των περιοχών που βρίσκονται στα σύνορα της Τουρκίας και ότι σε περίπτωση που πέσει, π.χ., η Ερμπίλ (πρωτεύουσα του ιρακινού αυτόνομου Κουρδιστάν) τότε «αυτό θα είναι για την Τουρκία πρόβλημα εθνικής ασφάλειας». Προειδοποίησε τις πολιτοφυλακές Ιρακινών Σιιτών να μην καταλάβουν τις θέσεις των τζιχαντιστών του ΙΚ σε περίπτωση που ανακτηθεί το έδαφος πόλεων όπως το Τικρίτ και η Μοσούλη και χαρακτήρισε «εσφαλμένη» τη στρατηγική του (υπό την ηγεσία των ΗΠΑ) συνασπισμού κατά των τζιχαντιστών, «που λέει ας καθαρίσουμε πρώτα το ΙΚ και μετά βλέπουμε τι θα κάνουμε». Κατηγόρησε, τέλος, τις μυστικές υπηρεσίες «ορισμένων χωρών» πως θέλουν «συνέχιση του χάους και των συγκρούσεων»...

Οσο το ενδιαφέρον των ισχυρότερων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων είναι στραμμένο στο Ιράκ, αφενός, εξαιτίας της έναρξης επιχείρησης ανακατάληψης του Τικρίτ, αφετέρου, εξαιτίας των νέων βάρβαρων καταστροφών που πραγματοποιούν από την Πέμπτη οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» στην αρχαία ασσυριακή πόλη του 13ου αιώνα π.Χ., Νιμρούντ (που αντικειμενικά «ρίχνουν νερό στο μύλο» των ιμπεριαλιστικών προσχημάτων), ενδιαφέρουσες εξελίξεις καταγράφονται στη Λιβύη.

Οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» έβαλαν φωτιά σε 11 πετρελαιοπηγές, κυρίως στο ανατολικό τμήμα της Λιβύης, καταφέροντας νέο χτύπημα στην ήδη υπό κατάρρευση ημερήσια παραγωγή «μαύρου χρυσού» στη χώρα, που πλέον δεν ξεπερνά ούτε καν τα 300.000 βαρέλια από τα 1.300.000 που ήταν πριν ενάμιση χρόνο.

Δεν έλειψαν ούτε οι συγκρούσεις, ούτε οι επιδρομές, κυρίως από την πλευρά της λιβυκής πολεμικής αεροπορίας, που στηρίζει την (αναγνωρισμένη διεθνώς) κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αμπντάλα αλ Θίνι (που εδρεύει στο Τομπρούκ) κατά της παράλληλης ισλαμικής κυβέρνησης, της λεγόμενης «Λιβυκής Αυγής», στην Τρίπολη. Ωστόσο, την ίδια στιγμή υπό την αιγίδα του Μπερναντίνο Λεόν, Ισπανού διπλωμάτη και απεσταλμένου του ΟΗΕ στη χώρα, οι δύο αντίπαλες κυβερνήσεις φαίνεται να επιδιώκουν έναν έστω και προσωρινό συμβιβασμό, ανακοινώνοντας πως σταματούν το τελευταίο τριήμερο (και έως σήμερα Κυριακή) τις μεταξύ τους συγκρούσεις ώστε να δώσουν μία ευκαιρία στη διαπραγμάτευση που ξεκίνησε την Πέμπτη στο Μαρόκο. Σύμφωνα με τον Λεόν, οι συζητήσεις ξεκίνησαν με «θετικό και εποικοδομητικό πνεύμα», με, μεταξύ άλλων, στόχο τη συγκρότηση μίας κυβέρνησης «ενότητας». Το ενδεχόμενο δεν είναι εντελώς εξωπραγματικό, καθώς όσο οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» στη Λιβύη πυκνώνουν τις επιθέσεις τους και όσο ο κίνδυνος της δράσης τους παραμένει υπαρκτός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να έρθουν κοντά οι ισλαμιστές της Τρίπολης και η κυβέρνηση Θίνι στο Τομπρούκ.

Ολες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι οι συμμαχίες και άξονες στην περιοχή αλλάζουν συνεχώς αλλά αυτό που μένει σταθερό είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι λαοί από τους ανταγωνισμούς των μονοπωλίων όσο τα λαϊκά στρώματα δε χειραφετούνται από τα συμφέροντα των αστών και δεν παλεύουν για τη δική τους εξουσία.