Πέρσι το καλοκαίρι οι επισκέπτες των εντυπωσιακών γραφείων της εταιρίας «Enron» στο Χιούστον του Τέξας αντίκριζαν στην είσοδο μια τεράστια επιγραφή: «Ο μεγαλύτερος ενεργειακός κολοσσός του κόσμου». Δεν ήταν υπερβολή. Μια εταιρία με ενεργητικό 62 δισ. δολάρια, περιουσιακά στοιχεία 47,5 δισ. δολάρια, 21.000 εργαζόμενους και δραστηριότητες σε 40 χώρες, σ' όλο τον κόσμο, δίκαια αυτοχαρακτηριζόταν «κολοσσός». Τι μεσολάβησε, όμως, μέχρι προχτές, όταν η διοίκηση της «Enron» ανακοίνωσε την πτώχευση του ευρωπαϊκού κλάδου, χωρίς να αποκλείει και την πτώχευση του αμερικανικού κλάδου τις επόμενες μέρες;

Μέσα σε ένα χρόνο η μετοχή της «Enron» έχασε το 99% της αξίας της. Τον Αύγουστο του 2000 άξιζε 90,56 δολάρια και την περασμένη Πέμπτη είχε καταποντιστεί στα 40 σεντς..! Η πορεία της μετοχής αντανακλά, εν μέρει, τη γενική πορεία της εταιρίας, η οποία κατείχε πέρσι την έβδομη θέση στη λίστα 500 μεγαλύτερων εταιριών του κόσμου.

Η «Enron» δραστηριοποιείται κυρίως στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα της ηλεκτρικής ενέργειας και είναι χαρακτηριστικό ότι διαχειρίζεται το 20% της διαπραγμάτευσης ενέργειας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Από πέρσι επεκτάθηκε ταχύτατα και σε άλλους κλάδους της οικονομίας, στις νέες τεχνολογίες και περισσότερο στις τηλεπικοινωνίες. Σ' αυτή την επέκταση, σε συνδυασμό με τα προβλήματα στον ενεργειακό τομέα, και σε ένα περιβάλλον οικονομικής ύφεσης, αποδίδουν οι οικονομικοί αναλυτές την ταχύτατη πτώση.

Οι μεγάλες τράπεζες χτυπούν η μια μετά την άλλη την πόρτα της «Enron», απαιτώντας την αποπληρωμή των δανείων και η απάντηση που παίρνουν είναι η ίδια: «Ουκ αν λάβοις...». Ετσι τα πράγματα πήραν το δρόμο τους...

Η πιθανολογούμενη πτώχευση της «Enron» θα είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία των ΗΠΑ. Η μέχρι σήμερα μεγαλύτερη πτώχευση είναι της «Texaco» το 1987, με ενεργητικό περίπου το μισό της «Enron». H εξέλιξη αυτή αποδεικνύει το βάθος και την ένταση της ύφεσης στην αμερικάνικη οικονομία, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση στην οικονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη στασιμότητα της ιαπωνικής οικονομίας. Το κύμα των πτωχεύσεων δεν αφορά πλέον τις μικρομεσαίες (για τα δεδομένα των ΗΠΑ) επιχειρήσεις, αλλά και τους «κολοσσούς». Οι ανακατατάξεις του κεφαλαίου τείνουν να πάρουν τη μορφή «χρηματοοικονομικής καταιγίδας», όπως έγραφε την Πέμπτη η «New York Times».

Φυσικά, τα πρώτα θύματα αυτών των εξελίξεων είναι οι εργαζόμενοι και το πιο σκληρό τίμημα γι' αυτούς είναι η ανεργία. Ηδη, το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ σπάει τα ρεκόρ κάθε μήνα και οι επιχειρήσεις ανακοινώνουν καθημερινά τις απολύσεις δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η πτώχευση της «Enron» θα ρίξει στο δρόμο 21.000 εργαζόμενους επιπλέον.

Ομως στην περίπτωση της «Enron» έχουμε και μια εξαιρετικά διδακτική ιστορία για τις ιδιωτικοποιήσεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Η εν λόγω εταιρία είχε πρωταγωνιστήσει το περασμένο καλοκαίρι στο «σκάνδαλο της Καλιφόρνιας». Είχε υπογράψει ένα μεγάλο συμβόλαιο για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και πέρσι μαζί με τις άλλες εταιρίες που συμμετείχαν στον ιδιωτικό τομέα παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Καλιφόρνια εκβίαζαν τις αρχές της Πολιτείας για πρόσθετες επιδοτήσεις, προβαίνοντας σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, με ανυπολόγιστες συνέπειες. Μάλιστα, η «Enron» είχε κατηγορηθεί από τις επίσημες αρχές ότι εκμεταλλευόταν την ενεργειακή κρίση για να κερδοσκοπήσει.

Διδακτική ιστορία, πολύ περισσότερο αφού μόλις προχτές η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το σχέδιο για την ιδιωτικοποίηση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού.