ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ(του ανταποκριτή μας Βησ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Κομισιόν υιοθετεί και δημοσιοποιεί σήμερα στις Βρυξέλλες την οριστική πρόταση - «γνωμοδότηση», με την οποία θα αρχίσει, την 14η Φλεβάρη, η Διακυβερνητική Διάσκεψη (ΔΔ) που θα αποφασίσει, μέχρι το τέλος του χρόνου, τη «θεσμική μεταρρύθμιση» για την πολιτική δομή και λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Πρόκειται για την τρίτη και (...) φαρμακερή διαπραγμάτευση, που θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Δεκέμβρη του 2000, πλαισιώνοντας με «νέα» πολιτική πραγματικότητα τις ριζικές αλλαγές που επέφεραν οι ΔΔ του Μάαστριχτ (1992) και του Αμστερνταμ (1997).

Η αναθεώρηση θα αφορά το σύνολο της πολιτικής δομής και λειτουργίας της ΕΕ. Σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι (10/11 Δεκέμβρη 1999), «η Διάσκεψη θα εξετάσει το μέγεθος και τη σύνθεση της Κομισιόν, τη στάθμιση των ψήφων στο Συμβούλιο και την ενδεχόμενη επέκταση της λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο, καθώς και άλλες αναγκαίες τροποποιήσεις των Συνθηκών που ανακύπτουν ως προς τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα». Δηλαδή, η ΔΔ θα αναθεωρήσει το σύνολο του πολιτικού μηχανισμού της ΕΕ ως «νομοθετικής» (Συμβούλιο) και «εκτελεστικής» (Κομισιόν) εξουσίας.

Εκτός από την πολιτική αναθεώρηση, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η επιταχυνόμενη διαδικασία στρατιωτικοποίησης της ΕΕ, με τη «σταδιακή αφομοίωση» της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ), η οποία θα αρχίσει να υλοποιείται «μεταβατικά» από το Μάρτη του 2000, αλλά επειδή θίγει όλη τη «θεσμική» λειτουργία θα αποτελέσει ξεχωριστό πεδίο διαπραγμάτευσης στα πλαίσια της ΔΔ.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διαφαινόμενη «συνταγματική» αναθεώρηση, όπου η ΔΔ φαίνεται ότι θα προτείνει τροποποίηση των κοινοτικών Συνθηκών, ώστε όλες οι μελλοντικές αναθεωρήσεις να αποφασίζονται με ειδική πλειοψηφία στα πλαίσια του Συμβουλίου.

Η πρόταση της Κομισιόν θα σημάνει την επίσημη έναρξη της ΔΔ, η οποία θα τελεί υπό τη «γενική πολιτική ευθύνη» των υπουργών Εξωτερικών του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, μέχρι την τελική έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των 15 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, το Δεκέμβρη του 2000. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες θα διεξαχθούν από ομάδα, συγκροτούμενη από έναν αντιπρόσωπο της κυβέρνησης κάθε κράτους - μέλους.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει ορίσει ως αντιπρόσωπο τον Π. Ιωακείμιδη, γνωστό και φανατικό «φεντεραλιστή», που είχε συμμετάσχει και στη διαπραγμάτευση του Μάαστριχτ με την κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά τελούσε σε δυσμένεια επί ηγεσίας Θ. Πάγκαλου στο ΥΠΕΞ. Πρόκειται για επικίνδυνη επιλογή του Κ. Σημίτη, αφού ο Π. Ιωακειμίδης χαρακτηρίζεται από άκαμπτες θεωρήσεις περί την ΕΕ, που ταιριάζουν περισσότερο σε «αναθεωρητή» ισχυρής δύναμης παρά στον αντιπρόσωπο μιας χώρας σαν την Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα ο «ευρω-φανατισμός» του δεν τον εμπόδιζε να προσφέρει(...) υπηρεσίες σε οποιαδήποτε εξουσία, παλιότερα στον Κ. Μητσοτάκη, σήμερα στον Κ. Σημίτη. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, η επιλογή του συγκεκριμένου κυβερνητικού αντιπροσώπου καταδείχνει αφ' ενός το ενιαίο της διαδικασίας αναθεώρησης από το Μάαστριχτ μέχρι σήμερα και αφ' ετέρου την έλλειψη ουσιαστικών διαφορών μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ σχετικά με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της χώρας.

