Οταν ερχόμαστε για πρώτη φορά σε επαφή με το αγωνιστικό σκάκι ή όταν διαβάζουμε ένα άρθρο σε σκακιστική στήλη, συναντάμε πολύ συχνά τον όρο «βαθμός αξιολόγησης» ή αλλιώς «elo». Γεννιέται λοιπόν το ερώτημα τι ακριβώς είναι το elo, πώς το αποκτά κάποιος και πώς διαμορφώνεται στη συνέχεια.

Σε γενικές γραμμές, ο βαθμός αξιολόγησης είναι ένας αριθμός που δείχνει τη δυναμικότητα ενός σκακιστή σε σχέση με άλλους σκακιστές σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Οσο μεγαλύτερος ο βαθμός, τόσο ισχυρότερος είναι θεωρητικά ο παίκτης. Ας δούμε ένα πολύ απλό παράδειγμα: Ενας παίκτης αγωνίζεται για πρώτη φορά σε ένα τουρνουά και αντιμετωπίζει τρεις παίκτες που έχουν βαθμούς αξιολόγησης 1.300, 1.400 και 1.500. Ο παίκτης κερδίζει τον πρώτο, φέρνει ισοπαλία με τον δεύτερο και χάνει από τον τρίτο. Τελικό αποτέλεσμα 1,5/3, δηλαδή 50%. Ο βαθμός που θα του αντιστοιχηθεί είναι 1.400, ακριβώς όσο ο μέσος όρος των αντιπάλων που συνάντησε, αφού το αποτέλεσμα 50% δηλώνει ότι έπαιξε περίπου όπως ο μέσος αντίπαλος που συνάντησε. Ο βαθμός 1.400 θα ακολουθεί τον παίκτη του παραδείγματος μέχρι να αγωνιστεί ξανά. Οταν κερδίζει, ο βαθμός θα αυξάνεται, ενώ όταν χάνει, θα μειώνεται. Το πόσο θα αυξάνεται ή θα μειώνεται εξαρτάται από τους αντιπάλους του. Αν δηλαδή κερδίσουμε κάποιον ισχυρό παίκτη, θα πάρουμε περισσότερες μονάδες από ό,τι αν κερδίσουμε κάποιον πιο αδύναμο.

Το σύστημα υπολογισμού elo διαμορφώθηκε από τον Ούγγρο καθηγητή Αρπαντ Ελο και υιοθετήθηκε από την Παγκόσμια Σκακιστική Ομοσπονδία (FIDE) το 1970. Κάθε μήνα η FIDE δημοσιεύει πίνακες όπου φαίνονται οι βαθμοί αξιολόγησης όλων των σκακιστών που έχουν αγωνιστεί σε επίσημο τουρνουά τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Ενας πολύ αρχάριος σκακιστής έχει elo γύρω στο 1.000, ο ισχυρότερος Ελληνας παίκτης (Γ. Παπαϊωάννου) έχει 2.640, ενώ ο παγκόσμιος πρωταθλητής (Μάγκνους Κάρλσεν) έχει 2.845.

Η FIDE δεν είναι η μόνη που χρησιμοποιεί βαθμούς αξιολόγησης. Σχεδόν όλες οι εθνικές ομοσπονδίες έχουν το δικό τους σύστημα που χρησιμοποιείται για να συγκρίνει τη δυναμικότητα των παικτών τους. Για παράδειγμα, η Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία και η Ομοσπονδία των ΗΠΑ (USCF) έχουν κλίμακα και τρόπο υπολογισμού παρόμοιο με της FIDE, ενώ η Αγγλία διαφέρει πάρα πολύ.

Και μια συμβουλή προς τους αρχάριους παίκτες: Μην αφήνετε το elo να σας επηρεάζει! Πολλοί παίκτες, όταν αγωνίζονται εναντίον κάποιου που έχει μεγαλύτερη βαθμολογία από εκείνους, πανικοβάλλονται και δεν σκέφτονται καθαρά πάνω στην παρτίδα. Στην πραγματικότητα, το elo αποτελεί μόνο ένα στατιστικό αποτέλεσμα και τίποτα παραπάνω.