Χωρίς χρονοδιάγραμμα για ένταξη νέων χωρών, παρά τις διαβεβαιώσεις για «κατηγορηματική υποστήριξη για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων», έληξε η Σύνοδος ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων, χτες στη Σλοβενία, καθώς στο εσωτερικό της ευρωένωσης εκφράζονται αντίθετες απόψεις για το πώς και πότε να προχωρήσει η διαδικασία ενσωμάτωσης, με φόντο και την όξυνση των ανταγωνισμών με Ρωσία και Κίνα για την επιρροή στην περιοχή.

Αλλωστε, στην ατζέντα - ειδικά προχτές το βράδυ στο δείπνο των ηγετών - μπήκαν και άλλα, πολύ ευρύτερα θέματα, όπως οι σχέσεις με την Κίνα, η κατάσταση στο Αφγανιστάν, οι ευρωαμερικανικές σχέσεις, στη σκιά της συμφωνίας AUKUS, και κυρίως η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου.

Σε ένα τέτοιο υπόβαθρο οι «27» συμφώνησαν σε μια ενδεχόμενη ένταξη των 6 χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, χωρίς όμως να αποδεχθούν την πρόταση της Σλοβενίας (ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ μέχρι το τέλος του χρόνου) για ολοκλήρωση της ενταξιακής διαδικασίας μέχρι το 2030.

Στη σχετική Διακήρυξη της Συνόδου επαναδιατυπώνεται η δέσμευση της ΕΕ στη διαδικασία της διεύρυνσης «στη βάση αξιόπιστων μεταρρυθμίσεων από τους εταίρους, δίκαιες και αυστηρές προϋποθέσεις και στη βάση των ίδιων αρχών», καθώς και η δέσμευση των εταίρων στα Δυτικά Βαλκάνια «στις αρχές της δημοκρατίας, των θεμελιωδών αξιών και του κράτους δικαίου».

Μεταξύ άλλων τονίζεται ότι «απαιτούνται αποφασιστικές προσπάθειες για να δοθεί ώθηση στη συμφιλίωση και την περιφερειακή σταθερότητα, όπως και για την εξεύρεση και εφαρμογή οριστικών, χωρίς αποκλεισμούς και δεσμευτικών λύσεων σε διμερείς διαμάχες εταίρων», σημείο στο οποίο μάλιστα γίνεται ειδική μνεία σε συμβιβασμούς όπως η ευρωΝΑΤΟικής κοπής Συμφωνία των Πρεσπών.

Επίσης, γίνονται αναφορές στη στήριξη που έλαβαν οι χώρες της περιοχής για την καταπολέμηση της πανδημίας, μεταξύ άλλων με 3,3 δισ. ευρώ και 2,9 δόσεις εμβολίων, και στο Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια, στο πλαίσιο του οποίου έχουν κινητοποιηθεί 9 δισεκατομμύρια ευρώ σε δωρεές και μέχρι και 30 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω άλλων χρηματοδοτικών «εργαλείων». Είναι η περιλάλητη διπλωματία των εμβολίων αλλά και οι επενδύσεις, στις οποίες βέβαια προχωρούν και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, θέλοντας να επιταχύνουν τη διείσδυσή τους στην περιοχή.

Σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, επανέλαβε πως τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν στρατηγική σημασία για την ΕΕ και πως τα κράτη - μέλη συμφώνησαν στη δέσμευσή τους να προχωρήσουν προς την κατεύθυνση της διεύρυνσης. Πρόσθεσε πως σημαντική είναι «η διασύνδεση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων» και πως η ΕΕ έχει προχωρήσει σε «χωρίς προηγούμενο επενδύσεις» για να ενισχύσει τη συνεργασία στην περιοχή και την «πράσινη» και ψηφιακή μετάβαση. Τόνισε επίσης πως η ΕΕ αναμένει να υπάρξει πρόοδος σε συγκρούσεις «που έμειναν από το παρελθόν», μεταξύ άλλων σε θέματα μειονοτήτων.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, διαβεβαίωσε πως η Κομισιόν θα κάνει ό,τι μπορεί για να προωθήσει την ένταξη. Πρόσθεσε πως στο επίκεντρο της προσπάθειας βρίσκονται οι «επενδύσεις», η προώθηση της λεγόμενης Διαδικασίας του Βερολίνου και η ολοκλήρωση της «περιφερειακής αγοράς», η οποία θα φέρει στα Δυτικά Βαλκάνια «τα ίδια οφέλη με την κοινή αγορά της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Τόνισε πως το γεγονός ότι δεν δίνεται ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία πλήττει την εικόνα της ΕΕ στην περιοχή και πως βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες να βρεθούν λύσεις στα ζητήματα μεταξύ της Βόρειας Μακεδονίας και της Βουλγαρίας (έχουν αντιδικία για το γλωσσικό κ.ά.).

Τη δέσμευση της ΕΕ να δώσει στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων την προοπτική ένταξης επαναβεβαίωσε και η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, τόνισε ωστόσο ότι δεν θεωρεί πως θα πρέπει να δοθεί ήδη μια ημερομηνία ένταξης: «Δεν πιστεύω πραγματικά στο να θέτεις μια ημερομηνία. Πιστεύω στο να τηρούμε τις υποσχέσεις μας. Οταν οι όροι θα έχουν εκπληρωθεί, τότε θα μπορεί να γίνει η ένταξη», δήλωσε.

Προβληματισμούς εξέφρασαν από τη μεριά τους διάφοροι ηγέτες της περιοχής, όπως ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, που είπε ότι οι λαοί των Δυτικών Βαλκανίων περιμένουν οι δηλώσεις της ΕΕ να μετατραπούν σε δράση και ότι εάν η ΕΕ δεν ενεργήσει, οι απογοητεύσεις των λαών της περιοχής θα είναι ανεπανόρθωτες και σε βάρος της μεγάλης ευρωπαϊκής ιδέας της ενότητας και της συνεργασίας.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Κυρ. Μητσοτάκης επανέλαβε τη στήριξή της «στην ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων», ενώ την προηγούμενη μέρα σημείωσε στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος πως «ο χρόνος πιέζει και αν η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι απούσα από αυτή την περιοχή δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι άλλοι θα σπεύσουν να καλύψουν το κενό».

Στο περιθώριο, εξάλλου, της Συνόδου ο Κυρ. Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Σερβίας, A. Βούτσιτς. Επισήμως συζητήθηκαν «οι τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή στο πλαίσιο της ενταξιακής προοπτικής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, που είναι στρατηγικός στόχος για την Ελλάδα». Ο δε Μητσοτάκης εξέφρασε την υποστήριξή του για την επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Σερβίας το επόμενο εξάμηνο. Συζήτησαν επίσης την «περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών σχέσεων, με έμφαση στον οικονομικό τομέα και σε όλο το φάσμα θεμάτων που αφορούν την ευρωπαϊκή ατζέντα».

Ενώ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρας, προσερχόμενος στην προπαρασκευαστική συνάντηση των ευρωσοσιαλιστών στη Σλοβενία, υπερασπιζόμενος το έργο του ως σημαιοφόρου των ευρωατλαντικών σχεδιασμών στην περιοχή, δήλωσε ότι «η ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ενωση και κρίσιμη για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής» και ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλει επιτέλους να αναλάβει τις ευθύνες της και να διατηρήσει τη δυναμική της Συμφωνίας των Πρεσπών, που άνοιξε ξανά μετά από χρόνια αυτή τη συζήτηση και τη ρεαλιστική προοπτική της υλοποίησης της ενταξιακής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων».

Ταυτόχρονα κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να «σοβαρευτεί», όπως είπε, και να σταματήσει ο πρωθυπουργός από τη μια να υποστηρίζει την ενταξιακή πολιτική των Δυτικών Βαλκανίων κι από την άλλη να αρνείται να κυρώσει στην ελληνική Βουλή τρία μνημόνια που απορρέουν από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Στο μεταξύ, στην Αθήνα, ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας, Σ. Πενταρόφσκι, πραγματοποιώντας την πρώτη επίσημη επίσκεψη Προέδρου της γείτονος στην Ελλάδα, και αφού προχτές είχε συναντηθεί με τον Μητσοτάκη και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, χτες φρόντισε να συναντηθεί και με τον πρέσβη των ΗΠΑ, Τζ. Πάιατ.

Ο Αμερικανός, σε ανάρτησή του κατόπιν, χαρακτήρισε «ιστορική» την επίσκεψη Πενταρόφσκι στην Αθήνα, «μια αληθινή απόδειξη για το πόσο έχουν προχωρήσει Ελλάδα και Β. Μακεδονία μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, καθώς αυτές οι χώρες προωθούν από κοινού ενεργειακούς, οικονομικούς και στόχους ασφάλειας, εξασφαλίζοντας σταθερότητα και ευημερία για την περιοχή».

Ο δε Πενταρόφσκι, σε δική του ανάρτηση, γνωστοποίησε ότι συζήτησαν με τον Πάιατ «για το ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή. Η υποστήριξή τους είναι απαραίτητη για τη βιώσιμη σταθερότητα της περιοχής και τη συνολική δημοκρατική ανάπτυξη».