Τον προβληματισμό του ιταλικού κεφαλαίου για τη σημαντική αποδυνάμωση της θέσης του, ειδικά μετά τη διεθνή καπιταλιστική κρίση του 2008, αλλά και την ετοιμότητά του να αξιοποιήσει νέες εναλλακτικές για την υπεράσπιση των συμφερόντων του, αποτύπωσαν οι γενικές εκλογές που έγιναν στην Ιταλία στις 4 Μάρτη.

Καθόλου τυχαία, ενισχυμένες βγήκαν πολιτικές δυνάμεις όπως το «Κίνημα Πέντε Αστέρων» (M5S) και η «Λέγκα», που με ένα «αντισυστημικό» προσωπείο ύψωσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια τους τόνους κατά της ΕΕ, «προσαρμόζοντας», ειδικά τώρα τελευταία, την κριτική στους εταίρους της χώρας. Εστιάζουν στην ανάγκη για αλλαγές σε θέματα εξωτερικής πολιτικής (π.χ. αναθέρμανση σχέσεων με τη Ρωσία) και προκρίνουν ως λύσεις στα προβλήματα της καπιταλιστικής Ιταλίας τα μέτρα αναθέρμανσης της βιομηχανίας, όπως για παράδειγμα την ανάγκη στήριξης του «Made in Italy». Της προσπάθειας δηλαδή προσέλκυσης επενδύσεων και της διεκδίκησης θέσεων για τα ντόπια προϊόντα στη διεθνή αγορά.

Ολα τα παραπάνω διευρύνουν κι άλλο το πλαίσιο μέσα στο οποίο η ιταλική αστική τάξη θα επαναδιαπραγματευτεί τις σχέσεις της με την ΕΕ, ενώ επιβεβαιώνουν και το σύνθετο χαρακτήρα των ενδοϊμπεριαλιστικών διεργασιών σε όλη την Ευρώπη, για το μέλλον της λυκοσυμμαχίας των Βρυξελλών.

Οσον αφορά τα αποτελέσματα, το ιταλικό υπουργείο Εσωτερικών κατέγραφε την αποχή στο 27%, ενώ με καταμετρημένες τις ψήφους στα 61.374 από τα συνολικά 61.401 εκλογικά τμήματα της χώρας, πρώτο ήταν το λαϊκίστικο ευρωσκεπτικιστικό «Κίνημα Πέντε Αστέρων» με 32,68% (το 2013 είχε 25,5%), που κυριάρχησε στις νοτιότερες περιοχές.

Ακολουθούσε, σε μεγάλη όμως απόσταση, το μέχρι πρότινος κυβερνητικό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) με μόλις 18,7% (το 2013 είχε 25,4%). Τρίτη, η επίσης ευρωσκεπτικιστική «Λέγκα» (πρώην «Λέγκα του Βορρά») με 17,37% (είχε 4,09%). Στο συνασπισμό όπου συμμετείχε η «Λέγκα» (η οποία αναδεικνύεται για πρώτη φόρα ηγετική δύναμη στο χώρο της δεξιάς), η «Φόρτσα Ιτάλια» - FI (του πρώην πρωθυπουργού Σ. Μπερλουσκόνι) πήρε 14% και μαζί με άλλα αντιδραστικά κόμματα, «Αδελφοί της Ιταλίας» (4,35%) και «NOI CON ITALIA» (1,30%), συγκέντρωσαν συνολικά 37% και κυριάρχησαν στο βορρά.

Στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας η συμμαχία της «Κεντροαριστεράς» με το PD συγκέντρωσε συνολικά το 22,85%. Η διάσπαση του PD «Ελεύθεροι και Ισοι» συγκέντρωσε το 3,37%, ενώ ο συνασπισμός οπορτουνιστικών δυνάμεων «Εξουσία στο Λαό», που αποτελείται από κόμματα όπως η «Κομμουνιστική Επανίδρυση», η οποία πρωτοστατεί στο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, πήρε 1,12% (είναι χαρακτηριστικό ότι αντίστοιχο σχήμα το 2013 είχε 2,25% με την απώλεια ψήφων να φτάνει τις 400.000).

