Την περίοδο του 1940, στη χώρα μας, όταν ο ελληνικός λαός με την πάλη του μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ πολέμησε τον φασισμό και τον ναζισμό, σημαντικό κομμάτι στην Ιστορία της Αντίστασης κατέχει και η συμβολή σε αυτή μελών του αθλητικού κόσμου και ειδικά του ποδοσφαίρου. Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες ξεχώρισαν πολλές μορφές κομμουνιστών και αγωνιστών, που το ταλέντο τους και η αγάπη τους για το ποδόσφαιρο συναντήθηκαν με τις ιδέες και την πάλη για το δίκιο του λαού. Αθλητές - αγωνιστές που παρέμειναν αμετακίνητοι στα ιδανικά του αγώνα, χωρίς να λογαριάζουν ούτε την ίδια τους τη ζωή. Χωρίς να λυγίσουν, δεν αποκήρυξαν τις ιδέες τους, βγαίνοντας μπροστά στον αγώνα για το δίκιο και την προκοπή του λαού.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από την 28η Οκτώβρη του 1940 και την αντιστασιακή πάλη του ελληνικού λαού στη συνέχεια, ο «Ριζοσπάστης του Σαββατοκύριακου» παρουσιάζει ορισμένες πτυχές της συμβολής μελών του αθλητικού κόσμου στον αντιστασιακό αγώνα.

Σημαντική θέση ανάμεσα στα πρόσωπα του αθλητισμού που έλαμψαν με την αντιστασιακή τους δράση, μένοντας πιστοί στα ιδανικά τους μέχρι τέλους, κατέχει ο Νίκος Γόδας, παίκτης του Ολυμπιακού, που εκτελέστηκε στις 19 Νοέμβρη του 1948. Στην Κατοχή πολέμησε εναντίον των ναζί και των συνεργατών τους, φέροντας το βαθμό του Λοχαγού στον επίλεκτο 5ο Λόχο Κοκκινιάς του ΕΛΑΣ, ενώ πήρε μέρος και στις μάχες του Δεκέμβρη του '44 ενάντια στους Αγγλους. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ο Νίκος Γόδας συνελήφθη και εξορίστηκε, μένοντας 3,5 χρόνια στη φυλακή. Ανυποχώρητος και ασυμβίβαστος, πιστός στις ιδέες του σοσιαλισμού, δεν υπέγραψε «δήλωση μετανοίας», αν και του ζητήθηκε αρκετές φορές. Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις προς τους ιδιοκτήτες του Ολυμπιακού να βοηθήσουν τον Νίκο Γόδα, αυτές έπεσαν στο κενό, με τους τελευταίους να απαντούν: «Οπως έστρωσε να κοιμηθεί». Τελικά το αστικό κράτος οδήγησε τον Νίκο Γόδα στο εκτελεστικό απόσπασμα στις 19 Νοέμβρη 1948, στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας. Τελευταία του επιθυμία ήταν να πεθάνει φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού.

Μια ακόμα χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί και αυτή του Αγγελου Μεσσάρη, που υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ποδοσφαιριστές στην ιστορία του Παναθηναϊκού, βασικό στέλεχος και πρώτος σκόρερ της «χρυσής ομάδας» του 1930 που στέφθηκε πρωταθλήτρια αήττητη. Παράλληλα, ως μέλος της ΟΚΝΕ ήταν από τους πρώτους αθλητές που πήραν μέρος στην Αντίσταση. Πριν από αυτό, οι πολιτικές του πεποιθήσεις επέφεραν την αντίδραση του τότε ιδιοκτήτη του Παναθηναϊκού, που απαίτησε από τον παίκτη να σταματήσει να τις εκφράζει. Μετά από έντονες διαφωνίες, ο Μεσσάρης αποχώρησε από τον Παναθηναϊκό και στη συνέχεια, το 1931, σταμάτησε το ποδόσφαιρο σε ηλικία 21 ετών. Το 1932 διαγράφηκε διαπαντός από τον Παναθηναϊκό λόγω της πολιτικής του δράσης.

Ο Σπύρος Κοντούλης, γεννημένος στην Κοκκινιά, έκανε σπουδαία καριέρα ως παίκτης της ΑΕΚ που κατέκτησε το πρωτάθλημα της περιόδου 1939 - 1940. Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο και μετέπειτα συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και δολοφονήθηκε το 1944, στην προσπάθειά του να ξεφύγει από το καμιόνι που τον μετέφερε από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου στην Καισαριανή για να εκτελεστεί.

«Δεν θέλω να λυπηθείτε για τον άδικο σκοτωμό μου. Σας ζητώ να συνεχίσετε τον αγώνα που εγώ άφησα μεσοστρατίς. Ζήτω το ΚΚΕ». Με αυτά τα λόγια ο Πάνος Αλεξάς έκλεισε το γράμμα προς τους γονείς του πριν εκτελεστεί στις 31 Γενάρη του 1949 με απόφαση του Εκτακτου Στρατοδικείου Μεσολογγίου. Υπήρξε σπουδαίος παίκτης του Παναιτωλικού και μέλος του Γραφείου της Επιτροπής Πόλης Αγρινίου του ΚΚΕ. Φέρνοντας τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού του ΕΛΑΣ, ήταν από τους πρωτεργάτες της λαϊκής αντίστασης πριν συλληφθεί και οδηγηθεί στον θάνατο.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αθλητών με αντιστασιακή δράση που έμειναν πιστοί στα ιδεολογικά τους πιστεύω αποτελούν επίσης οι: Νίκος Πολυκράτης, γνωστός και ως Καπετάν Νικήτας, μέλος του ΚΚΕ και αξιωματικός του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Παράλληλα, υπήρξε ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Πατρών και προπολεμικά θεωρούνταν από τους καλύτερους παίκτες του τοπικού πρωταθλήματος. Κώστας Λιάρος, ποδοσφαιριστής αλλά και κολυμβητής με επιτυχίες στον Απόλλωνα Καλαμαριάς, που αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, καταλήγοντας τελικά εξόριστος στη Μακρόνησο. Ανδρέας Μουράτης, από τους σπουδαιότερους παίκτες του Ολυμπιακού και διεθνής με την Εθνική, αντιστάθηκε ως σαλταδόρος στους Γερμανοϊταλούς κατακτητές, ενώ συμμετείχε και στην ποδοσφαιρική ομάδα της ΕΠΟΝ δίπλα στον Νίκο Γόδα με τον οποίον πολέμησαν μαζί στη Μάχη της Ηλεκτρικής.

Παράλληλα, την ίδια περίοδο σημαντική ήταν και η συμβολή της ΕΠΟΝ στο αθλητικό κίνημα, με τη δημιουργία της Ενωσης Ελλήνων Αθλητών, αρκετών αθλητικών ομάδων όλων των σπορ, καθώς και την πραγματοποίηση αθλητικών αγώνων. Μάλιστα, δεν ήταν λίγοι οι ποδοσφαιρικοί αγώνες που διοργανώθηκαν από τη νεολαία του ΕΑΜ και οι εισπράξεις των οποίων πήγαιναν στα συσσίτια.

Ενα από τα πλέον χαρακτηριστικά γεγονότα αποτελεί το φιλικό παιχνίδι που διοργανώθηκε στο γήπεδο της Λεωφ. Αλεξάνδρας μεταξύ Παναθηναϊκού και ΑΕΚ την άνοιξη του 1942 και κατέληξε σε μια λαϊκή διαδήλωση κατά της ναζιστικής κατοχής. Με διοργανώτρια του αγώνα την Ενωση Ελλήνων Αθλητών, είχε αποφασιστεί με τους αρχηγούς των δυο ομάδων (Τ. Κρητικός για ΠΑΟ, Κλ. Μαρόπουλος για ΑΕΚ) μέρος των εισπράξεων να πήγαινε για ενίσχυση των φυματικών του νοσοκομείου «Σωτηρία», πολλοί εκ των οποίων ήταν και εν ενεργεία ή παλιοί αθλητές. Ωστόσο, ενημερώθηκαν πως το γήπεδο είχε επιταχθεί από τους ναζί, οι οποίοι είχαν σκοπό να κρατήσουν τα κέρδη (περίπου 15.000 φίλαθλοι έδωσαν το «παρών»). Παράλληλα, η επιβολή ως διαιτητή ενός σκληρού Αυστριακού λοχία των δυνάμεων κατοχής όξυνε ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Οι παίκτες αποφάσισαν να μην αγωνιστούν και να ενημερώσουν τους θεατές για το τι είχε συμβεί. Ο κόσμος εξοργίστηκε και όρμησε στον αγωνιστικό χώρο, καταστρέφοντας τα πάντα (εξέδρες, δοκάρια) φωνάζοντας συνθήματα υπέρ των αθλητών και των δύο ομάδων. Τα επεισόδια πήραν έκταση και λίγο μετά παίκτες και φίλαθλοι πραγματοποίησαν πορεία στους δρόμους της Αθήνας μέχρι την Ομόνοια, όπου οι ναζί προχώρησαν στη βίαιη καταστολή της διαδήλωσης.