Ο αντεργατικός σχεδιασμός που «τρέχει» για τη ΛΑΡΚΟ, αποτελεί διαχρονικό στόχο του κεφαλαίου και όλων των κυβερνήσεων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΣΥΡΙΖΑ. Ο στραγγαλισμός της, η μετατροπή του εργοστασίου και των μεταλλείων της σε κουφάρια εξυπηρετούν το «κόψιμο» της ΛΑΡΚΟ σε κομμάτια, για να την κάνουν πιο εύκολη λεία μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Για τη μεθόδευση αυτή, όπως και για τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, με την υποστελέχωση, την εντατικοποίηση, τα ελλιπή μέτρα ασφάλειας, την παραβίαση των σχετικών κανονισμών, τη συγχώνευση τμημάτων, τη δουλειά εργαζομένων σε αντικείμενα για τα οποία δεν έχουν εκπαίδευση κ.ά., ο ένοχος είναι πολύ συγκεκριμένος: Είναι η ανάπτυξη με κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος και όχι τις λαϊκές ανάγκες. Αυτό ακριβώς το κριτήριο είναι εκ διαμέτρου αντίθετο με το συμφέρον του λαού για εκμετάλλευση και αξιοποίηση ενός τομέα στρατηγικής σημασίας με ταυτόχρονη προστασία των εργαζομένων.

Για τον σχεδιασμό του κεφαλαίου αξιοποιούνται και οι αποφάσεις της ΕΕ, που δίνει δισεκατομμύρια στους επιχειρηματικούς ομίλους και την ίδια στιγμή επιβάλλει πρόστιμο εκατομμυρίων ευρώ γιατί θεωρεί «παράνομη» κρατική ενίσχυση το γεγονός ότι το κράτος μπήκε εγγυητής για να πάρει η ΛΑΡΚΟ δάνειο από τράπεζες, το οποίο έχει αποπληρώσει. Καθόλου τυχαία, η ΕΕ «θυμήθηκε» να ανακινήσει το θέμα του προστίμου τώρα, που η κυβέρνηση προσπαθεί να επιταχύνει την ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ και άλλων επιχειρήσεων...

Στις διαχρονικές ευθύνες των κυβερνήσεων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ για τη σημερινή κατάσταση στη ΛΑΡΚΟ ήρθαν να προστεθούν την περασμένη πενταετία και οι κυβερνητικές ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αποδέχθηκε τις αποφάσεις της ΕΕ και ρύθμισε σχεδόν όλες τις εκκρεμότητες για να προχωρήσει το σχέδιο τριχοτόμησης. Μεταξύ άλλων αναγνώρισε το τεράστιο χρέος στη ΔΕΗ, που προκλήθηκε με το διπλασιασμό της τιμής του ρεύματος.

Παράλληλα, ενώ η παραγωγή ήταν υψηλή και οι τιμές του νικελίου χαμηλές, προχώρησε στη μείωση της παραγωγής, όταν οι τιμές αυξήθηκαν... Αναζήτησε μετάλλευμα από το εξωτερικό, γεγονός που άνοιγε το δρόμο για το κλείσιμο των μεταλλείων της ΛΑΡΚΟ και διευκόλυνε το σχέδιο τριχοτόμησής της.

Ενώ επιταχύνονται αυτές οι μεθοδεύσεις, ο «Ριζοσπάστης» συναντήθηκε με συνδικαλιστές και εργαζόμενους της ΛΑΡΚΟ, στο εργοστάσιο στη Λάρυμνα, στα μεταλλεία της σε Βοιωτία και Εύβοια. Η εικόνα που αντικρίσαμε είναι αποτύπωμα αυτής της πολιτικής. Η εγκατάλειψη και η επίθεση στα εργατικά δικαιώματα προκαλούν θυμό στους εργαζόμενους, οι οποίοι είναι ταυτόχρονα αντιμέτωποι με τις μπαγαποντιές των κυβερνήσεων, που στόχο έχουν να τους διασπάσουν, αλλά και να βάλουν με συκοφαντίες την κοινωνία απέναντί τους.

Πρώτο ραντεβού στο εργοστάσιο. Μιλήσαμε με τον Γιώργο Κάζα, γραμματέα του ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων ΛΑΡΚΟ Λάρυμνας, τους Κώστα Σταματάκη και Σταύρο Ανδριώτη, μέλη του ΔΣ του Συνδικάτου Μετάλλου Φθιώτιδας, τον Νίκο Ρίνα, επίσης μέλος του ΔΣ του Συνδικάτου και μέλος του ΔΣ του Εργατικού Κέντρου Λαμίας.

