Την όρεξη ξένων και ντόπιων μονοπωλίων για νέες μπίζνες και συμφέρουσες και πιο αποδοτικές επενδύσεις στην Αλγερία ανοίγει το νέο επενδυτικό νομοσχέδιο που ενέκρινε πριν από ένα 15ήμερο η αλγερινή Βουλή. Βασικός στόχος του νέου προγράμματος αναδιάρθρωσης της οικονομίας είναι η προσέλκυση νέων επενδύσεων από ξένα μονοπώλια, η διαφοροποίηση των πηγών εσόδων της εγχώριας οικονομίας και η απεξάρτησή της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ιδιαίτερα έπειτα από την (εδώ και δύο χρόνια) σημαντική μείωση των διεθνών τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου που πλήττει την οικονομία της χώρας.

Μεταξύ άλλων, ο νέος επενδυτικός νόμος που σχεδιαζόταν εδώ και μήνες προβλέπει σειρά ευνοϊκών μέτρων, φοροαπαλλαγών και επίσπευσης επενδύσεων με το ξεπέρασμα γραφειοκρατικών χρονοβόρων διαδικασιών. Ωστόσο, δεν ικανοποιεί μία βασική απαίτηση που θέτουν από το 2009 τα ξένα μονοπώλια και αφορά τον περιβόητο νόμο 49% - 51%, όπου οι ξένοι επενδυτές θα έχουν έως και το 49% των μετοχών ή της κυριότητας μίας εταιρείας και οι αλγερινοί επιχειρηματικοί φορείς (δημόσιοι ή ιδιωτικοί) το 51% των μετοχών... Ο νόμος 49% - 51% είχε άμεσες, ορατές επιπτώσεις στην αλγερινή οικονομία, αφού, σύμφωνα με το αλγερινό υπουργείο Οικονομικών μεταξύ 2007 - 2008 οι ξένες εταιρείες στην Αλγερία αυξήθηκαν κατά 23,7%, το 2010 -2011 (οπότε άρχισε η εφαρμογή του νόμου) αυξήθηκαν μόλις κατά 3% και το 2013 - 2014 δεν υπήρξε αύξηση του αριθμού ξένων εταιρειών, αλλά μείωση κατά 19%...

Παρ' όλα αυτά, το νέο πρόγραμμα της κυβέρνησης του Αλγερινού Προέδρου, Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα, για την προσέλκυση επενδύσεων από ντόπια και ξένα μονοπώλια δεν παύει να είναι ένας «μποναμάς» για το μεγάλο κεφάλαιο. Mεταξύ άλλων, προβλέπονται:

• Απαλλαγή όλων των εισαγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών από τελωνειακούς δασμούς και ΦΠΑ εφόσον σχετίζονται με σχέδια νέων επενδύσεων.
• Δεκαετής εξαίρεση των επιχειρήσεων από το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας για εκτάσεις και ακίνητα που αφορούν συγκεκριμένα επενδυτικά έργα.
• Τριετή απαλλαγή από φόρους επί των κερδών από τη στιγμή που οι εταιρείες θα αναλάβουν την έναρξη του επενδυτικού έργου.
• Μερική ή ολική χρηματοδότηση από το αλγερινό κράτος για υποδομές που απαιτούνται σε οποιοδήποτε επενδυτικό σχέδιο.
• Καθορισμός των τομέων ανάπτυξης της Βιομηχανίας, της Γεωργίας και του Τουρισμού ως «στόχων προτεραιοτήτων», στους οποίους οι επενδυτές «θα έχουν επιπλέον οφέλη», τα οποία εντούτοις δεν προσδιορίστηκαν άμεσα.
• Απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών που αφορούν νέες στρατηγικές επενδύσεις με τη διαδικασία επιτάχυνσης και διαφάνειας (fast track) και «άμεσης προτεραιότητας».

Ο νόμος για την προσέλκυση νέων επενδύσεων αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από το Γενάρη του 2017.

Τα μέτρα αυτά προκάλεσαν την άμεση ικανοποίηση του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, ο οποίος βρέθηκε στο Αλγέρι, λίγες μόλις μέρες μετά την ψήφιση του νέου επενδυτικού νόμου από την αλγερινή Βουλή. Ο Μπλίνκεν εξέφρασε την επιθυμία των ΗΠΑ για εμβάθυνση των διμερών οικονομικών σχέσεων, εξαίροντας τη στενή συνεργασία αμφοτέρων των χωρών στον τομέα της ασφάλειας και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, σημειώνοντας στη συνέχεια ότι το πρόγραμμα διαφοροποίησης των πηγών της αλγερινής οικονομίας είναι ο «σωστός τρόπος για να προχωρήσει» και να ορθοποδήσει η οικονομία ιδιαίτερα μετά το πλήγμα που υπέστη από τον Ιούνη του 2014. Τότε που «κατρακύλησαν» οι διεθνείς τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, που καλύπτουν έως σήμερα το 60% των εσόδων του αλγερινού προϋπολογισμού και αποτελούν το 90% των εξαγωγών της Αλγερίας.

Η επιθυμία των ΗΠΑ για «εμβάθυνση» των διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων δεν είναι πάντως εύκολα πραγματοποιήσιμη. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών παραδέχεται σε πρόσφατη έκθεσή του για την Αλγερία, ότι η συγκεκριμένη χώρα είναι μάλλον «πρόκληση» για τις αμερικανικές επενδύσεις λόγω γλώσσας, δασμών, σύνθετου φορολογικού συστήματος, έλλειψης επαρκώς εξειδικευμένου κυρίως εργατικού τεχνικού προσωπικού, αλλά και του μεγάλου «ανταγωνισμού από κινεζικές, τουρκικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις στην Αλγερία». Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών βλέπει, παρ' όλα αυτά, καλές επενδυτικές «ευκαιρίες» όχι μόνο στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων (όπου τα αμερικανικά μονοπώλια αντιμετωπίζουν αυξημένο ανταγωνισμό από ασιατικά, ευρωπαϊκά κ.ά.), αλλά και σε τομείς όπως η αγροτική παραγωγή, η υγεία, η εκπαίδευση, η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες ή ο τραπεζικός τομέας, που κατά 85% ελέγχεται από το κράτος και κατά 15% από ιδιώτες.

Κατά μια έννοια, βέβαια, ο Αμερικανός υφυπουργός είχε δίκιο, αφού το διμερές εμπόριο έχει δυνατότητες αύξησης, μιας και η μάλλον χαμηλή αξία των διμερών εμπορικών συναλλαγών πέρσι έφθασε τα 4,6 δισ. δολάρια. Από αυτά, τα 1,9 δισ. ήταν η αξία των αλγερινών εξαγωγών στις ΗΠΑ και τα 2,7 δισ. οι εξαγωγές των ΗΠΑ στην Αλγερία.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως πριν τον ερχομό του Μπλίνκεν στο Αλγέρι είχε επισκεφθεί την πόλη μια άλλη αντιπροσωπεία ξένων αξιωματούχων: Εκείνη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με επικεφαλής τον Ζαν Φρανσουά Ντοφίν. Ο Ντοφίν και οι συνεργάτες του, ολοκληρώνοντας κύκλο επαφών με στελέχη του αλγερινού υπουργείου Οικονομικών και της κυβέρνησης, δήλωσαν πως η Αλγερία «δεν χρειάζεται χρήματα», αλλά «τεχνικές συμβουλές» για αναδιάρθρωση της οικονομίας της, ώστε να πάψει να εξαρτάται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και μεταρρυθμίσεις με στόχο τη μείωση των δημόσιων δαπανών... Χρειάζονται είπε ο Ντοφίν και «δομικές μεταρρυθμίσεις» στον χρηματοπιστωτικό τομέα και να αλλάξει το επιχειρηματικό κλίμα.

Κάποιες βασικές δομικές μεταρρυθμίσεις δεν φαίνονται άμεσα ορατές προς το παρόν. Είναι, ωστόσο, ενδιαφέρουσα η επιλογή του αλγερινού υπουργείου Οικονομικών να ανακοινώσει προ ημερών ότι παρά τις διεθνείς χαμηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου θα επιδιωχθεί να αυξηθεί στη χώρα η παραγωγή υδρογονανθράκων κατά 30% έως το 2020 με το κρατικό ενεργειακό μονοπώλιο «Sonatrach» να παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου στις περιοχές Hassi Messaoud και Ourhoud, σε συνεργασία με ξένες εταιρείες όπως η αμερικανική πετρελαϊκή «Anadarko», η ινδονησιακή «Pertamina», η ισπανική «Cepsa».

Αυτά παρά την αναίμακτη επίθεση τζιχαντιστών της οργάνωσης - παρακλάδι της «Αλ Κάιντα», AQMI, στο εργοστάσιο φυσικού αερίου «Krechha», η οποία δημιούργησε προσωρινά ανησυχίες για πιθανή αποθάρρυνση ξένων επενδυτών από τα πηγάδια γεωτρήσεων της Αλγερίας, λόγω τρομοκρατίας...

Ακόμη μεγαλύτερες δυνατότητες παρουσιάζει η εκμετάλλευση των σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη χώρα που είναι, κατά κάποιους, τα δέκατα μεγαλύτερα στον κόσμο. Η Αλγερία, άλλωστε, ας μην ξεχνάμε, παρά τα όποια προβλήματα, είναι ήδη η έκτη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής - εξαγωγής φυσικού αερίου διεθνώς. Ωστόσο, όπως συμβαίνει αυτή την περίοδο και με άλλες χώρες της Β. Αφρικής και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής (με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας) ο μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός της οικονομίας επιβάλλει «απεξάρτηση» από τους υδρογονάνθρακες. Με δεδομένο, βεβαίως, τον οξυμένο ανταγωνισμό που υπάρχει έκδηλα τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στους παλιούς «πετρελαιάδες» και τα νέα μονοπώλια των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας...