Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο της ΕΕ κατέθεσαν Πρόταση για τροποποίηση του Κανονισμού αριθ. 562/2006 προς ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα με χρήση βάσεων δεδομένων (Σένγκεν, Ιντερπόλ και εθνικών) όπου φακελώνονται βιομετρικά στοιχεία.

Διακηρύσσοντας ότι «η παρούσα πρόταση αποτελεί απάντηση στην αύξηση των τρομοκρατικών απειλών στην Ευρώπη (...) αλλά θα πρέπει να καλύπτει όλους τους εν δυνάμει κινδύνους για την εσωτερική ασφάλεια», στην Αιτιολογική Εκθεση μπαίνει κατ' αρχήν στόχος «να ενισχυθεί η ασφάλεια» εντός του χώρου Σένγκεν όπου τυπικά δεν γίνεται έλεγχος στα εσωτερικά σύνορα των κρατών - μελών.

Επίσης: «Σκοπός της πρότασης είναι να υποχρεωθούν τα κράτη - μέλη να διενεργούν συστηματικούς ελέγχους των προσώπων που απολαύουν του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας σύμφωνα με το δίκαιο της Ενωσης (δηλαδή των πολιτών της ΕΕ και των μελών της οικογένειάς τους που δεν είναι πολίτες της ΕΕ) όταν διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα με χρήση βάσεων δεδομένων για απολεσθέντα και κλαπέντα έγγραφα, καθώς και για να εξακριβώνουν ότι τα εν λόγω πρόσωπα δεν συνιστούν απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια. Η υποχρέωση αυτή εφαρμόζεται σε όλα τα εξωτερικά σύνορα, δηλαδή στα εναέρια, θαλάσσια και χερσαία σύνορα, τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο».

Αντίστοιχα, εντοπίζει σαν έλλειψη που η ΕΕ καλείται να καλύψει ότι «ενώ τα κράτη - μέλη οφείλουν να ελέγχουν συστηματικά τους υπηκόους τρίτων χωρών κατά την είσοδο με χρήση όλων των βάσεων δεδομένων, οι ισχύουσες διατάξεις δεν προβλέπουν ότι, κατά την έξοδο, οι έλεγχοι για λόγους δημόσιας τάξης και εσωτερικής ασφάλειας πρέπει να διενεργούνται κατά τρόπο συστηματικό. Με την τροποποίηση θα ευθυγραμμιστούν οι υποχρεώσεις να ελέγχεται συστηματικά, επίσης κατά την έξοδο, ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας δεν αποτελεί απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια».

Διευκρινίζει ότι «η παρούσα πρόταση ενισχύει επίσης την ανάγκη εξακρίβωσης των βιομετρικών αναγνωριστικών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2252/2004 του Συμβουλίου. Ο τελευταίος αυτός κανονισμός εισήγαγε την εικόνα προσώπου και τα δακτυλικά αποτυπώματα ως στοιχεία ασφαλείας στα διαβατήρια των πολιτών της ΕΕ (...) Ως εκ τούτου, σε περίπτωση αμφιβολιών σχετικά με τη γνησιότητα του διαβατηρίου ή σχετικά με τη νομιμότητα του κατόχου, οι συνοριοφύλακες θα πρέπει να εξακριβώσουν αυτά τα βιομετρικά αναγνωριστικά στοιχεία».

Και ακόμα: «Οσον αφορά τα μέτρα που μπορούν να λαμβάνουν οι συνοριοφύλακες, με βάση τα αποτελέσματα των ελέγχων των βάσεων δεδομένων ("hits"), οι διατάξεις του κεφαλαίου VI της οδηγίας 2004/38/ΕΚ επιτρέπουν στα κράτη - μέλη να περιορίζουν τα δικαιώματα της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών της ΕΕ και των μελών των οικογενειών τους για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας».

Αλλά και σε αυτή καθαυτή την Πρόταση τροποποίησης του ισχύοντος Κανονισμού τονίζεται ότι «ένας από τους σκοπούς των εν λόγω ελέγχων (σ.σ: στα εξωτερικά σύνορα) είναι η πρόληψη οποιασδήποτε απειλής κατά της εσωτερικής ασφάλειας και της δημόσιας τάξης των κρατών - μελών, ανεξαρτήτως της προέλευσης της εν λόγω απειλής».

Επιμένει ότι «οι συνοριοφύλακες θα πρέπει (...) να ελέγχουν συστηματικά τα πρόσωπα που απολαύουν του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας σύμφωνα με το δίκαιο της Ενωσης με χρήση των οικείων εθνικών και ευρωπαϊκών βάσεων δεδομένων, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι δεν συνιστούν απειλή για την εσωτερική ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη». Επίσης ότι «πρέπει να διεξάγονται συστηματικοί έλεγχοι σε όλα τα εξωτερικά σύνορα» και ότι πρέπει «αυτοί οι έλεγχοι διενεργούνται εξίσου συστηματικά κατά την έξοδο».

Ανοίγει, εξάλλου, δρόμο, υπό το μανδύα της περιβόητης «επικουρικότητας», δυνάμεις καταστολής ενός κράτους - μέλους να αναλάβουν δράση στην επικράτεια άλλου: «Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η ενίσχυση των ελέγχων με χρήση βάσεων δεδομένων στα εξωτερικά σύνορα ως απάντηση ιδίως στην αύξηση της τρομοκρατικής απειλής (...) δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη - μέλη, μπορεί όμως να επιτευχθεί καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ενωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την ΕΕ».

Τούτων δοθέντων, προωθεί για τους υπηκόους της ΕΕ: «Κατά την είσοδο και κατά την έξοδο (...) υπόκεινται στους ακόλουθους ελέγχους:

α) εξακρίβωση της ταυτότητας και της ιθαγένειας του προσώπου και της ισχύος και της γνησιότητας του ταξιδιωτικού εγγράφου, με αναζήτηση στοιχείων στις οικείες βάσεις δεδομένων, ιδίως: στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν, στη βάση δεδομένων της Interpol (...) στις εθνικές βάσεις δεδομένων (...)

β) εξακρίβωση ότι ένα (σ.σ: υπό έλεγχο) πρόσωπο (...) δεν θεωρείται απειλή για την εσωτερική ασφάλεια, τη δημόσια τάξη, τις διεθνείς σχέσεις οποιουδήποτε κράτους μέλους ή τη δημόσια υγεία, μεταξύ άλλων με αναζήτηση στοιχείων στις οικείες ενωσιακές και εθνικές βάσεις δεδομένων, ιδίως στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν».

Επίσης, ότι οι έλεγχοι περιλαμβάνουν την εξακρίβωση των βιομετρικών αναγνωριστικών στοιχείων που ενσωματώνονται στα διαβατήρια και λοιπά ταξιδιωτικά έγγραφα». Αντίστοιχη πρόβλεψη προωθείται και για τους υπηκόους τρίτων χωρών.