Με επιτυχία η εκδήλωση για τα 75 χρόνια από τη θρυλική εξέγερση
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, έγινε αναφορά στο ιστορικό της θρυλικής λαϊκής εξέγερσης τα Χριστούγεννα του '44 από τον Παναγιώτη Κουτσκουδή, ερευνητή - συγγραφέα βιβλίων της Ιστορίας του λεσβιακού λαϊκού κινήματος. Επίσης προβλήθηκε βίντεο με αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν εκείνα τα γεγονότα.
Ακολούθησε η πολιτική ομιλία από τον Βασίλη Αμπελογιάννη, Γραμματέα της ΤΕ Λέσβου του ΚΚΕ, που αναφέρθηκε στα σύγχρονα διδάγματα από την ηρωική Ιστορία του λαϊκού κινήματος και του ΚΚΕ και στην αξία τους, ειδικά σήμερα που «πυκνώνουν τα μαύρα σύννεφα των πολεμικών εμπλοκών πάνω από τον ουρανό της Μεσογείου και ιδιαίτερα του Αιγαίου».
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με καλλιτεχνικό πρόγραμμα υπό την επιμέλεια του Στέφανου Φευγαλά, μουσικολόγου - εκπαιδευτικού. Στο συγκρότημα, που τραγούδησε τραγούδια της εποχής εκείνης, με αγιασώτικη ντοπιολαλιά και αντάρτικα, συμμετείχαν οι Βλαδίμηρος Σιαμέτης, Μυρσίνη Κουτσκουδή, Περικλής Πάγκας, κιθάρα έπαιξε ο Γιώργος Μακροθανάσης και αρμόνιο ο Στέφανος Φευγαλάς.
Στην εκδήλωση εξιστορήθηκαν τα γεγονότα του 1944, που σημάδεψαν το νησί, ξεκινώντας από τον Οκτώβρη του 1944 και την Απελευθέρωση.
Στις 24 του Δεκέμβρη μαθεύτηκε στο νησί ότι έξι βρετανικά μεταγωγικά είχαν αράξει έξω από το λιμάνι και αμέσως η απεργιακή επιτροπή που ήταν σε επιφυλακή, κηρύσσει γενική απεργία και εμποδίζει την απόβαση πάνοπλων στρατιωτών από το σώμα των Βρετανών.
Στην αφήγηση κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης αναφέρθηκε για την αντίδραση των εισβολέων: «Αναγκάζονται να φύγουν σαστισμένοι. Στη συνέχεια επιχειρούν να δέσουν το σκάφος τους και να κατέβουν στα "Μπλόκια". Μα και πάλι δεν το καταφέρνουν. Αναγκάζονται να γυρίσουν ξανά στο μεγάλο μεταγωγικό.
Η προκυμαία πλημμυρίζει από κόσμο που κατεβαίνει απ' όλα τα μέρη του νησιού. Τον δέρνει το χιονόνερο και η παγωμένη αλισάχνη. Ο αγέρας δυναμώνει. Τραγουδούν αντάρτικα τραγούδια και σφίγγουν τις γροθιές. Βρέχει. Κρυώνει. Μα δεν φεύγει κανένας!
Γύρω στο μεσημέρι γίνεται η συνάντηση των αντιπροσώπων του ΕΑΜ με τον Τόρνμπουλ πάνω στο "Σείριος". Ο Αγγλος ταξίαρχος τους διαβεβαιώνει πως είναι σύμμαχος και φίλος και πως ένα τάγμα 800 αντρών έρχεται να ξεκουραστεί και να γυμναστεί, ώστε να πάει μετά να πολεμήσει στα Δωδεκάνησα, που τότε βρίσκονταν υπό φασιστική κατοχή. Η επιτροπή είπε ότι θα το ανακοινώσει στην Ολομέλεια της ΝΕ του ΕΑΜ και μετά θα του γνωστοποιήσει την απόφασή της. Η Ολομέλεια συνεδριάζει και συντάσσεται με την πάνδημη βούληση του λαού να αρνηθεί την αποβίβαση των "μαύρων". Η απόφαση αυτή μεταφέρεται στις 3 μ.μ. στον Τόρνμπουλ, στον Τσιγάντε και στον συνταγματάρχη Οδυσσέα Σκαναβή, στρατιωτικό διοικητή Λέσβου, που βρίσκονται στο ξενοδοχείο "Αιγαίο". (...)
Ο ΕΛΑΣ και η Εθνική Πολιτοφυλακή ετοιμάζονται να υποστηρίξουν το λαό, όταν εκείνος θα χρειαζόταν να αποκρούσει την απόβαση. Για το σκοπό αυτό οργανώνονται 4 σταθμοί επιδέσεως τραυματιών και ορεινό χειρουργείο, με γιατρούς και νοσοκόμους της Εθνικής Αλληλεγγύης. Συγκροτούνται συνεργεία τραυματιοφορέων από ΕΠΟΝίτες. Ειδοποιούνται οι λόχοι που εδρεύουν σε χωριά να κατεβούν, καθώς και ο εφεδρικός ΕΛΑΣ.
