Χαμηλοί μισθοί, απλήρωτη δουλειά, εντατικοποίηση που τσακίζει κόκαλα, εργασιακή ανασφάλεια, δικαιώματα υπό εξαφάνιση, εργοδοτική τρομοκρατία. Κομμάτια του παζλ της σκληρής πραγματικότητας που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον κλάδο της καθαριότητας, πίσω από την οποία βρίσκεται η επιχείρηση κάθετης μείωσης του λεγόμενου «μισθολογικού κόστους», είτε πρόκειται για ιδιωτικές επιχειρήσεις είτε για υπηρεσίες που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο του αστικού κράτους.

Πλευρές αυτής της πραγματικότητας φέρνουν στην επιφάνεια οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτές τις μέρες, η πολυήμερη απεργία των καθαριστριών που δουλεύουν μέσω της εταιρείας ISS στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο, καθώς και οι κινητοποιήσεις των εργολαβικών εργαζομένων στα νοσοκομεία. Αγώνες μέσα από τους οποίους επιβεβαιώνεται παράλληλα ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι είναι κοινά, παρά τις διαφορετικές εργασιακές σχέσεις και τους διαφορετικούς χώρους στους οποίους δουλεύουν.

Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα, αλλά και τις συνέπειες που έχει συνολικά για το λαό, τους ασθενείς, τους μαθητές κ.ο.κ. αυτό το απαράδεκτο καθεστώς σε μια σειρά από δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία κ.ά., μιλούν στον «Ριζοσπάστη» η Χριστίνα Καραμαλίκη και ο Χρήστος Καλούσης, πρόεδροι των κλαδικών Σωματείων Καθαριστών - Καθαριστριών του Πειραιά και της Λάρισας, αντίστοιχα.

«Ο,τι περιλαμβάνει καθαριότητα περιλαμβάνει και εργολαβία», μας λέει η Χρ. Καραμαλίκη.

Οπως εξηγεί, τα εργολαβικά συνεργεία καθαριότητας βρίσκονται παντού, από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, εταιρείες και τα σούπερ μάρκετ, μέχρι τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα πανεπιστήμια και τα νοσοκομεία. Οι μισθοί των εργαζομένων σε αυτά φτάνουν το πολύ μέχρι τα 600 ευρώ. Ο όγκος της δουλειάς είναι δυσανάλογος, αφού σε καθέναν αναλογούν χίλια τετραγωνικά μέτρα. Τα απαραίτητα μέσα ατομικής προστασίας, γάντια, μάσκες, φόρμες εργασίας, είτε δεν χορηγούνται καθόλου είτε δίνονται με το σταγονόμετρο. Την ίδια στιγμή, ο κλάδος έχει εξαιρεθεί από τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα.

Οι εργολαβικοί στο Νοσοκομείο «Μεταξά», για παράδειγμα, πιάνουν δουλειά στις 7 το πρωί και φεύγουν στις 12 το μεσημέρι. Δεν πάνε όμως στο σπίτι τους. Συνεχίζουν να καθαρίζουν, αρχικά στο κτίριο της ΕΥΔΑΠ και στη συνέχεια στο Νοσοκομείο «Ελπίς», που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, γιατί ο ίδιος εργολάβος έχει αναλάβει την καθαριότητα και σε αυτά τα κτίρια. Ωράριο δεν υπάρχει και η δουλειά συνεχίζεται μέχρι να βγει το έργο.

«Κυρίαρχο αίτημα των σωματείων είναι να φύγουν οι εργολαβικές εταιρείες από κάθε νοσοκομείο, φορέα, πανεπιστήμιο, σχολείο και δημόσιο κτίριο, και να προσληφθούν όλοι οι εργαζόμενοι με πλήρη, σταθερή εργασία και ασφαλιστικά δικαιώματα», αναφέρει ο Χρ. Καλούσης.

«Σ' αυτήν την κατεύθυνση, το σωματείο μας οργάνωσε κινητοποιήσεις των εργαζομένων που ήρθαν αντιμέτωποι με τις διώξεις και τις απολύσεις που εξαπέλυσαν οι εταιρείες καθαριότητας, παλιότερα η ISS και έπειτα η "Ηπειρωτική", για να τους τρομοκρατήσουν».

Ειδικά όσον αφορά τα νοσοκομεία, οι υποσχέσεις της κυβέρνησης πως θα καταργήσει τους εργολάβους, στην πραγματικότητα έριξαν τους εργαζόμενους στην καθαριότητα στις ατομικές συμβάσεις έργου, δίπλα στο καθεστώς των εργολάβων που εξακολουθεί να υπάρχει.

Τώρα, η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη σύναψη ατομικών συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας με διετή διάρκεια. Πρόκειται για συμβάσεις που έχουν ημερομηνία λήξης, ενώ για να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας, έστω και προσωρινή, νυν εργαζόμενοι και άνεργοι πρέπει να επιδοθούν σε διαγωνισμό μεταξύ τους προκειμένου να επικρατήσει ο πιο εξαθλιωμένος, μέχρι τον επόμενο γύρο ανακύκλωσης της ανεργίας...

«Το Σωματείο Καθαριστών - Καθαριστριών Νομού Λάρισας προειδοποίησε και αποκάλυψε στους συναδέλφους στα δύο νοσοκομεία της πόλης μας το σχεδιασμό της κυβέρνησης, που αντί να ανταποκριθεί στο αίτημα για μόνιμη δουλειά, έβαλε κριτήρια, όρους και προϋποθέσεις για να προσλάβει προσωπικό καθαριότητας με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, χωρίς να διασφαλίζει τη συνέχιση της εργασίας των μέχρι σήμερα εργαζομένων», λέει ο Χρ. Καλούσης.

Οπως εξηγεί, ως αποτέλεσμα αυτής της επιλογής, «το 95% των μέχρι σήμερα εργαζομένων οδηγούνται στην ανεργία. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εφαρμόζει τη λογική του μοιράσματος της φτώχειας και της ανακύκλωσης της ανεργίας, στήνοντας σκηνικό ανθρωποφαγίας εργαζομένων και ανέργων, στρέφοντας τους ανέργους εναντίον των εργαζομένων».

Οι συμβάσεις έργου είναι καθεστώς εδώ και χρόνια στα σχολεία. Οι σχολικές καθαρίστριες, σε μεγάλο μέρος τους, δουλεύουν με δεκάμηνες συμβάσεις έργου, που αρχίζουν και τελειώνουν μαζί με τη σχολική χρονιά. Οι μισθοί τους είναι πολύ χαμηλοί, κάτω από 400 ευρώ, καθώς υπολογίζονται με βάση τις αίθουσες που καθαρίζουν, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι υπόλοιποι χώροι των σχολείων.

Οπως σημειώνει ο Χρ. Καλούσης, οι εργαζόμενοι με το καθεστώς αυτό υπολογίζονται σε 9.000 πανελλαδικά, ενώ στη Λάρισα φτάνουν τους 150. «Η ανανέωση των συμβάσεών τους κάθε χρόνο στην έναρξη της σχολικής χρονιάς δεν είναι δεδομένη, είναι αποτέλεσμα αγωνιστικής διεκδίκησης. Για να ανανεωθούν οι συμβάσεις πρέπει να δίνουμε μάχη κάθε χρόνο με την κυβέρνηση, αλλά και τους δήμους», υπογραμμίζει.

Αναφερόμενος συγκεκριμένα στη στάση της δημοτικής αρχής στη Λάρισα, σημειώνει: «Η "αριστερή" δημοτική αρχή του Δήμου Λαρισαίων επιχείρησε πρόσφατα να μειώσει τους πενιχρούς μισθούς των καθαριστριών δύο φορές, μία φορά τις παραμονές των εκλογών το Σεπτέμβρη του 2015 και μια φορά πριν από μερικούς μήνες. Ταυτόχρονα, επιτίθεται με κάθε τρόπο σε στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, όπως, για παράδειγμα, με διακοπή της σύμβασης σε έγκυο εργαζόμενη. Εφτασε στο σημείο να πει δημόσια στους εργαζόμενους διά στόματος προέδρου της σχολικής επιτροπής: "Λυπάμαι, αλλά δεν έχετε το δικαίωμα να απεργήσετε"!».

Προσθέτει ακόμα ότι οι συμβάσεις αυτές, εκτός από τις δυσμενείς συνέπειες που έχουν για τους εργαζόμενους, προκαλούν προβλήματα και στην καθαριότητα των σχολείων. Ενώ οι εργαζόμενοι αναλαμβάνουν καθήκοντα μετά τη λήξη των μαθημάτων, οι ανάγκες των σχολείων σε καθαριότητα προκύπτουν και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους, ιδιαίτερα σε δημοτικά και νηπιαγωγεία. «Η μόνη ρεαλιστική απάντηση, τόσο στο πρόβλημα της επαρκούς καθαριότητας των σχολείων όσο και στο εργασιακό ζήτημα των εργαζομένων, είναι η άμεση μονιμοποίηση των καθαριστριών σε όλα τα σχολεία, με 8ωρη απασχόληση, αλλά και με νέες προσλήψεις όπου το προσωπικό δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες. Πάγια θέση του σωματείου είναι να μονιμοποιηθούν όλοι οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, χωρίς κριτήρια αιθουσών. Οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα των σχολείων πρέπει να αξιοποιήσουν την πείρα που έχει συσσωρευτεί τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και από τις εξελίξεις στα δημόσια νοσοκομεία, να μην ξεγελαστούν και να μην πέσουν στην παγίδα των κριτηρίων και των μοριοδοτήσεων της κυβέρνησης», καταλήγει.

Την ανάγκη για προσλήψεις προσωπικού με μόνιμη και σταθερή δουλειά επιβεβαιώνει και η Χριστίνα Καραμαλίκη. Οπως αναφέρει, δίνοντας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στο ΕΠΑΛ Περάματος, από τις επτά εργαζόμενες που δούλευαν πριν από λίγα χρόνια, σήμερα έχουν απομείνει μόνο τρεις συμβασιούχοι. Στις εργαζόμενες αυτές αναλογούν 68 αίθουσες εργαστηρίων, βοηθητικοί και αύλειοι χώροι, γραφεία καθηγητών, τουαλέτες. «Αυτό που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μαθητών, ασθενών, εργαζομένων για καθαριότητα σε σχολεία και νοσοκομεία είναι η μόνιμη και σταθερή δουλειά, οι προσλήψεις με βάση τις μεγάλες ανάγκες που σήμερα μένουν ακάλυπτες», αναφέρει.

Η ίδια υπογραμμίζει ότι οι εργαζόμενοι πρέπει «να αντιμετωπίσουν τα "κοράκια" των δικηγορικών γραφείων που τους καλούν να διεκδικήσουν τη δουλειά τους στις αίθουσες των δικαστηρίων», προσπαθώντας να βάλουν χέρι στο πενιχρό τους εισόδημα.

Αντίστοιχα, επισημαίνει την ανάγκη να ξεπεραστούν οι «ψεύτικες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους εργαζόμενους, οι οποίοι από την άποψη των αμοιβών, των δικαιωμάτων και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν βράζουν όλοι στο ίδιο καζάνι, και να δυναμώσει ο αγώνας μέσα από τα σωματεία τους για το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή εργασία, για αυξήσεις στους μισθούς, για εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, για την ένταξη στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα».