Με «χειρουργική» ακρίβεια ετοιμάζεται να συνεχίσει τις αντιασφαλιστικές παρεμβάσεις η κυβέρνηση της ΝΔ, πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ, με τον κατάπτυστο νόμο Κατρούγκαλου, που νομιμοποίησε όλες τις μνημονιακές περικοπές και πήγε ένα βήμα πιο πέρα τη στρατηγική της ΕΕ για το Ασφαλιστικό και τις συντάξεις.

Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του υφυπουργού Απασχόλησης Νότη Μηταράκη, που δίνει το στίγμα των κυβερνητικών σχεδίων, εστιάζοντας στην παραπέρα ιδιωτικοποίηση του συστήματος της Κοινωνικής Ασφάλισης, στη βάση του συστήματος των «τριών πυλώνων» («εθνική» σύνταξη - επαγγελματικά ταμεία - ιδιωτική ασφάλιση).

Οι επερχόμενες μεταρρυθμίσεις, έτσι όπως τις περιέγραψε ο υφυπουργός, είναι οι εξής:

• «Ενα σύστημα τριών πυλώνων ξεκινά με μια κρατική σύνταξη η οποία θα παραμείνει με την εγγύηση του Δημοσίου όπως είναι σήμερα (...) στόχος μας για την κύρια σύνταξη, πέραν των αλλαγών που θα γίνουν στον νόμο Κατρούγκαλου, είναι να μειώσουμε και κατά 25% τις ασφαλιστικές εισφορές. Στην Ελλάδα (...) υπάρχει μεγάλη ψαλίδα μεταξύ του συνολικού κόστους εργασίας και του καθαρού μισθού, άρα η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών θα λειτουργήσει θετικά και στην ενίσχυση της απασχόλησης, αλλά και στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος που θα έχει ο εργαζόμενος στην τσέπη του. Αυτό ως προς τον πρώτο πυλώνα».
• «Ετοιμαζόμαστε να φτιάξουμε έναν ατομικό κουμπαρά για τους νέους εργαζόμενους (...) ευελπιστούμε μετά την 1/1/2021...». Είναι ένα σύστημα που «ανταποκρίνεται στις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές» και «εφαρμόζουν όλες οι αναπτυγμένες δυτικές δημοκρατίες που εξισορροπούν το ασφαλιστικό τους σύστημα μεταξύ μίας σύνταξης που είναι κρατική, δημόσια, διανεμητική, όπως θα παραμείνει στην Ελλάδα μέσω του ΕΦΚΑ, αλλά και μιας επαγγελματικής ασφάλισης, η οποία έχει τη λογική του ατομικού κουμπαρά. Δηλαδή ότι τα λεφτά του κάθε ασφαλισμένου παραμένουν στο δικό του όνομα (...) Θα χρειαστεί να φτιάξουμε ένα καινούριο σύστημα στον ΕΤΕΑΕΠ, ο οποίος είναι αυτή τη στιγμή ο κρατικός πάροχος της επικουρικής ασφάλισης ο οποίος θα μπορεί να διαχειριστεί ατομικούς λογαριασμούς (...) Από εκεί και πέρα θα υπάρχει η δυνατότητα στους ασφαλισμένους να επιλέξουν μεταξύ του δημόσιου πάροχου για την επένδυση αυτού του ατομικού λογαριασμού, ή επαγγελματικών ταμείων, ή άλλων επενδυτικών εταιρειών, οι οποίες θα έχουν την ανάλογη άδεια από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και από την Τράπεζα της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση ο ΕΤΕΑΕΠ θα παραμείνει ο κύριος διαχειριστής αυτού του συστήματος της επικουρικής ασφάλισης».
• «Ως προς τον τρίτο πυλώνα που είναι η προαιρετική ασφάλιση, πρέπει να δοθούν τα κατάλληλα φορολογικά κίνητρα για να έχει κίνητρο ο εργαζόμενος να επενδύει για τα δικά του αποταμιευτικά προϊόντα που ο ίδιος επιλέγει. Και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών στον πρώτο πυλώνα θα δώσει και διαθέσιμο εισόδημα σε όσους εργαζόμενους κάνουν αυτή την επιλογή».

Πρακτικά, στόχος της ΝΔ είναι να πατήσει στο υφιστάμενο πλαίσιο και να δημιουργήσει ακόμα πιο ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης στον τομέα της Ασφάλισης και των συντάξεων.

Την ίδια ώρα, βέβαια, τίποτα δεν διασφαλίζει τις συντάξεις, αφού η κεφαλαιοποιητική λειτουργία του ΕΤΕΑΕΠ, των επαγγελματικών ή άλλων επενδυτικών σχημάτων, σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι θα ξέρουν τι εισφορές θα δίνουν, αλλά δεν θα ξέρουν αν θα πάρουν σύνταξη και ποιο θα είναι το ύψος της.

Το κεφάλαιο που θα δημιουργείται από τις εισφορές, θα γίνεται αντικείμενο τζόγου στις αγορές και ανάλογα με την απόδοση της επένδυσης θα διαμορφώνεται και το ποσό που θα πιστώνεται στο τέλος στον ατομικό κουμπαρά του κάθε ασφαλισμένου. Δηλαδή, αν η επένδυση δεν πάει καλά, μπορεί να χαθούν και εντελώς τα χρήματα των εισφορών, όπως έχει ήδη συμβεί και συμβαίνει.

Για να τονώσει την ιδιωτική ασφάλιση, η κυβέρνηση διαφημίζει ως «φιλεργατικό» μέτρο τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, που θα επιφέρει αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος για τους εργαζόμενους.

Η μείωση αυτή έχει διπλό στόχο: Τη μείωση του μεικτού μισθού και άρα της μισθολογικής δαπάνης σε όφελος της εργοδοσίας, ενώ τα επιπλέον χρήματα που θα πάρουν οι εργαζόμενοι θα κατευθύνονται στις ασφαλιστικές εταιρείες και από εκεί στον τζόγο, με την ελπίδα ότι στα γεράματα θα έχουν ένα συμπλήρωμα στην πενιχρή τους σύνταξη.

Να σημειωθεί ότι από την εξαγγελλόμενη μείωση κατά 25%, το 16% θα το καρπωθεί απευθείας η εργοδοσία (από τη μείωση των «εργοδοτικών εισφορών»), ενώ μόνο το 9% θα επιστρέψει στον εργαζόμενο. Στον αντίποδα, το κόστος για τον ασφαλισμένο θα είναι τεράστιο, αφού οι συντάξεις που δίνει ο ΕΦΚΑ θα οδηγηθούν σταδιακά σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση.

Αυτό που επιδιώκεται είναι, στις πλάτες των ασφαλισμένων και των μελλοντικών τους συντάξεων, να ενισχυθούν οι επιχειρήσεις και την ίδια στιγμή, με την παραπέρα μείωση και της κύριας σύνταξης, να δημιουργηθεί η «κατάλληλη» ζήτηση για ασφάλιση στις ιδιωτικές εταιρείες, αφού το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα θα έχει μετατραπεί σε πτωχοκομείο.

Η ΝΔ προβάλλει ως «καινούργιο» την «κεφαλαιοποίηση» της επικουρικής ασφάλισης και την άμεση εμπλοκή των ιδιωτικών εταιρειών σε αυτή. Ομως οι αντιλαϊκές ανατροπές προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση έχουν επιταχυνθεί τουλάχιστον από το 2014, με νόμο και πάλι της ΝΔ, που κατάργησε τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα της επικουρικής ασφάλισης και μετέτρεψε το σύστημα από «καθορισμένων παροχών» σε σύστημα «καθορισμένων εισφορών».

Τις ανατροπές αυτές ο ΣΥΡΙΖΑ τις ενέταξε ατόφιες στο νόμο Κατρούγκαλου και επιπλέον στο ΕΤΕΑΕΠ (τον φορέα που δίνει πλέον την επικουρική και τα εφάπαξ), εφάρμοσε και τη ρήτρα «μηδενικού ελλείμματος», που σημαίνει ότι οι συντάξεις θα δίνονται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση στην οποία θα βρίσκεται το Ταμείο, χωρίς να υπάρχει εγγύηση γι' αυτές. Αρα, και εδώ ισχύει αυτό που λέει ο λαός μας, «ο ένας κόβει και ο άλλος ράβει»!

Ως προς τον ισχυρισμό του υφυπουργού ότι τα παραπάνω συνιστούν «βέλτιστες διεθνείς πρακτικές», αντί άλλου σχολιασμού θα υπενθυμίσουμε τις διαπιστώσεις της ίδιας της ΕΕ αλλά και του ΟΟΣΑ:

• Η ΕΕ στη «Λευκή Βίβλο» για τις συντάξεις σημειώνει: «Η κρίση έχει καταδείξει την ευπάθεια των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων σε χρηματοπιστωτικές κρίσεις και σε περιόδους οικονομικής ύφεσης».
• Ενώ ο ΟΟΣΑ αναφέρει σε πρόσφατη μελέτη του ότι όπου εφαρμόζονται τα συστήματα καθορισμένων εισφορών, έχουν οδηγήσει «σε σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για μελλοντικές ομάδες συνταξιούχων».

Οι αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί από τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ και αυτές που ετοιμάζονται να γίνουν, είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες με τους στόχους που θέτει η ΕΕ στη «Λευκή Βίβλο» για τα ασφαλιστικά συστήματα το 2012.

Σε αυτή επισημαίνει: «Η βιωσιμότητα και η επάρκεια των συνταξιοδοτικών συστημάτων εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο θα υποστηρίζονται από τις εισφορές, τους φόρους και την αποταμίευση εκ μέρους των ατόμων που βρίσκονται στην αγορά εργασίας».

Εδώ λέει ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από τους ίδιους τους ασφαλισμένους: Από τις εισφορές που δίνουν, τους φόρους που πληρώνουν, την αποταμίευση που κάνουν. Και ότι τα ασφαλιστικά δικαιώματα του κάθε ασφαλισμένου εξαρτώνται από το πόσα έχει να πληρώσει ο ίδιος.

Ειδικά για την επικουρική σύνταξη, υπογραμμίζει πως θα πρέπει να αποτελεί προϊόν κεφαλαιοποιητικών συστημάτων, επενδύσεων, αποταμιεύσεων κ.ά. Γι' αυτού του είδους τη «σύνταξη» επισημαίνει πως «πρέπει να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στη διασφάλιση της μελλοντικής επάρκειας των συντάξεων» και σε άλλο σημείο ότι «τα άτομα στο μέλλον θα πρέπει να εξαρτώνται περισσότερο από την επικουρική συνταξιοδοτική αποταμίευση».

Με άλλα λόγια, μπαίνει ο στόχος για την παραπέρα μείωση της παρουσίας των δημόσιων συνταξιοδοτικών συστημάτων και την κυριαρχία των ιδιωτικών συστημάτων ασφάλισης, που μόνο συνταξιοδοτικά δεν είναι...