Το απόγευμα εκδηλώνεται νέα απόπειρα αποβίβασης στον Μακρύ Γιαλό, μα αποτυγχάνει κι αυτή χάρη στην έγκαιρη επέμβαση του λαού. Αργότερα καταφθάνουν συντεταγμένοι και οπλισμένοι οι Μοριανοί. Ενα σωρό άνθρωποι με σκουριασμένες χαντζάρες, κασμάδες, τσεκούρια και ξύλα. Και με ψυχή. Ερχονται οι Αγιασώτες, η αγροτιά της Γέρας, οι βασανισμένοι του λεσβιακού κάμπου. Τους καινούριους τους υποδέχονται οι παλιοί με "ζήτω", χαλασμός Κυρίου. Φορτηγά απ' τα χωριά τούς φέρνουν να φάνε κάστανα και μανταρίνια. (...)
Αυτή τη νύχτα σηκώνονται οδοφράγματα με πέτρες, βαρέλια, αραμπάδες, κάσες και άλλα. Στα κυριότερα σημεία της πόλης και, πριν απ' όλα, γύρω στο λιμάνι. Κάθε δρόμος και οδόφραγμα. Και μπροστά στα οδοφράγματα τα ξυπόλυτα αετόπουλα. Ο λαός αγρυπνά. Παντού. (...)
Ξημερώνουν Χριστούγεννα κι από παντού καταφθάνουν οι αγρότες του νησιού με κασμάδες, τσεκούρια και ντουφέκια. Ολοι μαζεύονται στην προκυμαία και στα "Μπλόκια". Το κρύο τρυπά τα κόκαλα, μα ο κόσμος υπομένει τα πάντα και δείχνει μεγάλη αποφασιστικότητα.
Ο ΕΑΜικός Τύπος καλεί το λαό επί ποδός πολέμου! Στις 9 το πρωί στο ξενοδοχείο "Αιγαίο" η επιτροπή ανακοινώνει στον Τσιγάντε και στον Σκαναβή την απόφαση της Οργάνωσης και του λαού. Στη συνέχεια την γνωστοποιούν και στον εμβρόντητο Τόρνμπουλ που τους δέχεται πάνω στο αποβατικό σκάφος. Στις 11.30 π.μ. ο Τόρνμπουλ απευθύνει έγγραφο τελεσίγραφο προς την Επιτροπή του ΕΑΜ Λέσβου, που συνεδριάζει και το απορρίπτει. (...)
Κατά τις εφτά το βράδυ το μεγάλο πολεμικό ανεβάζει σήμα μάχης. Τα μεταγωγικά ανάβουν τα φώτα τους, οι "μαύροι" ετοιμάζονται πάλι να μπαρκάρουν. Χτυπούν καμπάνες, παίζουνε σάλπιγγες, αντηχούν τα χωνιά. Χαλά ο κόσμος. Το πλήθος τρέχει στα "Μπλόκια" με αλαλαγμούς. Με γυμνωμένα σπαθιά κι ορθά πελέκια. Μπροστά στην αποφασιστική στάση που κρατά ο λαός, ο εχθρός κάνει πίσω. Γύρω στα μεσάνυχτα γίνονται αντιληπτές μανούβρες των εγγλέζικων πλοίων. Ο λαός αγρυπνά. Στις πέντε τα ξημερώματα πάλι τα ίδια.
Στις 26 του Δεκέμβρη, το φορτηγό που ήταν πλευρισμένο στο εξωτερικό λιμάνι βγήκε στ' ανοιχτά. Αλλο ένα φορτηγό κι ένα αντιτορπιλικό φεύγουν. Την άλλη μέρα, στις 27 το βράδυ, αναχωρούν κι άλλα καράβια. Απομένουν μονάχα ένα φορτηγό κι ένα πολεμικό. Τις δυο τελευταίες μέρες οι μαύροι δεν δείχνουν καμιά διάθεση για απόβαση. Οι μέρες και οι νύχτες περνούν ήσυχες. Απ' την προκυμαία όμως δεν φεύγει κανένας. Ολοι παραμένουν στις θέσεις τους μέρα και νύχτα. (...)
Την Πέμπτη το πρωί στις 28 Δεκέμβρη ο διοικητής του "Σείριος" πλοίαρχος Εντουαρντς ανακοινώνει επίσημα πως οι Εγγλέζοι δεν θα πατούσαν πόδι στο νησί. Την είδηση τη δέχεται ο κόσμος με χαρά. Ολοι μαζεύονται στο Δημαρχείο. Μιλούν στο λαό ο Γώγος, ο Αποστόλου, ο Φριλίγγος και άλλα στελέχη. Την ίδια μέρα το μεσημέρι γίνεται παρέλαση. Μπροστά η Εθνική Αλληλεγγύη, ύστερα ο ΕΛΑΣ, η Πολιτοφυλακή, ο εφεδρικός ΕΛΑΣ. Από τα "ζήτω" χαλά ο κόσμος. Ραίνουν τους αντάρτες με λουλούδια. Ολη η μέρα περνά με χαρά και με τραγούδια. Ο λαός γιορτάζει τη νίκη του».