«Είναι πολύ καθαρό ότι υπήρξαν σημαντικά κενά και ελλείψεις στις μυστικές μας υπηρεσίες, δεν έχει νόημα να το κρύψουμε ή να το αρνηθούμε» δήλωσε ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε συνέντευξή του στο αμερικανικό πρακτορείο «Ρόιτερς», καθώς συνεχίζονται διαρκώς οι συζητήσεις και αναλύσεις για την απόπειρα πραξικοπήματος στη χώρα και τα όσα ακολούθησαν, ειδικά μετά την κήρυξη της χώρας σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης».

Ο Ερντογάν υποστήριξε ότι μια νέα απόπειρα πραξικοπήματος είναι πιθανή, αλλά δεν θα είναι εύκολη, αφού «είμαστε σε μεγαλύτερη ετοιμότητα», με δεδομένο ότι η κυβέρνηση εμφανίζει τα «έκτακτα μέτρα» ως αναγκαία για την εξάρθρωση όσων οργάνωσαν και στήριξαν την απόπειρα πραξικοπήματος αλλά και συνολικά την υπεράσπιση της «δημόσιας τάξης» και «εθνικής ασφάλειας».

Υπό αυτό το πρίσμα, θα ετοιμαστούν βαθιές αλλαγές και στη ΜΙΤ (Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών), όπως επιβεβαίωσε με δηλώσεις του και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Νουρετίν Κανικλι, κατηγορώντας όσους προσπάθησαν να ανατρέψουν την κυβέρνηση ΑΚΡ πως στοχοποίησαν ευθέως την «ανεξαρτησία της χώρας».

Επίσης, αλλαγές ετοιμάζονται και στις Ενοπλες Δυνάμεις, όπως εξήγησε ο ίδιος ο Ερντογάν, λέγοντας ότι «σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μια νέα δομή (στο στρατό) θα εμφανιστεί. Με αυτή τη νέα δομή, πιστεύω ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις θα αποκτήσουν "φρέσκο αίμα"...».

Στο μεταξύ, προχτές ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μπιναλί Γιλντιρίμ, είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος, αναφέρεται πως ο αντιπρόεδρος «επιβεβαίωσε τη σημασία της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας και επανέλαβε τη σθεναρή καταδίκη των ΗΠΑ για την απόπειρα πραξικοπήματος που έγινε την περασμένη βδομάδα ενάντια στη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας». Επιπλέον, ο Μπάιντεν «υπογράμμισε την ετοιμότητα των ΗΠΑ να παρέχουν βοήθεια στις τουρκικές αρχές που διεξάγουν έρευνα για την απόπειρα του πραξικοπήματος, αλλά και ότι οι νομικοί μας εμπειρογνώμονες είναι έτοιμοι να εργαστούν με τους εταίρους για το θέμα. Ακόμα, οι δυο ηγέτες συζήτησαν τρόπους για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεχιζόμενης συνεργασίας στο συνασπισμό της αντιμετώπισης του "Ισλαμικού Κράτους" (ΙΚ)». Θυμίζουμε ότι μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και για δυο μέρες περίπου είχαν σταματήσει οι επιχειρήσεις κατά του «ΙΚ» από τη βάση του Ιντσιρλίκ, η οποία θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την επέμβαση σε Συρία - Ιράκ. Η Τουρκία εμφάνισε ως αιτία της προσωρινής αναστολής των επιχειρήσεων τη διαδικασία που έπρεπε να μεσολαβήσει για την «ανάκτηση του ελέγχου», με δεδομένο μάλιστα ότι στο Ιντσιρλίκ είχε στηθεί - κατά πολλούς - και το αρχηγείο των πραξικοπηματιών. Ο διοικητής της τουρκικής βάσης στην περιοχή είναι από τους πρώτους που συνελήφθησαν (έχει γραφτεί μάλιστα ότι ζήτησε άσυλο στις ΗΠΑ).

Πάντως, οι στρατιωτικές υποδομές του Ιντσιρλίκ (όπου στεγάζονται και εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ) έχουν αξιοποιηθεί για διάφορα παζάρια (η Τουρκία «χρειάστηκε» κάποιο χρόνο για να προσφέρει τη βάση για τις επιχειρήσεις κατά του ΙΚ), ενώ ενδεικτική είναι και η «αντιπαράθεση» που τις προηγούμενες βδομάδες είχε δημιουργηθεί με τη Γερμανία, της οποίας βουλευτές δεν επιτράπηκαν να επισκεφτούν τη βάση, με το επιχείρημα ότι τέτοιες επισκέψεις δεν είναι «κατάλληλες» σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Σχετικά με την επαφή Μπάιντεν - Γιλντιρίμ, «ανώνυμες» κυβερνητικές «πηγές» σημείωναν στο πρακτορείο «Αναντολού» πως ο Μπάιντεν παρέπεμψε την τύχη της έκδοσης Γκιουλέν στο τι θα αποφασίσουν τα αμερικανικά δικαστήρια, ενώ ο Γιλντιρίμ επανέλαβε τις προσδοκίες που έχει η Αγκυρα από ένα σύμμαχο όπως οι ΗΠΑ.

