Στις 4 Δεκέμβρη του 1944 η γενική απεργία, που είχε κηρυχτεί στις 3, αγκάλιασε ολόκληρη την περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά. Σταμάτησαν τα πάντα. Τα εργοστάσια, τα μέσα μεταφοράς, τα υπουργεία, οι τράπεζες, τα ιδιωτικά καταστήματα, το Πανεπιστήμιο νέκρωσαν. Η Αθήνα ξεσηκώθηκε σύσσωμη να συνοδέψει στην τελευταία τους κατοικία τα θύματα της φασιστικής θηριωδίας. Να απαιτήσει την παραίτηση της ματοβαμμένης κυβέρνησης. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, συγκεντρώθηκε ένα τόσο μεγάλο πλήθος στους δρόμους της πρωτεύουσας. Μέσα σε συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους, εκατοντάδες χιλιάδες λαού συνόδεψαν τους ηρωικούς νεκρούς τους. Οταν ο όγκος της πένθιμης πομπής έφθασε στην πλατεία Συντάγματος, οι διαδηλωτές γονάτισαν. Ορκίστηκαν στη μνήμη των νεκρών. Εψαλλαν το πένθιμο εμβατήριο. Πάνω από το ανταριασμένο πλήθος, υψωνόταν ένα τεράστιο πανό που έγραφε: «Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες, ή τα όπλα».

Μα, καθώς ο λαός γύριζε από το νεκροταφείο, οι συμμορίες των δοσιλόγων, που στρατωνίζονταν στο κέντρο της Αθήνας και αστυνομικοί από το 4^ο Αστυνομικό Τμήμα και τη Γενική Ασφάλεια εξαπέλυσαν νέα δολοφονική επίθεση. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες έβαψαν και πάλι με αίμα τους δρόμους της Αθήνας.

Λίγες ώρες πριν το αιματοκύλισμα της διαδήλωσης της 4^ης Δεκέμβρη, ο στρατηγός Σκόμπι, με τη συγκατάθεση του Γ. Παπανδρέου, είχε κηρύξει το στρατιωτικό νόμο. Σχεδόν ταυτόχρονα, με νέο τελεσίγραφό του, διέτασσε τα τμήματα του ΕΛΑΣ να εγκαταλείψουν την περιοχή της πρωτεύουσας και μέσα σε 72 ώρες να βρίσκονται πέρα από τη γραμμή Ελευσίνα - Κηφισιά - Κορωπί. «Κάθε αντίθετη ενέργεια, έγραφε η διαταγή, θα θεωρηθεί πράξη εχθρική».

Τα ξημερώματα της 3-4 Δεκέμβρη, ο στρατηγός Σκόμπι είχε ήδη προχωρήσει στην πρώτη ανοιχτή επιθετική ενέργεια εναντίον του ΕΛΑΣ. Ισχυρές βρετανικές δυνάμεις θωρακισμένων κύκλωσαν και αφόπλισαν το 2^ο Σύνταγμα της ΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στο Ψυχικό.

Το βράδυ της 4^ης Δεκέμβρη, κάτω από την πανελλήνια κατακραυγή και το ξεσήκωμα του αθηναϊκού λαού, ο Γ. Παπανδρέου υποχρεώθηκε να παραιτηθεί. Παραιτήθηκαν, επίσης, οι υπουργοί που ανήκαν στο Κόμμα των Φιλελευθέρων. Ο αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων Θ. Σοφούλης, με τη συγκατάθεση της Αριστεράς, ανέλαβε το ίδιο βράδυ την πρωτοβουλία να προχωρήσει στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης.

Ο Τσόρτσιλ, όμως, που ενημερωνόταν τηλεγραφικά για τις εξελίξεις της κατάστασης, επεμβαίνει αμέσως. «Τη στιγμήν εκείνην - γράφει στα Απομνημονεύματά του - ανέλαβα τον άμεσον έλεγχον της υποθέσεως».