Οπως μας λέει ο Νίκος Ρίνας, τη δεκαετία του '80 δούλευαν περίπου 1.200 εργαζόμενοι στο εργοστάσιο, που έφυγαν σταδιακά με συνταξιοδοτήσεις. Σήμερα οι «μόνιμοι» είναι περίπου 750. «Υπάρχουν δουλειές που ενώ πρέπει να τις κάνουν δύο άτομα γίνονται από έναν εργαζόμενο», επισημαίνει.

Η τελευταία ΣΣΕ έληξε το 2009. Οι μισθοί σήμερα στο εργοστάσιο είναι από 800 ευρώ για τους πιο νέους, μέχρι 1.200 ευρώ για τους πιο παλιούς. «Αυτοί δεν είναι μισθοί για όσους δουλεύουν στη βαριά βιομηχανία, στην πρώτη γραμμή, στην πυρά», τονίζει ο Γ. Κάζας.

Το εργοστάσιο υπολειτουργεί, μας επισημαίνουν. Είναι πολλές οι ζημιές και δεν μπορεί να τις επισκευάσει, γιατί «δεν έχει τα αναλώσιμα που απαιτούνται για τη λειτουργία. Χρωστάει εκατομμύρια ευρώ στους προμηθευτές», λέει ο Σταύρος Ανδριώτης. «Είναι και η παλαιότητα των μηχανημάτων», συμπληρώνει ο Γ. Κάζας, «υπάρχουν γερανοί 30 και 40 ετών που ό,τι συντήρηση και να κάνεις πρέπει να αντικατασταθούν».

Η κουβέντα πάει στα διάφορα τεχνάσματα των κυβερνήσεων για την απαξίωση της ΛΑΡΚΟ.

Την περίοδο 2005 - 2007, σημειώνει ο Κώστας Σταματάκης, η τότε κυβέρνηση της ΝΔ «έκανε συμφωνία με αγοραστές και "κλείδωσε" την τιμή πώλησης του νικελίου πολύ πιο χαμηλά από την τιμή που διαμορφώθηκε λίγο αργότερα στην αγορά, ενώ γνώριζαν ότι θα αυξηθεί. Οταν οι τιμές της αγοράς έπεσαν κάτω από την "κλειδωμένη" τιμή αντί να την κρατήσουν έριξαν και αυτοί την τιμή. Χάθηκαν ένα σωρό χρήματα».

Αργότερα, προσθέτει ο Γιώργος Κάζας, «με κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, διορίζουν νέα διοίκηση, βάζουν τη ΛΑΡΚΟ στο μνημόνιο για την ιδιωτικοποίηση. Μετά βγήκε η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου που μιλούσε για τριχοτόμηση της εταιρείας». Παράλληλα με αυτά «ξεκίνησαν σιγά σιγά, το 2002, να βάζουν εργολάβους. Ξεκίνησαν από περιφερειακές εργασίες, όπως η καθαριότητα, πήγαν στη συντήρηση και μετά τους έβαλαν και στην παραγωγή».

Αλλο τέχνασμα είναι όσα συμβαίνουν με τη ΔΕΗ. «Από το 1989 έως και το 2006», λέει ο Κ. Σταματάκης, «η ΛΑΡΚΟ πλήρωνε πολύ πιο ακριβά το ρεύμα από ό,τι πλήρωναν άλλες ενεργοβόρες βιομηχανίες, μεταξύ αυτών και ανταγωνίστριες προς τη ΛΑΡΚΟ εταιρείες της χώρας μας. Το 2006, με παρέμβαση της τότε κυβέρνησης της ΝΔ, το ήδη αυξημένο τιμολόγιο της ΔΕΗ προς τη ΛΑΡΚΟ διπλασιάζεται».

Ως προς το μέλλον της ΛΑΡΚΟ ο Στ. Ανδριώτης σημειώνει ότι η διοίκηση του εργοστασίου αφήνει να φανεί ότι «μπορεί να αλλάξει το αντικείμενο και ο σκοπός λειτουργίας του εργοστασίου. Το σχέδιο τριχοτόμησης υπάρχει. Αν η ΛΑΡΚΟ μείνει χωρίς μεταλλεία θα κλείσει. Τα μεταλλεία μάς δίνουν την πρώτη ύλη, τον λατερίτη».

