Τρίτη 17 Ιούλη 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
Θέατρο
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
«Νεφέλες» με το Εθνικό Θέατρο

Σκηνή από τις «Νεφέλες» του Εθνικού Θεάτρου
Σκηνή από τις «Νεφέλες» του Εθνικού Θεάτρου
Οσο η σύγχρονη ερμηνεία του αρχαίου δράματος θα παραμένει μια υπόθεση καλοκαιρινών φεστιβαλικών παραστάσεων, οι οποίες «ανταγωνίζονται» στο επίπεδο ποια θα έχει τη μεγαλύτερη και πιο ελκυστική διαφημιστική προβολή, ποια θα εξασφαλίσει τους «φιρμάτους» συντελεστές, ποια θα έχει τα πιο πρωτότυπα και εντυπωσιακά ευρήματα και όχι μια βαθύτατη ανάγκη παιδείας, έρευνας και μελέτης του συνόλου των προβλημάτων που θέτει η ερμηνεία του είδους, τραγικού ή κωμικού, τόσο και οι παραγόμενες παραστάσεις θα διακινδυνεύουν καλλιτεχνικά. Τόσο θα φαντάζει όλο και πιο κορεσμένη υπόθεση η ερμηνεία του αρχαίου δράματος. Τόσο περισσότερο και οι συντελεστές των παραστάσεων θα ελέγχονται για έλλειψη γνώσης και μέτρου, για υπερβάσεις και αυθαιρεσίες, αλλοίωση της μορφής, του περιεχομένου, του ήθους της τραγωδίας ή κωμωδίας που ανεβάζουν.

Από αυτό το κρισιακό, πλέον, πρόβλημα δε γλίτωσε και η δεύτερη φετινή φεστιβαλική παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με τις «Νεφέλες». Το θέατρο εμπιστεύτηκε το ανέβασμα της αριστοφανικής κωμωδίας στον Γιάννη Ιορδανίδη. Ο σπουδαγμένος στη Γαλλία, Γ. Ιορδανίδης δεν είναι «άμοιρος» σκηνοθέτης. Με το αρχαίο δράμα όμως καταπιάστηκε για πρώτη φορά. Επιπλέον, κύριο και καθοριστικό σκηνοθετικό μέλημά του έγινε το πώς, με ποιο τρόπο η παράστασή του θα πρωτοτυπήσει. Με ποιο εύρημα θα μπορούσε να μη μοιάζει με καμιά από τις μέχρι τώρα παραστάσεις των «Νεφελών». Ενα τέτοιο μέλημα, συχνά, μετατρέπεται σε δίκοπο μαχαίρι... που αποκόβει τη σκηνοθετική «ανάγνωση» από το έργο. Σα να λέμε άλλα ζητά το έργο, άλλα κάνει ο σκηνοθέτης. Αυτό συνέβη με τον Γ. Ιορδανίδη, ο οποίος παγιδεύτηκε στο εύρημά του.

Επίκεντρο του σατιρικού στόχου του ολιγαρχικού Αριστοφάνη στις «Νεφέλες» είναι ο παντοτινός του ιδεολογικός και πολιτικός του αντίπαλος Σωκράτης. Συνειδητά ο κωμωδιογράφος, διαστρέφοντας την πραγματικότητα, απαξιώνει και διασύρει τον φιλόσοφο κατατάσσοντάς τον στους σοφιστές και τη διδασκαλία του στις εκτραχηλισμένες «νέες ιδέες» διαφόρων καιροσκόπων, οι οποίες βρήκαν έδαφος για να αναπτυχθούν στη δεινοπαθημένη από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο Αθηναϊκή Δημοκρατία. Στο σατιρικό διασυρμό του Σωκράτη βασίζεται όλη η πλοκή της κωμωδίας αυτής. Και των επεισοδίων και των Χορικών της. Ο σκηνοθέτης, όμως, για να πρωτοτυπήσει, αντέστρεψε τα πράγματα. Συνέλαβε την ιδέα να εκσυγχρονίσει την «ανάγνωση» του έργου, παραπέμποντας με το πρόσωπο του Σωκράτη (και ενδυματολογικά) στον αλησμόνητο, αξιαγάπητο, πάντα σοφά στοχαστικό Γιάννη Τσαρούχη και στη «σχολή» που δημιούργησε με το έργο του. Ο σκηνοθέτης, προφανώς σεβόμενος και θαυμάζοντας τον Τσαρούχη και το έργο του, αυτοπαγιδεύτηκε στο εύρημά του. Μην μπορώντας να διασύρει τον Τσαρούχη, αποκόπηκε από το αριστοφανικό έργο και ήθος. Και όχι μόνον με το πρόσωπο του Σωκράτη, αλλά και με των «μαθητών» στο «σχολείο» του, καθώς και αυτοί παρέπεμπαν σε διάφορους πίνακες του Τσαρούχη που εικονίζουν πανέμορφους νεαρούς Ναύτες. Ναύτες στεφανωμένους, φτερωτούς ή χορεύοντας ζεϊμπέκικο. Συνέπεια αυτού του ευρήματος ήταν και οι άλλες επιμέρους επιλογές της σκηνοθεσίας και των συντελεστών της παράστασης. Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης επέλεξε και «συνέθεσε» για την αρχή της παράστασης ένα ποτ-πουρί με γνωστά τραγούδια (Χατζιδάκις, Σαββόπουλος, Θεοδωράκης κ.ά.) που περιέχουν τη λέξη «σύννεφο» και «βροχή» και μια δική μουσική που ώθησε και τη - καλοδουλεμένη είναι η αλήθεια και θεαματική - χορογραφία του Φωκά Ευαγγελινού προς το μιούζικαλ. Εξαρτημένοι από το εκσυγχρονιστικό σκηνοθετικό εύρημα ήταν και οι άλλες παράμετροι της παράστασης. Η μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ και τα καλαίσθητα κοστούμια του Γιάννη Μετζικώφ. Εντυπωσιοθηρικό, βαρύ ως όψη και όγκος, αλλά και κόντρα στο σκηνοθετικό «εύρημα» ήταν το «διαστημικό» σκηνικό του Ανδρέα Σαραντόπουλου.

Εκείνοι που συγκράτησαν τη σκηνοθεσία, που έβαλαν φρένο στην πλήρη λοξοδρόμησή της, που διέσωσαν την αριστοφανική κωμωδία ήταν οι έμπειροι και ταλαντούχοι ηθοποιοί της διανομής. Η σημαντικότερη, η πιο μελετημένη και λεπτομερειακά δουλεμένη (στο λόγο, στην κίνηση, τη χειρονομία, την έκφραση του προσώπου), ερμηνεία - ερμηνεία «κέρδος» για την παράσταση - ήταν του Τάκη Χρυσικάκου («Αδικος Λόγος»). Ο Γιώργος Μοσχίδης (Σωκράτης) ισορρόπησε με σοφό μέτρο μεταξύ της κωμικότητας του αριστοφανικού ρόλου και των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του τσαρουχικού «προσωπείου» που του φόρεσε η σκηνοθεσία. Ο Γιώργος Αρμένης με τη λαϊκή κωμική φλέβα του έπλασε έναν «εκσυγχρονισμένα» κουτοπόνηρο Στρεψιάδη. Ο Περικλής Καρακωνσταντόγλου ήταν αριστοφανικά απολαυστικός με τη γυναικεία μεταμόρφωσή του στο μικρό ρόλο του Πασία. Την αριστοφανική κωμωδία υπηρέτησαν και την παράσταση διέσωσαν και οι εμπειρότατοι στο είδος Νίκος Μπουσδούκος («Δίκαιος Λόγος» με κοστούμι που παραπέμπει στον μεγάλο λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο) και Γιάννης Δεγαΐτης (Αμυνίας). Θετικότατη ήταν η υποκριτική παρουσία των Σωτήρη Τσεβελέκου, Τάνιας Τρίπη (κορυφαία του Χορού), Ιωσήφ Μαρινάκη. Ο πρωτοεμφανιζόμενος στο είδος Θανάσης Ευθυμιάδης (Φειδιππίδης) όφειλε να καταπολεμήσει περισσότερο την τηλεοπτική του υποκριτική.


ΘΥΜΕΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