«Η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, εκτός από τις πολύ σοβαρές κοινωνικοπολιτικές και ιδεολογικές επιπτώσεις, θα αποτελέσει σοβαρότατη οικονομική επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων». Αυτό επισημαίνει, με συνέντευξή του στο «Ρ» ο οικονομολόγος Γ. Μαγγανάς, σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις από τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:

- Η κυβέρνηση έχει συνδέσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες με την οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Γενικά, παρουσιάζει το 2004 ως μια ευκαιρία για άνθηση της οικονομίας. Ισχύει κάτι τέτοιο;

- Η προετοιμασία και τέλεση Ολυμπιακών Αγώνων σε οποιαδήποτε χώρα αποτελεί, εκτός των άλλων, οικονομικό γεγονός μεγάλης εμβέλειας. Μπορεί, μάλιστα, να υποστηριχτεί ότι αποτελεί, κυρίως, οικονομικό γεγονός. Είναι, επομένως, αναμενόμενο να προκύψει μια ορισμένη και, σε μερικές περιπτώσεις, σημαντική αναζωογόνηση των κλάδων, που εμπλέκονται στην προετοιμασία και τέλεση των Αγώνων, όπως, για παράδειγμα, των κατασκευών, του τουρισμού και των τηλεπικοινωνιών, αλλά και κλάδων, που από μια πρώτη ματιά δε φαίνεται να έχουν άμεση σχέση με το γεγονός.

Το ΚΚΕ δεν αντέτεινε ποτέ στα επιχειρήματα της κυβέρνησης τον ισχυρισμό ότι δε θα παρατηρηθεί ένταση της οικονομικής δραστηριότητας και άνοδος των σχετικών δεικτών. Το θέμα, ωστόσο, εστιάζεται στο τι είδους είναι αυτή η δραστηριότητα, ποιες ανάγκες ικανοποιεί, ποια συμφέροντα εξυπηρετεί, ποιες είναι, τελικά, οι πολιτικές επιλογές που καθόρισαν τις πηγές χρηματοδότησης και τις κατευθύνσεις αξιοποίησης του κεφαλαίου που θα δαπανηθεί.

- Ποια είναι η δική σας εκτίμηση;

- Στα ερωτήματα αυτά, και ο πλέον καλοπροαίρετος παρατηρητής των εξελίξεων θα απαντούσε ότι οι ανάγκες που ικανοποιούνται είναι από μικρές έως ανύπαρκτες (ειδικές αθλητικές υποδομές στο Λεκανοπέδιο με ημερομηνία λήξης, οδικά έργα, «ευπρεπισμοί» κ.ά.) Εάν, επιπλέον, ληφθεί υπόψη το κόστος και οι προσπάθειες που απαιτούνται και θα απαιτηθούν, τα συμφέροντα που εξυπηρετούνται είναι τεράστια και αψευδής μάρτυρας αυτού είναι η σπουδή που δείχνουν τα στελέχη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, αλλά και οι εκπρόσωποι των μονοπωλίων, που δραστηριοποιούνται στο χώρο της «αθλητικής βιομηχανίας», για την έγκαιρη και «σωστή» προετοιμασία της Ελλάδας, ότι θα ωφεληθούν οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, που θα αναλάβουν την κατασκευή των έργων και την παροχή υπηρεσιών, ενώ το σημαντικότερο μέρος του κόστους θα το αναλάβει το κράτος.

Οι οπαδοί της τέλεσης των Αγώνων του κεφαλαίου στη χώρα μας δεν έχουν πρόβλημα να συμφωνήσουν με αυτές τις διαπιστώσεις, προβάλλοντας ταυτόχρονα τη γνωστή θέση, σύμφωνα με την οποία, όταν οι μεγάλοι κάνουν φαγοπότι, όλο και κάτι θα πέσει από το τραπέζι για τους μικρούς, ή, επί το κομψότερον, όταν το επιχειρηματικό κεφάλαιο ευδοκιμεί, η γενική ευημερία είναι εξασφαλισμένη - χώρια το όφελος από τη διεθνή προβολή της χώρας. Επομένως, το αρχικό ερώτημα σχετικά με την ευκαιρία οικονομικής άνθησης «γενικά» τίθεται σε σωστή βάση, εάν προστεθεί και η παράμετρος «για ποιον».