Με δεδομένο ότι κανένα κόμμα ή συνασπισμός δεν συγκέντρωσε το απαραίτητο 40% για να σχηματίσει κυβέρνηση, αναμένονται έντονα παζάρια, χωρίς να αποκλείεται και νέα προσφυγή στις κάλπες. Ενας πρώτος γύρος διεργασιών θα κορυφωθεί προς το τέλος του Μάρτη, όταν η νέα Βουλή αλλά και η νέα Γερουσία θα συγκληθούν για να εκλέξουν προεδρείο.

Πάντως, ο πρόεδρος της ένωσης των Ιταλών μεγαλοβιομηχάνων, Βιντσέντζο Μπότσια, ξεκαθάρισε ότι το «"Κίνημα Πέντε Αστέρων" (M5S) δεν είναι τρομακτικό. Αξιολογούμε (προτεινόμενα) μέτρα, συζητούμε για τα δημοκρατικά κόμματα», όπως και ότι «το σημαντικό είναι να βεβαιωθούμε ότι η χώρα (θα) έχει μια κυβέρνηση και ότι δεν θα αλλάξουν τα μέτρα που είχαν ένα (θετικό) αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία». Αντίστοιχα, και ο διευθύνων σύμβουλος της «Fiat Chrysler» Σέρτζιο Μαρκιόνε, απαντώντας σε ερώτημα για τις επιδόσεις «M5S» και «Λέγκα», σχολίασε σκωπτικά ότι «είχαμε και χειρότερα... Δεν με τρομάζουν...».

Στις Βρυξέλλες, μετά τις προ ημερών δηλώσεις Γιούνκερ περί «χειρότερων σεναρίων» και ενδεχομένων για «μία μη λειτουργική κυβέρνηση στην Ιταλία», ήταν ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς που ανέλαβε να περιγράψει την ετοιμότητα της ΕΕ για παζάρια που ούτως ή άλλως «τρέχουν» και ούτως ή άλλως δεν αφορούν μόνο την Ιταλία: «Η Ιταλία είναι ένα δυνατό έθνος. Είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρει... Εν μέρει (το εκλογικό αποτέλεσμα) αντανακλά την απογοήτευση της Ιταλίας με την Ευρώπη... Είναι απαραίτητο να το εκλάβουμε ως έκκληση για επανεκκίνηση της ΕΕ και να βγάλουμε σωστά συμπεράσματα».

Από την άλλη μεριά, χαρακτηριστικό ήταν το άρθρο του πρώην πρωθυπουργού της χώρας Μάριο Μόντι στην αμερικανική «Ουάσιγκτον Ποστ», που μίλησε για «ένα πολιτικό ταρακούνημα άνευ προηγουμένου» και πρόσθεσε: «Τώρα είναι κρίσιμο θέμα να ξεκινήσει μια πολιτική δράση που απαιτείται εδώ και καιρό, παρά μη παραγωγικές αντιπαραθέσεις με λανθασμένους στόχους...». Μεταξύ άλλων, συνιστά την άμεση δρομολόγηση «μιας σειράς τολμηρών μεταρρυθμίσεων που θα εξοντώσουν τουλάχιστον ορισμένα από τα πιο ξεπερασμένα χαρακτηριστικά του ιταλικού κατεστημένου, στην οικονομία αλλά και τη δημόσια σφαίρα», ενώ υπογραμμίζει ότι «μια συμφωνία με την ΕΕ» απαιτεί «αυξημένη ικανότητα», για να βρίσκονται οι «κατάλληλες στρατηγικές». Επισημαίνει ότι «είναι καιρός, για παράδειγμα, η ΕΕ να αναγνωρίσει πιο καθαρά ότι στις περισσότερες χώρες χρειάζονται γνήσιες και παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις. Ετσι, οι κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας πρέπει να τροποποιηθούν αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, θα ήταν μη ρεαλιστικό και στην πραγματικότητα επιβλαβές για τους σημερινούς και αυριανούς Ιταλούς να προσπαθήσουν και να ξεφορτωθούν κάθε είδους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Επίσης, θα ήταν λογικό η Ιταλία, στις προσεχείς διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για τον επόμενο κρατικό προϋπολογισμό, να επιμείνει τα διαρθρωτικά ταμεία να εξαρτώνται από τη συμμόρφωση με συμφωνημένες αρχές αλληλεγγύης, ειδικά όσον αφορά το Προσφυγικό και Μεταναστευτικό».