Ο Γιλντιρίμ, όμως, πριν μερικές μέρες συνομίλησε και με το Βρετανό υφυπουργό Εξωτερικών, Αλαν Ντάνκαν, ο οποίος βρέθηκε στην τουρκική πρωτεύουσα και - σύμφωνα με τουρκικές πηγές - σημείωσε ότι το Λονδίνο αποδίδει μεγάλη σημασία στην ασφάλεια και τη σταθερότητα της Τουρκίας, που θεωρεί ισχυρό του εταίρο και σύμμαχο. Μεταξύ άλλων, ο Ντάνκαν εξέφρασε τις προσδοκίες του ότι όταν η κυβέρνηση εκπληρώσει τους στόχους της, θα λήξει και η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης».

Στο μεταξύ, χτες, ο αντιπρόεδρος του ΑΚΡ, Γιασίν Ακτάι, ευχαρίστησε «πολύ, πάρα πολύ» το σοσιαλδημοκρατικό CHP για την πρόσκληση που έδωσε στο κόμμα του για να παραβρεθεί σε συγκέντρωση που οργανώνεται αύριο, Κυριακή, στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, ως καταγγελία της απόπειρας πραξικοπήματος. Ο Ακτάι υποστήριξε ότι η κυβέρνηση εργάζεται ώστε κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης να μη δεχτεί επίθεση στη διάρκεια εκδηλώσεων κατά των πραξικοπηματιών, συμπληρώνοντας πως «αντιθέτως, προσπαθούμε να μετατρέψουμε τις συγκεντρώσεις τους σε ευκαιρία για εθνική ενότητα και μια κοινή γιορτή για τη δημοκρατία».

Να σημειωθεί ότι τέτοιες «συστρατεύσεις» δεν περνούν απαρατήρητες. Η «Χουριέτ», σε κεντρικό χτεσινό της άρθρο, εντόπιζε πως, αν και το CHP και το HDP καταψήφισαν την κήρυξη «κατάστασης έκτακτης ανάγκης», το ΑΚΡ όχι μόνο δεν τα αποκήρυξε ως προδότες, αλλά και εξέφρασε συμπάθεια στη Βουλή για τις ενστάσεις τους σχετικά με την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. «Αυτό δεν είναι συνηθισμένο για το τουρκικό Κοινοβούλιο» παρατηρούσε ο αρθρογράφος, συμπληρώνοντας πως «αν αυτή η τάση συνεχιστεί, θα μπορούσε να επιβεβαιωθεί η αρχαία σοφία ότι "ουδέν κακό αμιγές καλού". Αυτή η διάθεση θα μπορούσε να στρώσει το έδαφος για τη συμφιλίωση, ώστε να δυναμώσει το κοινοβουλευτικό δημοκρατικό σύστημα στην Τουρκία, αντί για τη συγκέντρωση της εξουσίας σε ένα κέντρο με μικρότερους ελέγχους και ισορροπίες. Το επόμενο τρίμηνο θα αποτελέσει τεστ και σε αυτό το θέμα επίσης».

Οι αντιδράσεις που εκφράζονται για τα μέτρα της τουρκικής κυβέρνησης αφορούν και την κλιμάκωση ενδοϊμπεριαλιστικών παζαριών για πολλά ζητήματα, όπως αποδεικνύει για παράδειγμα η στάση της Γερμανίας (όπου φυσικά η αστική τάξη δεν έχει ενιαία στάση). Παράλληλα, με επισημάνσεις στο Βερολίνο που επιμένουν ότι η Ευρώπη χρειάζεται τη συνεργασία με την Τουρκία (π.χ. για το Προσφυγικό) και ότι δεν πρέπει να σταματήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, συνεχίζονται και επισημάνσεις για πρόσθετες «δυσκολίες» που δημιουργούνται στις διμερείς σχέσεις.

Χτες, ο εκπρόσωπος της Μέρκελ, Στέφεν Ζάιμπερτ, είπε πως «υπό τις παρούσες συνθήκες, η γερμανική κυβέρνηση θεωρεί αδιανόητο το άνοιγμα νέων κεφαλαίων της ενταξιακής διαπραγμάτευσης», συμπληρώνοντας ότι «θα πρέπει να παρακολουθήσουμε το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη χώρα και το πώς θα τα αξιολογήσουμε από κοινού στην Ευρώπη».

Ο πρόεδρος του γερμανικού κοινοβουλίου, Νόρμπερτ Λάμερτ, είπε ότι «η Τουρκία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τα ευρωπαϊκά πρότυπα με τα οποία είναι ρητά δεσμευμένη ως μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου». Αλλά και ο αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου, Γιοχάνες Ζινγκχάμερ, χαρακτήρισε «εμπαιγμό» της Ευρώπης τη λεγόμενη «προενταξιακή» βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την Τουρκία, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία οδεύει προς ένα αυταρχικό καθεστώς και άρα η βοήθεια είναι «αποδεδειγμένα εντελώς ατελέσφορη».

Τέλος, ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Μάνφρεντ Βέμπερ, είπε πως «μετά από αυτήν την οξεία φάση πρέπει να οργανωθούν εκ νέου οι σχέσεις με την Τουρκία», σημειώνοντας ότι στενότερες εμπορικές σχέσεις με την Τουρκία είναι δυνατές, αλλά «μεσοπρόθεσμα θα πρέπει να σταματήσουμε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις». Ο ίδιος πρόσθεσε, βέβαια, πως «η συμφωνία για τους πρόσφυγες αυτή τη στιγμή λειτουργεί» και «δεν υπάρχει κανένας λόγος να τεθεί υπό αμφισβήτηση».