Ο υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, αναφέρει ο Γιώργος Κάζας, «σε συνάντηση που είχε με το επιχειρησιακό σωματείο είπε ότι υπάρχουν ενδιαφερόμενοι για να αγοράσουν τη ΛΑΡΚΟ και μίλησε για ένα μοντέλο πώλησης ανάλογο με αυτό της ΔΕΗ. Οικειοθελείς αποχωρήσεις, μετατάξεις κ.ά. Ακόμα, μας είπε, μπορεί να δώσει 20 και 30 εκατομμύρια για τις άμεσες ανάγκες του εργοστασίου, αλλά με τον όρο ότι εμείς θα δεχθούμε να αλλάξει καθεστώς η εταιρεία». Δηλαδή, να δεχθούν οι εργαζόμενοι την ιδιωτικοποίησή της...

Επομένως, επισημαίνει ο Κ. Σταματάκης, «το πρόβλημα δεν είναι η χρηματοδότηση της ΛΑΡΚΟ από το κράτος, την οποία επικαλείται η ΕΕ για να επιβάλει πρόστιμο, αλλά πώς θα γίνει να την πουλήσουν»!

Επόμενος σταθμός τα μεταλλεία του Αγ. Ιωάννη στη Βοιωτία, στο τμήμα συντήρησης. Μας συνοδεύουν ο Κ. Σταματάκης και ο Στ. Ανδριώτης. Τα μεταλλεία απασχολούσαν το 2000 περίπου 130 εργάτες, σήμερα είναι 90.

«Φτιάχνονταν όλα εδώ. Τώρα έχουμε μηχανήματα που έχουν χαλάσει και δεν μπορούμε να τα φτιάξουμε, γιατί δεν έχουμε ανταλλακτικά», μας λένε. Ετσι, «πέφτει η παραγωγή. Οταν είχαμε καινούργια μηχανήματα έβγαινε μεγαλύτερη παραγωγή. Εχουμε να πάρουμε καινούργια μηχανήματα από το 2000». Οι κυβερνήσεις αξιοποίησαν το πρόβλημα για να δικαιολογήσουν την είσοδο των εργολάβων...

Ενας εργαζόμενος λέει για τους μισθούς: «Το 2006 - 2010 δούλευα με μπλοκάκι και μετά προσλήφθηκα με σύμβαση αορίστου χρόνου. Συνολικά δουλεύω 13 χρόνια και παίρνω 900 ευρώ»!

Φτάνουμε στον τελευταίο σταθμό, στα μεταλλεία της Εύβοιας, που δίνουν το 60% της πρώτης ύλης (τα μεταλλεία στον Αγιο Ιωάννη δίνουν το 30% και αυτά των Σερβίων Κοζάνης το 10%).

Στη συνοδεία προστίθεται ο Γιάννης Τζαβάρας, μέλος του ΔΣ του Εργατικού Κέντρου Εύβοιας.

Συναντιόμαστε με τη διοίκηση του Σωματείου Εργαζομένων ΛΑΡΚΟ στην Εύβοια, στην περιοχή Πολιτικά, στο κτίριο της επιχείρησης. Μιλάμε με τους Ξενοφώντα Αγγελάτο, πρόεδρο του Σωματείου και μέλος του ΔΣ του ΕΚ Εύβοιας, Γιώργο Σελεβάκο, μέλος του ΔΣ του Σωματείου και γραμματέα του ΕΚ Εύβοιας, Δημήτρη Τσώκο, μέλος του ΔΣ του Σωματείου.

Ο Γ. Σελεβάκος δεν μπορεί να κρύψει την αγανάκτησή του: «Εχουν διαλύσει το μεταλλείο. Στέλναμε στη Λάρυμνα 120 χιλιάδες τόνους το μήνα λατερίτη, και σήμερα πέσαμε στις 70 χιλιάδες. Τελευταία μελέτη για την οριοθέτηση νέου μεταλλείου έγινε το 2009.

Ολες οι κυβερνήσεις που έχουν περάσει το απαξιώσανε. Η τελευταία, του ΣΥΡΙΖΑ, το άφησε χωρίς μηχανήματα. Τα τελευταία 4 χρόνια βάλανε τους εργολάβους στα μεταλλεία.