Ανεξάρτητα, πάντως από τις προτάσεις της Κομισιόν και την πορεία της διαπραγμάτευσης, η πολιτική ευθύνη βαραίνει (1) τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση στο σύνολό της και (2) τα πολιτικά κόμματα που θα κληθούν να επικυρώσουν την οριστική απόφαση της ΔΔ στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, όπως έγινε με το Μάαστριχτ και το Αμστερνταμ. Υπενθυμίζεται ότι επειδή αφορά «δια-κυβερνητική» συμφωνία, αν ένα «εθνικό» Κοινοβούλιο δεν επικυρώσει, τότε η νέα Συνθήκη δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ για το σύνολο της ΕΕ.

Η Κομισιόν έχει «ανοίξει» το διάλογο για τη ΔΔ ήδη από τον περασμένο Οκτώβρη με τη γνωστή «πρόταση σοφών». Η σημερινή «γνωμοδότηση» αποτελεί οριστική, συνολική πρόταση, η οποία υποβάλλεται για να σηματοδοτήσει την επίσημη έναρξη της ΔΔ από 14/2/2000. Μια φορά το μήνα, ή και έκτακτα, οι 15 ΥΠΕΞ θα συνεδριάζουν στις Βρυξέλλες και ως «Συμβούλιο ΔΔ», προωθώντας τη διαπραγμάτευση σ' όλες τις επιμέρους πτυχές. Ο αρμόδιος για τη «θεσμική μεταρρύθμιση» Γάλλος επίτροπος Μ. Μπαρνιέ με χτεσινές του δηλώσεις επιμένει σε δύο «βασικά» ζητήματα.

Κατά πρώτο στο ζήτημα της «ενισχυμένης συνεργασίας», δηλαδή στο δικαίωμα που έχει συμφωνηθεί «κατ' αρχήν» από το Αμστερνταμ (άρθρα Κ. 15, Κ. 16, Κ. 17), σύμφωνα με το οποίο ορισμένα κράτη - μέλη μπορούν να έχουν ξεχωριστή «συνεργασία» σε διάφορους τομείς, χωρίς τα υπόλοιπα να μπορούν να εμποδίσουν, αλλά διατηρώντας το δικαίωμα μη συμμετοχής. Πρόκειται για τη θέσπιση της περιβόητης «Ευρώπης πολλαπλών ταχυτήτων». Το Αμστερνταμ κάνει λόγο για «συνεργασία που θα αφορά τουλάχιστον μια πλειοψηφία κρατών - μελών». Η Ολλανδία προτείνει να ορίσει η ΔΔ ως «πλειοψηφία» το συγκεκριμένο αριθμό «οχτώ κρατών - μελών», που σήμερα είναι πλειοψηφία, αλλά όχι και στη διευρυμένη ΕΕ των 28 κρατών - μελών.

Το δεύτερο ζήτημα που επέμενε ο επίτροπος αφορούσε την αναθεώρηση της Κομισιόν. Με την τωρινή μορφή υπάρχουν 20 επίτροποι, δύο για καθένα από τα πέντε μεγάλα κράτη (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία) και από ένας για τα άλλα δέκα κράτη - μέλη. Προτείνονται δύο «εναλλακτικές» προτάσεις για τη «διευρυμένη» ΕΕ των 28 κρατών - μελών: Η πρώτη, που ασπάζεται και ο επίτροπος, προβλέπει ένα σύστημα «εκ περιτροπής», όπου οι ισχυροί θα έχουν πάντα επίτροπο και οι μικρές χώρες θα συνομαδώνονται πολλές ανά χαρτοφυλάκιο και η δεύτερη προβλέπει ένα, μόνο, επίτροπο για κάθε κράτος - μέλος.

Οι όποιες αλλαγές στην Κομισιόν θα εξαρτηθούν, βέβαια, από το μηχανισμό λήψης αποφάσεων στα πλαίσια του Συμβουλίου, όπου, όχι μόνο καταργείται το βέτο, αλλά προτείνεται και ένα σύστημα «διπλής ψήφου», λαμβανομένου υπόψη του «κριτηρίου» του πληθυσμού κάθε κράτους - μέλους.