Από τη μεριά του «M5S», ο επικεφαλής της προεκλογικής καμπάνιας (και υποψήφιος πρωθυπουργός) 31χρονος Λουίτζι ντι Μάγιο δήλωσε ότι οι επενδυτές δεν έχουν λόγο να ανησυχούν, αλλά και ότι «όλα τα πολιτικά κόμματα πρέπει να επιδείξουν υπευθυνότητα» στο ζήτημα του σχηματισμού κυβέρνησης, λέγοντας ότι «δεν μπορεί να δούμε τώρα να ξεκινούν θεατρινισμοί... Τώρα είναι ώρα να κάνουμε τα πράγματα που περιμέναμε εδώ και 30 χρόνια και αυτό θα γίνει μόνο με αλλαγή μεθόδου...».

Ο ηγέτης της «Λέγκα», Ματέο Σαλβίνι, δήλωσε ότι (στον κεντροδεξιό συνασπισμό) «έχουμε το δικαίωμα και την υποχρέωση να κυβερνήσουμε», επαναλαμβάνοντας μεταξύ άλλων ότι «το ευρώ ήταν, είναι και παραμένει ένα λάθος», αν και οι τόνοι απέναντι στην ΕΕ έχουν «προσαρμοστεί». Ξεκαθάρισε ότι το κόμμα του είναι πρόθυμο να συνομιλήσει με όλα τα κόμματα, αποκλείοντας - ωστόσο - τη συμμετοχή σε μια κυβέρνηση είδους «σούπας μινεστρόνε», χωρίς περισσότερες εξηγήσεις. Ο υπεύθυνος Οικονομικών της «Λέγκα», Κλαούντιο Μπόργκι, δεν απέκλεισε συνεργασία με το «M5S», σημειώνοντας ότι «πρέπει να υπάρξει σύγκλιση σε περισσότερα από ένα θέματα». Πάντως, ο Σαλβίνι δεν ξέχασε να καθησυχάσει τις αγορές ότι «δεν έχουν κανένα λόγο να φοβούνται, αντίθετα... Οι χαμηλότεροι φόροι και η ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης θα αυξήσουν τις επενδύσεις», προσθέτοντας όλο νόημα ότι «οι Ιταλοί αποφασίζουν για την Ιταλία, όχι το Βερολίνο ή τα σπρεντ».

Οσον αφορά το «στρατόπεδο» της σοσιαλδημοκρατίας, οι ιστορικά χαμηλές επιδόσεις (οι χαμηλότερες από την ίδρυσή του), εκτός από την ανακοίνωση Ρέντσι ότι θα παραιτηθεί από την ηγεσία του PD όταν σχηματιστεί κυβέρνηση, θα επιταχύνουν ευρύτερες διεργασίες στο χώρο. Ηδη, φουντώνει η αντιπαράθεση για το αν το PD πρέπει ή όχι να συνεργαστεί κυβερνητικά με το «Μ5S». Η πλευρά Ρέντσι επιμένει ότι το PD πρέπει να μείνει στην αντιπολίτευση, ωστόσο ένα άλλο τμήμα του κόμματος υποστηρίζει ότι πρέπει να αναλάβει ευθύνες σε μια συγκυβέρνηση με το «M5S». Σε αυτό ανήκει, για παράδειγμα, ο κυβερνήτης της Πούλια Μικέλε Εμιλιάνο (που προ μηνών είχε χάσει από τον Ρέντσι στις εσωκομματικές εκλογές), ο οποίος δήλωσε πως «η χώρα δεν μπορεί να περιμένει για μακρές διαπραγματεύσεις. Χρειάζεται να γνωρίζει άμεσα ότι το PD θα υποστηρίξει μια κυβερνητική προσπάθεια των "M5S"... Η ελπίδα είναι ότι ο Πρόεδρος (της χώρας, που θα αναθέσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης), ενθαρρυμένος από τη βούλησή μας (στο PD) θα σκεφτεί ότι το "M5S" είναι το κόμμα που έχει την καλύτερη ευκαιρία για να σχηματίσει κυβέρνηση...».