Παλιότερα το μεταλλείο δούλευε με δικά του μέσα. Ξεκίνησαν οι ελλείψεις στα ανταλλακτικά με αποτέλεσμα να μην μπορούν να λειτουργούν τα μηχανήματα.

Πέσανε 30 εκατομμύρια ευρώ και πήγαν όλα στους εργολάβους και εμείς δεν έχουμε μεγάλα φορτηγά και φορτοεκφορτωτές να δουλέψουμε».

Και προσθέτει για τους μισθούς: «Το 70% με 80% των εργαζομένων δεν παίρνει πάνω από 1.000 ευρώ. Δουλεύω 20 χρόνια, ΒΑΕ. Παίρνω λιγότερα από 1.000 ευρώ το μήνα».

Ο Ξ. Αγγελάτος τονίζει πως «σήμερα λειτουργεί λιγότερο από το 50% του μηχανολογικού εξοπλισμού. Κάθε κυβέρνηση υπηρετεί το στόχο της εγκατάλειψης του εργοστασίου και των μεταλλείων. Υπάρχει γενικά μια απαξίωση που είναι μεθοδευμένη με σκοπό την ιδιωτικοποίηση».

Ο Δ. Τσώκος λέει: «Η μπουλντόζα που δουλεύω είναι 35 ετών και δουλεύει 24 ώρες το 24ωρο. Ανεβαίνουμε στο μηχάνημα και ξέρουμε ότι έχει προβλήματα και γι' αυτό προσέχουμε παραπάνω. Αποφεύγουμε χειρισμούς στους οποίους ξέρουμε ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν τα μηχανήματα».

Συνεχίζουμε στην «Πλατεία», όπου παλιότερα σχηματίζονταν ολόκληρα βουνά μεταλλεύματος περιμένοντας να φορτωθεί στα πλοία. Ομως, τώρα είναι κυριολεκτικά άδεια. Συναντάμε εργάτες αγανακτισμένους με την εγκατάλειψη. «Φορτώσαμε ένα πλοίο και σταματήσαμε. Δεν έχουμε δουλειά», μας λέει μια ομάδα εργαζομένων. «Δεν έχουμε ούτε πόσιμο νερό. Εχουμε κολλήσει στη δεκαετία του '70», λέει ένας εργάτης.

Πάμε πιο ψηλά, στο «Τριβείο», στην περιοχή Βίρα. Εκεί σπάνε τον λατερίτη πριν τον στείλουν μέσω ταινιόδρομου στην «Πλατεία». Ακριβώς η ίδια εικόνα. Λίγο πιο πάνω βρίσκεται το μεταλλείο. Παροπλισμένα τεράστια φορτηγά, φορτοεκφορτωτές, μπουλντόζες συνθέτουν μια εικόνα νεκροταφείου οχημάτων, αντί να είναι ένας ζωντανός χώρος παραγωγής.

Μιλάμε με τους εργάτες. Ανάμεσα σε άλλα μαθαίνουμε ότι για όλες τις εγκαταστάσεις στην Εύβοια υπάρχει μόνο μια νοσηλεύτρια στην πρωινή βάρδια και ένας γιατρός που απασχολείται με σύμβαση έργου επί 20 χρόνια και τους επισκέπτεται μια φορά τη βδομάδα. Αν συμβεί να τραυματιστεί εργαζόμενος στα μεταλλεία ή το τριβείο και δεν είναι πρωί, οι εργαζόμενοι που έχουν «παρακολουθήσει σεμινάρια» θα δώσουν κάποιες πρώτες βοήθειες και από εκεί θα μεταφερθεί στο Κέντρο Υγείας Ψαχνών που είναι 20 λεπτά μακριά.

Αυτή είναι η εικόνα της ΛΑΡΚΟ. Μια επιχείρηση στρατηγικής σημασίας με υποδομή και ένα πολύ έμπειρο εργατικό, επιστημονικό δυναμικό, που μπορεί να γίνει κορμός σε ένα σωρό από παραγωγικές δραστηριότητες, βρίσκεται, χάρη στην πολιτική των κυβερνήσεων, στους στόχους του κεφαλαίου και το κριτήριο του καπιταλιστικού κέρδους, σε μακροχρόνια πορεία απαξίωσης, με τους «μνηστήρες» να καιροφυλακτούν...