- Για ποιον, λοιπόν;

- Μια απλή σύγκριση μεγεθών είναι αρκετή: Οι δαπάνες που έχει αναλάβει το κράτος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες υπερκαλύπτουν το χρέος του προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, χρέος, που, κατά τα άλλα, δεν μπορεί άμεσα να αποπληρωθεί και που σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται για τις ανεπάρκειες του ασφαλιστικού συστήματος, οι οποίες, με τη σειρά τους, γίνονται το πρόσχημα για την κατεδάφισή του.

Η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, εκτός από τις πολύ σοβαρές κοινωνικοπολιτικές και ιδεολογικές επιπτώσεις, θα αποτελέσει σοβαρότατη οικονομική επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων, όχι μόνο λόγω του ύψους της «εφ' άπαξ» εισφοράς από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά κυρίως από τη σπατάλη πόρων, που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν άλλες μορφές οικονομικής δραστηριότητας και να ικανοποιήσουν πραγματικές λαϊκές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων και αυτών στην άθληση.

- Πάντως, γίνεται πολύς λόγος για αύξηση του ΑΕΠ από τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων...

- Πράγματι, γίνεται αρκετός λόγος για μια αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ της χώρας, ως αποτέλεσμα της όλης δραστηριότητας, που σχετίζεται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις αναφέρουν μια μεσοπρόθεσμη αύξηση της τάξης του 1,9%. Πέρα από τις όποιες ενστάσεις μπορεί να υπάρξουν, σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού της νέας αξίας που παράγεται σε μια χώρα και απεικονίζεται στο ΑΕΠ της.

Και εδώ ανακύπτει το ερώτημα, τι είδους θα είναι αυτή η αύξηση και ποιος θα την καρπωθεί. Ενα μέρος της αύξησης θα αποτελείται από τους μισθούς των εργαζομένων, που θα απασχοληθούν σε όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την Ολυμπιάδα. Το συντριπτικά μεγαλύτερο, όμως, μέρος αυτής της αύξησης θα απεικονίζει την επιχειρηματική δραστηριότητα, τα κέρδη των καπιταλιστικών ομίλων που εμπλέκονται και θα εμπλακούν στο μέλλον.

Η δραστηριότητα αυτή θα αφορά κυρίως κατασκευαστικά έργα και κλάδους υποδομών, τομείς, δηλαδή, που είτε δε δημιουργούν μακροπρόθεσμες θέσεις εργασίας, είτε ενεργοποιούνται στην αναδιανομή ήδη υπάρχοντος εισοδήματος, χωρίς να ενισχύουν και να διευρύνουν την παραγωγική βάση της χώρας. Γι' αυτό το λόγο, η επίκληση της αύξησης του ΑΕΠ έχει κύρια προπαγανδιστικό χαρακτήρα, στην προσπάθεια να πειστούν οι εργαζόμενοι για τα πρόσθετα οφέλη, που δήθεν θα απολαύσουν.

- Κατά καιρούς, η κυβέρνηση δημοσιοποιεί εκτιμήσεις για το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων. Πιστεύετε ότι αυτές οι εκτιμήσεις ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα;

- Η κυβέρνηση δημοσιοποιεί εκτιμήσεις, σχετικά με το μέρος του κόστους των Ολυμπιακών Αγώνων, που θα επωμιστεί άμεσα ο ελληνικός λαός. Παλαιότερες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για 1,25 τρισ. δρχ., σήμερα αναζητούνται 2 τρισ. δρχ. και γίνεται προσπάθεια το ποσό να συγκρατηθεί στο 1,5 τρισ. δρχ. Η ταχύτητα, με την οποία γίνονται αυτές οι επανεκτιμήσεις, καθώς και οι σκοπιμότητες που οπωσδήποτε θα υπαγορεύουν μια κατευναστική τακτική από τη μεριά της κυβέρνησης, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια εφησυχασμού.

Ακόμα και εάν γίνει αποδεκτό ότι τα μεγέθη κατά κάποιο τρόπο απεικονίζουν τη σημερινή πραγματικότητα, η εμπειρία της κατασκευής μεγάλων έργων στη χώρα μας δείχνει ότι οι κατασκευαστικές εταιρίες απαιτούν και πετυχαίνουν σημαντικές αυξήσεις των αρχικών τιμών. Στο γεγονός αυτό πρέπει να προστεθεί και ο παράγοντας των χρονικών περιορισμών, που κάνουν αντικειμενικά αδύνατη την όποια αναβολή παράδοσης των έργων, πράγμα που μάλλον θα αξιοποιήσουν οι εταιρίες και όχι προς όφελος του ελληνικού Δημοσίου.

- Ο προϋπολογισμός της «Αθήνα 2004» εμφανίζεται ισοσκελισμένος. Ωστόσο, πρόκειται να αναπροσαρμοστεί έως τη διεξαγωγή των Αγώνων. Θεωρείτε ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερος από την αρχική εκτίμηση;

- Η ανώνυμη εταιρία, που έχει αναλάβει την οργάνωση και τέλεση των Αγώνων, εμφάνιζε τον προϋπολογισμό της αρχικά ισοσκελισμένο και, αργότερα, πλεονασματικό. Ενα ζήτημα είναι η μεγάλη καθυστέρηση, που παρατηρείται σχετικά με την παρουσίαση του επικαιροποιημένου προϋπολογισμού της εταιρίας.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το πρόβλημα δεν είναι η μορφή του συγκεκριμένου προϋπολογισμού. Και αυτό, επειδή το σημαντικότερο μέρος των εξόδων το έχει αναλάβει το κράτος. Είναι πιθανόν η εταιρία να εμφανίσει πλεονασματικό προϋπολογισμό ή και θετικό οικονομικό απολογισμό. Μια τέτοια εικόνα μπορεί να παρουσιαστεί με τη βοήθεια της ΔΟΕ και του ελληνικού κράτους, για να τονιστεί η επιτυχία του «εθνικού εγχειρήματος», ενώ, στην πράξη, το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων θα το καλύψει ο ελληνικός λαός.

- Θα υπάρξει μείωση της ανεργίας, λόγω της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων;

- Ο φάκελος διεκδίκησης της Ολυμπιάδας έκανε λόγο για 130.000 θέσεις εργασίας, που θα δημιουργούσε η ανάληψή της από την Ελλάδα. Νεότερες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ υπολογίζουν τον αριθμό αυτό στις 90.000. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των ανέργων στη χώρα μας, όπως είναι γνωστό, ξεπερνάει τους 500.000. Οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν, όσες θα είναι τελικά, θα είναι, στο μεγαλύτερο μέρος τους, θέσεις απασχόλησης με ημερομηνία λήξης, θέσεις όπου θα εφαρμοστούν τα νεότερα επιτεύγματα της αντεργατικής πολιτικής, όπως ο νόμος 2874 και ό,τι άλλο έως τότε εισαχθεί και εφαρμοστεί στη νομοθεσία και πρακτική.

Η πλειοψηφία των θέσεων αυτών θα αξιοποιηθεί για την ατομική και προσωρινή λύση του προβλήματος όχι κατ' ανάγκη των ανέργων. Το γεγονός ότι ορισμένα στελέχη θα έχουν συμπληρώσει τα βιογραφικά τους με πλούσιες εμπειρίες και το εισόδημά τους με μερικά εκατομμύρια, δεν αλλάζει την εικόνα για την πλειοψηφία όσων ασχοληθούν με εκτελεστικές εργασίες διεκπεραίωσης, που θα πάρουν την άγουσα του απασχολήσιμου, συναντώντας και τους εθελοντές, των οποίων οι ελπίδες για κάποια θέση εργασίας μετά τους Αγώνες θα σβήσουν μαζί με τη φλόγα στην τελετή λήξης. Ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα της μείωσης της ανεργίας. Για το τελευταίο απαιτείται άλλη πολιτική, άλλη οικονομία, με την οποία δεν μπορεί να συμβαδίσουν τα οράματα για Ολυμπιακά κέρδη των μονοπωλίων.