Από την κινητοποίηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο την περασμένη Πέμπτη

Στην πραγματικότητα, αυτός είναι ο σχεδιασμός κυβέρνησης - Περιφέρειας - Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αλλωστε, λίγο πριν ξεκινήσει η συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, την Πέμπτη, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Σ. Φάμελλος, είχε προαναγγείλει την κατασκευή 6 μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων στο Λεκανοπέδιο.

Ο τρόπος που θα κατασκευαστούν είναι είτε με Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα είτε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Προφανώς, κάτω από την πίεση των σωματείων και των φορέων που κινητοποιήθηκαν και βρέθηκαν την Πέμπτη στο Συμβούλιο αλλά και με αφορμή την παρέμβαση της «Λαϊκής Συσπείρωσης», η Ρ. Δούρου αναγκάστηκε να «ανοίξει» για πρώτη φορά τα χαρτιά της σχετικά με την υπόθεση.

Μέχρι τώρα κυβέρνηση και Περιφέρεια όχι μόνο έπαιζαν τις κουμπάρες λέγοντας διάφορα μεγαλεπήβολα περί περιφερειακού σχεδιασμού και κατάλληλων χώρων που πρόκειται να εξευρεθούν, αλλά πολύ περισσότερο κορόιδευαν ωμά τους κατοίκους της Δυτικής Αττικής, και όχι μόνο, ισχυριζόμενοι ότι η Φυλή θα κλείσει. Ποιος δεν θυμάται τις προεκλογικές εξαγγελίες κυβέρνησης και Περιφέρειας για το θέμα ή ποιος δεν θυμάται την ορκωμοσία της Ρένας Δούρου στα Ανω Λιόσια, όπου αλά μπρατσέτα με τον Αλ. Τσίπρα έλεγαν ότι «θα κλείσει το αίσχος της χωματερής», μέχρι και ότι θα γίνουν δημότες ...Φυλής.

Ομως, η πλειοψηφία της Περιφέρειας προχωρά στη χωροθέτηση ΧΥΤΑ και ΧΥΤΥ σε συγκεκριμένες περιοχές, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου στον τομέα των απορριμμάτων, απορρίπτοντας επιδεικτικά τα αιτήματα και τις προτάσεις του λαϊκού - εργατικού κινήματος, που διεκδικεί την αναβάθμιση της ζωής των λαϊκών οικογενειών στη Δυτική Αττική.

Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, σωματεία και φορείς της Δυτικής Αθήνας και Δυτικής Αττικής προανήγγειλαν κλιμάκωση του αγώνα τους με νέα κινητοποίηση στις 5 Ιούλη στις 7 μ.μ. με συγκέντρωση στην Ομόνοια και πορεία στο υπουργείο Εσωτερικών.

«(...) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίγνωση της συνολικής κατάστασης όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων στην Αττική. Η Επιτροπή αξιολόγησε το σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων που εγκρίθηκε το Δεκέμβριο του 2016 για την περιφέρεια της Αττικής, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, πρόσθετη δυναμικότητα επεξεργασίας των αποβλήτων και υγειονομικής ταφής (σ.σ. στο ΧΥΤΑ Φυλής), η οποία αναμένεται να αντισταθμίσει την παρούσα έλλειψη χωρητικότητας των χώρων υγειονομικής ταφής και τα προβλήματα που σχετίζονται με τη διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση.

Η αποκατάσταση λατομείων (σ.σ. Μουσαμά) με κατάλληλα μη επικίνδυνα απόβλητα μπορεί να είναι ένας τρόπος ανάκτησης αποβλήτων, τα οποία χρησιμοποιούνται αντί για παρθένα υλικά, υπό τον όρο ότι η χρήση των αποβλήτων περιορίζεται στην ποσότητα που είναι απολύτως αναγκαία για την επίτευξη του σκοπού αυτού (...)

Το άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα προβλέπει υποχρέωση επίτευξης ορισμένου αποτελέσματος, απαιτώντας από τα κράτη - μέλη να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίζουν ότι τα απόβλητα υποβάλλονται σε κατάλληλη επεξεργασία, αφήνοντάς τους την ελευθερία επιλογής μεταξύ ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων διαχείρισης αποβλήτων».

Μέσα σε αυτό το κείμενο, που είναι η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε Ερώτηση της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ, που δόθηκε στις 18/5/2018, αποκαλύπτεται με σαφή τρόπο το ποιος ευθύνεται για ό,τι συμβαίνει στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική, καθώς και το ποια είναι η πάγια πολιτική της ΕΕ στο θέμα.

Τι λέει λοιπόν η Ευρωπαϊκή Ενωση; Οτι συμφωνεί με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που περιλαμβάνουν την επ' αόριστο συνέχιση της λειτουργίας του ΧΥΤΑ Φυλής και μάλιστα σε συνδυασμό με τη λειτουργία εγκατάστασης στα λατομεία Μουσαμά. Και επιπλέον, δίνει το «πράσινο φως» στους ίδιους σχεδιασμούς που προβλέπουν την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων από κυβέρνηση και Περιφέρεια Αττικής.

Τα συγκεκριμένα σχέδια είναι καταστροφικά για τη ζωή των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων του Θριασίου και της Δυτικής Αθήνας, όπως πρόσφατα επιβεβαιώθηκε από μελέτες, που δείχνουν ότι βρέθηκε εξασθενές χρώμιο στον Ασπρόπυργο, το οποίο σχετίζεται άμεσα με το ΧΥΤΑ, καθώς επίσης και από το γεγονός ότι την περίοδο 1999 - 2015 το ποσοστό θανάτων από καρκίνο στη Δυτική Αττική έχει αυξηθεί κατά 31,7%, έναντι αύξησης 10,1% στην υπόλοιπη Περιφέρεια.

Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε λίγο καλύτερα ποια είναι η πολιτική και οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής αποτελεί εξειδίκευση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης των Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) στην Περιφέρεια Αττικής.

Στην πρώτη κιόλας ενότητα του ΕΣΔΑ «1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ» ξεκαθαρίζεται ότι αυτό «καθορίζει τις προοπτικές διαχείρισης (σ.σ. των αποβλήτων) έως το 2020 σύμφωνα με τις τάσεις που διαγράφονται στην Ευρωπαϊκή Ενωση και σήμερα προσεγγίζονται με τη Στρατηγική "Ευρώπη 2020", την πρόταση για το 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον και το Χάρτη Πορείας για την αποδοτικότητα των πόρων».

Πρόκειται για ένα πλέγμα κατευθύνσεων, ρυθμίσεων και στόχων, που σκοπό έχουν να ενισχύσουν τη θέση των μονοπωλίων σε συνθήκες άγριου διεθνούς ανταγωνισμού, με την ανάδειξη «ευκαιριών» για την κερδοφόρα επένδυση μέρους των συσσωρευμένων κερδών που λιμνάζουν.

Σε σχέση με τη διαχείριση των αποβλήτων οι πιο πάνω κατευθύνσεις εξειδικεύονται στην «Οδηγία - Πλαίσιο για τα απόβλητα» (2008/98/ΕΚ). Με τη συγκεκριμένη οδηγία, μεταξύ άλλων:

-- Θωρακίζεται και νομοθετικά η ιδιωτικοποίηση, σε όλα τα επίπεδα της επεξεργασίας και διάθεσης των δημοτικών αποβλήτων. Κατοχυρώνεται η συμμετοχή ιδιωτικών φορέων και στη συλλογή αποβλήτων, χωρίς να εξαιρούνται από αυτή τα δημοτικά απόβλητα.

-- Με βάση την ψευδεπίγραφη αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», ισχυροποιείται η «ανταποδοτικότητα» των υπηρεσιών καθαριότητας, τίθενται οι βάσεις για την εφαρμογή και σε επίπεδο νοικοκυριού ο κανόνας «πληρώνω όσο πετάω». Με βάση τον κανόνα αυτόν, οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις καθώς παράγουν ελάχιστες έως μηδενικές ποσότητες σύμμεικτων δημοτικών αποβλήτων, θα απαλλαγούν από το σύνολο σχεδόν των δημοτικών τελών καθαριότητας που πληρώνουν σήμερα, τέλη που θα φορτωθούν στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας.

-- Νομιμοποιείται η ασυδοσία του βιομηχανικού κεφαλαίου στη ρύπανση, καθώς «μπορεί να επιτρέπεται»η ανάμειξη των επικινδύνων με μη επικίνδυνα απόβλητα, με ουσίες και με υλικά, ακόμη και η αραίωσή τους, υπό κάποιους γενικόλογους όρους, που μόνο ως ευχολόγια ακούγονται (άρ. 18, παρ. 2). Στην πραγματικότητα, η διάταξη αυτή αποτελεί «λευκή επιταγή» στα χέρια της οικονομικής ολιγαρχίας να χειρίζεται «κατά το δοκούν», σύμφωνα δηλαδή με τα συμφέροντά της, τα επικίνδυνα απόβλητά της. Και αυτό έχει ως συνέπεια να μολύνονται η ατμόσφαιρα και ο υδροφόρος ορίζοντας από εξασθενές χρώμιο, κάτι που προέκυψε από πρόσφατους εργαστηριακούς ελέγχους.

Αυτήν τη στιγμή όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση η μόνη λύση που μπορεί να δώσει διέξοδο στο πρόβλημα είναι:

Να κλείσει άμεσα ο ΧΥΤΑ Φυλής. Να αποκατασταθούν ο χώρος και η ευρύτερη περιοχή, να μετεγκατασταθεί σε ασφαλή θέση ο αποτεφρωτήρας, να απαγορευθεί κάθε νέα δραστηριότητα διαχείρισης αποβλήτων στην ευρύτερη περιοχή, να εκπονηθεί ολοκληρωμένη επιδημιολογική μελέτη, χωρίς άλλες καθυστερήσεις. Καμία σκέψη για δημιουργία ΧΥΤΥ στα παλαιά λατομεία Μουσαμά και Μελατάνι. Η εξεύρεση νέων χώρων να αποτελέσει μέρος ενός συνολικού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων, να γίνει με ευθύνη της κυβέρνησης και με κριτήριο την ποιότητα ζωής του λαού. Δεν πρέπει να αποκλείεται η αναζήτηση χώρου και σε εκτός Αττικής περιοχές, στο πλαίσιο μιας διαπεριφερειακής συνεργασίας. Να μπει τέρμα στην ιδιωτικοποίηση της λειτουργίας του συνόλου σχεδόν των εγκαταστάσεων του Ενιαίου Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ). Να καταργηθεί κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Να σταματήσουν τώρα τα έργα για το ΧΥΤΑ Γραμματικού. Να αξιοποιηθεί ο χώρος των εγκαταστάσεων προς όφελος των κατοίκων της περιοχής και να καλυφθούν ανάγκες άθλησης και ψυχαγωγίας. Οχι στην καύση των απορριμμάτων. Οχι στη μετατόπιση των βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Να πληρώσει το κεφάλαιο με πρόσθετη φορολογία.

Βέβαια, προϋπόθεση για την οριστική λύση του ζητήματος είναι ένας άλλος δρόμος ανάπτυξης, σε όφελος του λαού. Για να υπάρξει ουσιαστική, μόνιμη και φιλολαϊκή λύση, είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που γεννούν και οξύνουν το σύνολο των σημερινών προβλημάτων. Μόνο έτσι μπορούν να διαμορφωθούν στέρεες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας, προς το συμφέρον της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, αυτών που δημιουργούν τον κοινωνικό πλούτο.

Μια τέτοια λύση μπορεί να εξασφαλιστεί με έναν επιστημονικά διαμορφωμένο κεντρικό σχεδιασμό, ο οποίος μέσω ενός ενιαίου κρατικού φορέα κατασκευών θα υλοποιεί φιλολαϊκά έργα και στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου προϋποθέτει την απαλλαγή της κοινωνίας από τα εμπόδια και τις στρεβλώσεις που προκαλεί η υποταγή της παραγωγής στο νόμο του κέρδους. Προϋποθέτει την κοινωνική ιδιοκτησία στη γη και στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, ώστε στο επίκεντρο να βρίσκονται οι ανθρώπινες ανάγκες και η προστασία του περιβάλλοντος.