Κλιμακώνονται σταθερά οι τουρκικές προκλήσεις σε Κύπρο και Αιγαίο, με προσπάθειες δημιουργίας τετελεσμένων και αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε ότι το τουρκικό γεωτρύπανο «Φατίχ» («Πορθητής») ξεκίνησε γεώτρηση στα δυτικά της Κύπρου και ότι το «Γιαβούζ» κατευθύνεται επίσης προς την κυπριακή ΑΟΖ. Χτες, ο υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ ανέφερε ότι το «Φατίχ» συνεχίζει τη δεύτερη γεώτρησή του στο τεμάχιο «Φινίκε-1» με στόχο αυτή να φτάσει στα 5.000 - 5.500 μέτρα βάθος μέσα σε 100 - 120 μέρες, επαναλαμβάνοντας ότι «στην Ανατολική Μεσόγειο προσπαθούν να αποκλείσουν την Τουρκία από την ενεργειακή "εξίσωση". Γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει ρεαλιστική λύση χωρίς την Τουρκία, αλλά δεν το λένε».

Αλλωστε, το Σάββατο ο Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν μιλώντας σε Τούρκους εξαγωγείς είχε ξεκαθαρίσει ότι «εμείς στην Ανατολική Μεσόγειο, σε αυτά τα νερά στην ΑΟΖ που έχει διαχωριστεί για μας, συνεχίζουμε τις έρευνές μας και θα τις συνεχίσουμε» και εκφράζοντας έντονη δυσαρέσκεια για κινήσεις που προχωρούν ενάντια στην Αγκυρα, αντέδρασε ξανά για τα εντάλματα σύλληψης που δρομολογήθηκαν σε βάρος του προσωπικού των τουρκικών γεωτρυπάνων (τα οποία δεν συνεργάζονται μόνο με εταιρείες τουρκικών συμφερόντων): «Με τις τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις μας έχουμε πάρει τη θέση μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είμαστε εκεί. Αυτό το προσωπικό είναι δικό μας καθήκον να το προστατεύσουμε. Αν κάποιος κάνει κάτι, τότε κι εμείς μαζί με όλες τις φρεγάτες και όλα τα αεροσκάφη στεκόμαστε δίπλα τους (σ.σ. στο προσωπικό των γεωτρυπάνων) και συνεχίζουμε τις εργασίες. Δώσανε λέει εντολή για να συλλάβουν τα πληρώματα, ποιον θα συλλάβετε; "Θα γλείφετε μόνο την παλάμη σας"...».

Στο μεταξύ, πλήρως στοιχισμένα στις αξιώσεις της τουρκικής αστικής τάξης είναι και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα στην Τουρκία, το σοσιαλδημοκρατικό CHP και το εθνικιστικό ΜHP, που κάνουν λόγο για «νησιά που έχει υπό την κατοχή της η Ελλάδα», όπου πρέπει να αναληφθεί δράση για «να σηκωθεί η σημαία μας εκεί».

Η τουρκική κυβέρνηση εντείνει σχεδιασμένα τις προσπάθειές της να υπερασπιστεί τις προτεραιότητες των τουρκικών μονοπωλίων και δημιουργεί τετελεσμένα αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση, τη στρατιωτικο-οικονομική της δύναμη. Η στάση της εντάσσεται σε ένα πολύπλευρο παζάρι των αναδιατάξεων που προχωρούν σε όλη την περιοχή ΝΑ Μεσογείου - Μέσης Ανατολής - Βαλκανίων - Κασπίας, όπου ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ, Κίνα) κοντράρονται για να αυξήσουν τη γεωπολιτική τους επιρροή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εξελίξεις «τρέχουν» ενώ η Δύση και ειδικά οι ΗΠΑ (που έχουν αναγορεύσει Ελλάδα - Κύπρο - Ισραήλ σε ιδιαίτερα χρήσιμους «εταίρους» τους) έχουν αποφασίσει να οξύνουν την κόντρα αλλά και το αλισβερίσι με την Τουρκία, όπως δείχνουν και τα απανωτά νομοσχέδια στο αμερικανικό Κογκρέσο που εκφράζουν «ανησυχία για τη συμμαχία με την Τουρκία», τα τελεσίγραφα για τους ρωσικούς «S-400» κ.λπ.

Σ' αυτό το φόντο είναι που υψώνονται οι τόνοι και φουντώνουν οι αντιλαϊκοί ανταγωνισμοί, ενώ το «Φατίχ» βρίσκεται στην κυπριακή ΑΟΖ από τις αρχές του Μάη και η Τουρκία έχει διακηρύξει ότι προχωρά κανονικά τους ενεργειακούς και άλλους σχεδιασμούς της, διεκδικώντας αποφασιστικά ενεργότερο ρόλο στα σχέδια για την επανεξέταση παλιών και νέων ενεργειακών διαδρόμων μεταξύ Ανατολής - Δύσης.

Ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, Πρόδρομος Προδρόμου, σχολιάζοντας τις τουρκικές ενέργειες είπε: «Είναι ενός είδους επέμβαση. Αν θέλετε να το πούμε εισβολή, είναι εισβολή στη θάλασσα». Και ισχυρίστηκε ότι «η Τουρκία, όντως απομονωμένη από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς, αυτοαπομονώθηκε γιατί δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία... Αυτοσχεδιάζει και αυθαιρετεί. Αποφασίζει τι είναι δικά της νερά». Να σημειωθεί πάντως ότι ο Προδρόμου έκανε λόγο για «κάποτε συγκρουόμενες πληροφορίες» που φτάνουν σχετικά με την έναρξη των τουρκικών γεωτρήσεων και μεταξύ άλλων ανέφερε πως «τις τελευταίες ώρες φαίνεται ότι υπάρχουν κάποιες πληροφορίες για μεταφορά κάποιων υλικών που είναι σαν να δείχνουν ότι γίνεται όντως γεώτρηση. Βεβαίως δεν είναι από εμάς που θα έχετε την επιβεβαίωση ή όχι. Δεν είμαστε σε θέση να μιλήσουμε έγκυρα γι' αυτό το θέμα».

Παρά την προσπάθεια εφησυχασμού που καλλιεργούν οι κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας περί «απομόνωσης της Τουρκίας» ή περί «ασφάλειας» που παρέχουν οι «σύμμαχοι» και περί καταδίκης που υποτίθεται ότι αναμένεται από την ΕΕ στην Σύνοδο Κορυφής την Πέμπτη, αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι αυτοί ακριβώς οι «σύμμαχοι» είναι που τροφοδοτούν την τουρκική προκλητικότητα.

Ξεχωρίζει σε προκλητικότητα η επιμονή των ΗΠΑ (και όχι μόνο) να καλούν «όλα τα μέρη σε αυτοσυγκράτηση», όπως επανέλαβε και εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ο οποίος κλήθηκε από δημοσιογράφους (π.χ. την ιστοσελίδα «Hellas Journal») να σχολιάσει τις εξελίξεις. Ο Αμερικανός αξιωματούχος εξέφρασε «βαθιά ανησυχία» «για τις εξαγγελθείσες προθέσεις της Τουρκίας να ξεκινήσουν τις υπεράκτιες γεωτρήσεις», που αφορούν «μια περιοχή την οποία αξιώνει η Κυπριακή Δημοκρατία ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της», για άλλη μια φορά δηλαδή οι ΗΠΑ όχι απλά υιοθετούν στάση Πόντιου Πιλάτου, αλλά αλείφουν «βούτυρο στο ψωμί» της τουρκικής επιθετικότητας. Η αμερικανική τοποθέτηση καταλήγει ξανά ότι «ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να ενεργούν με αυτοσυγκράτηση».

Αλλά και το ΥΠΕΞ της Γερμανίας, αφού ανέφερε ότι «για διμερείς διαφορές (...) μεταξύ τρίτων χωρών η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επί της αρχής δεν λαμβάνει νομική θέση» (!), κάλεσε σε έναρξη επίσημων παζαριών, ζητώντας από την Τουρκία «να απόσχει από ενέργειες οι οποίες εντείνουν τη διένεξη, να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να καταβάλει προσπάθειες για μια συμφωνία (...) για την αμοιβαία οριοθέτηση των θαλασσίων περιοχών δυτικά της Κύπρου».

Εξάλλου, τα παζάρια της Τουρκίας με τη Δύση κρατάνε καλά, όπως έδειξε και η επιστολή του Τούρκου υπουργού Αμυνας Χ. Ακάρ στον Αμερικανό υπηρεσιακό υπουργό Αμυνας Π. Σάναχαν, απαντώντας στις αμερικανικές «επιπλήξεις» για την υπόθεση των «S-400», «επιμένοντας και πάλι στη δυσφορία μας (...) για τη διατύπωση του τελεσιγράφου, που δεν συνάδει με το πνεύμα της Συμμαχίας». Ωστόσο, ο Ακάρ επέμεινε «στη σημασία που έχει το να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για μια λύση» και να «διατηρήσουμε έναν διάλογο βασισμένο στον αμοιβαίο σεβασμό και την αμοιβαία φιλία». Πάντως, ο Αμερικανός πτέραρχος Τοντ Γουόλτερς, διοικητής του ΝΑΤΟ, δήλωσε ότι οι υπουργοί Αμυνας των δύο χωρών θα συνεχίσουν το διάλογο «για να γίνει δουλειά (...) πάνω σε λεπτομέρειες».

Να σημειωθεί ότι παρέμβαση για το ζήτημα έκανε και η αναπληρώτρια εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, Ουλρίκε Ντέμερ, λέγοντας ότι το Βερολίνο «θα χαιρέτιζε ενδεχόμενη αναθεώρηση της απόφασης της Τουρκίας» για την αγορά των ρωσικών «S-400», «με το βλέμμα στη θέση της χώρας (σ.σ. της Τουρκίας) στη διατλαντική Συμμαχία».

Εξίσου ενδεικτική των σύνθετων παζαριών που δυναμώνουν είναι και η «επίθεση» που εξαπέλυσε ο Ερντογάν στη Γαλλία, στην πραγματικότητα εκφράζοντας προβληματισμό για τους όρους που το Παρίσι διεκδικεί ισχυρότερη παρουσία στη Μεσόγειο. «Από πού κι ως πού η Γαλλία έχει δικαίωμα λόγου στην Ανατολική Μεσόγειο; Εχει ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο; Αυτή κατά το δοκούν γίνεται "νύφη - γαμπρός"», είπε ο Τούρκος ηγέτης και συνέχισε: «Εμείς στην Κύπρο είμαστε εγγυήτρια δύναμη. Η Ελλάδα, η Βρετανία είναι εγγυήτριες δυνάμεις. Αν αυτές οι χώρες πουν κάτι, το καταλαβαίνω. Τι δουλειά έχει η Γαλλία εδώ; Αν μου πεις "και η δική μου, η «Τotal», έκανε συμφωνίες", τότε άφησε την "Τotal" να μιλήσει. Και αυτή μέχρι ποιο βαθμό μπορεί να συνεχίσει να μιλά σε αυτό το θέμα είναι άλλο θέμα... Ο κ. Μακρόν είναι πολύ ατζαμής σε αυτές τις δουλειές. Δεν έχει συνηθίσει ακόμη σε αυτή τη δουλειά. Και μάλλον μέχρι να συνηθίσει θα πάρει πολύ χρόνο».

Να σημειωθεί ότι την προηγούμενη βδομάδα ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν Ιβ Λε Ντριάν συναντήθηκε στην Αγκυρα με τον Τούρκο ομόλογό του, με μια ατζέντα γεμάτη με όλα τα καυτά μέτωπα, από το Κυπριακό και το Παλαιστινιακό μέχρι τη Συρία και τη Λιβύη, βεβαιώνοντας ότι η γκάμα των παζαριών είναι πολύ ευρεία.

Στο ίδιο πλαίσιο, χτες είχε προγραμματιστεί στην Αγκυρα και νέος γύρος «πολιτικών διαβουλεύσεων» μεταξύ Τουρκίας και Ιταλίας για τα περιφερειακά ζητήματα, με τη συμμετοχή της πρέσβειρας Ελιζαμπέτα Μπελόνι, γενικής γραμματέα του ιταλικού ΥΠΕΞ σε θέματα διεθνούς συνεργασίας.

Στο μεταξύ, την αντίδραση της Τουρκίας προκάλεσε και η 6η Σύνοδος των 7 χωρών του Μεσογειακού Νότου, όπου μοιράστηκαν δηλώσεις «στήριξης» σε Ελλάδα - Κύπρο, στο πλαίσιο ευρύτερων ανταγωνισμών, μαζί βέβαια με ευχές για συμβιβασμούς.

Το τουρκικό ΥΠΕΞ, αντιδρώντας στο Ανακοινωθέν της Συνόδου «MED 7», καταδίκασε τις «μεροληπτικές, εκτός πραγματικότητας και αντίθετες με το διεθνές Δίκαιο διατυπώσεις που αφορούν το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο» και μεταξύ άλλων μίλησε για «θλιβερό παράδειγμα» του πώς ορισμένα κράτη - μέλη της ΕΕ εκμεταλλεύτηκαν την ένταξη Ελλάδας και «ελληνοκυπριακής διοίκησης», όπως προκλητικά αποκαλεί την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Αγκυρα επαναφέρει σταθερά και τα περί προστασίας της υφαλοκρηπίδας της στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ ο Τσαβούσογλου επανέλαβε ότι για όλες τις αξιώσεις της η Αγκυρα εδώ και καιρό έχει διπλωματικές επαφές με τους πρέσβεις πολλών χωρών.

Δεν περνά απαρατήρητο το γεγονός ότι παρά την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας συντηρούνται επαφές και σενάρια για το Κυπριακό, με το επιχείρημα ότι η διευθέτησή του θα πιέσει την Τουρκία σε θετική κατεύθυνση.

Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), Τζιόρτζ Τσερετέλι, πραγματοποίησε χτες επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο και εξέφρασε την ετοιμότητα του Οργανισμού να βοηθήσει με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του στη διευθέτηση του Κυπριακού. Μεταξύ άλλων δήλωσε πως «ο ΟΑΣΕ παίζει σημαντικό ρόλο στη διευθέτηση συγκρούσεων σε πολλές περιοχές», προσθέτοντας πως «δεν είμαστε άμεσα αναμεμειγμένοι σε μια διευθέτηση του Κυπριακού, αλλά, όπως είπα και στον πρόεδρο της Βουλής, ως οργανισμός με ένα σημαντικό κεκτημένο και εμπειρογνωμοσύνη σε ό,τι αφορά τη διαμεσολάβηση και την επίλυση συγκρούσεων είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας».