Παρά το δικαστικό βούλευμα παρατηρήθηκε μια μεγάλη χαλαρότητα στην ανταπόκριση των εταιρειών. Επίσης, κατά τον έκτακτο έλεγχο που πραγματοποίησε η ΑΔΑΕ στις εταιρείες παρόχους, φαίνεται πως ορισμένες δεν ανταποκρίνονταν σε μεγάλο βαθμό και από πλευράς τεχνολογικού εξοπλισμού στη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών.

• Πώς εξηγείται όλη αυτή η κατάσταση που αφορά το απόρρητο των τηλεφωνικών επικοινωνιών και ποιες είναι τελικά οι ευθύνες των εταιρειών - παρόχων;
• Σε ποιο βαθμό η χαλαρότητα των παρόχων επηρέασε την ταχύτητα διεκπεραίωσης της παραγγελθείσας από τις εισαγγελικές αρχές προκαταρκτικής εξέτασης;
• Υπήρχαν λόγοι λήψης μέτρων κατά των εταιρειών παρόχων και λήφθηκαν αυτά;

Οι πρώτες συνακροάσεις στο τηλεφωνικό κέντρο της ΚΕ του ΚΚΕ έγιναν στις 27 έως 30/11/2016. Οπως είναι πια γνωστό, η ΑΔΑΕ αμέσως μετά την ανακοίνωση - καταγγελία του ΚΚΕ έλαβε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (μέιλ) στο οποίο άγνωστος αποστολέας (ή αποστολείς;) από τον λογαριασμό hliasden@sigaint.org αποδέχονταν σε «άψογη ελληνική γραφή» πως οι ύποπτες κλήσεις που αφορούσαν το ΚΚΕ πραγματοποιήθηκαν από τον ίδιο ως φάρσα.

Για το παραπάνω μήνυμα που στάλθηκε μέσω του λεγόμενου «σκοτεινού διαδικτύου», χρησιμοποιήθηκε το ανώνυμο πρωτόκολλο δικτύωσης TOR, προκειμένου να μην εμφανίζονται τα στοιχεία του διαχειριστή του λογαριασμού. Η ΑΔΑΕ είχε ήδη υποβάλει και στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής την από 4/1/2017 έκθεση ελέγχου για την καταγγελία και ήταν γνωστό πως βρισκόταν σε εξέλιξη η διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για τις συνακροάσεις.

Στις 27/3/2017, δηλαδή 4 μήνες μετά τις συνακροάσεις και τη λήψη του επίμαχου μηνύματος, η ΑΔΑΕ υποβάλλει στην Εισαγγελία αίτημα άρσης απορρήτου για την παραπάνω ηλεκτρονική διεύθυνση.

• Για ποιους λόγους υπήρξε αυτή η καθυστέρηση;
• Δεν υποχρεούται η ΑΔΑΕ τουλάχιστον να υποβάλει αμέσως αντίγραφο του μηνύματος στην εισαγγελική ή και στην αστυνομική αρχή που διενεργούσε την προκαταρκτική εξέταση για ένταξη στη δικογραφία και ενδεχόμενες δικές τους ενέργειες;

Κατά συνέπεια υπήρχαν όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να εξακριβωθούν μέσω της εταιρείας καταχώρησης τα διαθέσιμα ηλεκτρονικά ίχνη που σχετίζονται με τη διαχείριση του λογαριασμού που απέστειλε το ηλεκτρονικό μήνυμα στην ΑΔΑΕ και να υπάρξει σχετική έρευνα.

Για τη χορήγηση των στοιχείων αυτών απαιτείται η αποστολή αιτήματος δικαστικής συνδρομής στις αρχές των ΗΠΑ, χώρα με την οποία υπάρχει διμερής συμφωνία, όπως έχουν επισημάνει και οι αρμόδιες αρχές.

• Για ποιους λόγους δεν υποβλήθηκε αμέσως αίτημα δικαστικής συνδρομής και το σχετικό αίτημα άρχισε να υλοποιείται το 2019;
• Η επίκληση από τις αρχές, πως η σχετική διαδικασία θα απέβαινε ενδεχομένως ατελέσφορη, επειδή το ανώνυμο πρωτόκολλο δικτύωσης TOR δεν καταγράφει τα στοιχεία των χρηστών των λογαριασμών, θεωρείται επαρκής δικαιολογία όταν γίνεται δικαστική έρευνα για κακουργηματική πράξη στρεφόμενη κατά πολιτικού κόμματος και θα έπρεπε το κράτος να εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες για εντοπισμό στοιχείων;
• Σύμφωνα με τις διατάξεις της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας - ΗΠΑ και του συναφούς Πρωτοκόλλου που υπεγράφησαν στις 26/5/1999 και κυρώθηκαν με τους Ν. 2804/2000 (ΦΕΚ 43/Α) και Ν. 3771/2009 (ΦΕΚ 111/Α) αντίστοιχα, η δικαστική συνδρομή περιορίζεται μόνο στον εντοπισμό των ηλεκτρονικών ιχνών ή μπορεί, εφόσον αιτηθεί, να περιλαμβάνει και περαιτέρω συναφή έρευνα;
• Πώς σχολιάζεται το γεγονός πως χρειάστηκε η υποβολή υπομνήματος από το ΚΚΕ στην Εισαγγελία Εφετών Αθηνών που επισήμανε αυτή την αποχή από οφειλόμενες ενέργειες και την κωλυσιεργία των αρχών;
• Πώς σχολιάζεται η στάση του τότε υπουργείου Δικαιοσύνης της χώρας μας, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, να καθυστερήσει την αποστολή του αιτήματος δικαστικής συνδρομής προς τις ΗΠΑ; Και μάλιστα, είναι δυνατόν να καθυστερεί το υπουργείο ακόμα περαιτέρω το αίτημα δικαστικής συνδρομής, για λόγους ...μείωσης κόστους των σελίδων της μετάφρασης, όπως φαίνεται να συνέβη;

Στο παρελθόν έχουν υπάρξει δημοσιεύσεις πως το ανώνυμο πρωτόκολλο δικτύωσης TOR έχει προκαλέσει το έντονο ενδιαφέρον μυστικών υπηρεσιών κρατών που διαθέτουν υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας στον χώρο του διαδικτύου, τόσο για να χακάρουν ανώνυμους λογαριασμούς ακτιβιστών που χρησιμοποιούν TOR, όσο και για να χρησιμοποιήσουν οι ίδιες οι υπηρεσίες το TOR για τους δικούς τους σκοπούς.

• Επιβεβαιώνονται αυτού του είδους οι δημοσιεύσεις και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι εφικτός ο εντοπισμός ηλεκτρονικών ιχνών;

Οι κλήσεις αυτές, που πραγματοποιήθηκαν από διεθνείς τηλεφωνικές συνδέσεις, λόγω προέλευσης, χρόνου κλήσης, χρονικής διάρκειας και πλήθους, κρίθηκαν από την ΑΔΑΕ και τις αστυνομικές αρχές που διενεργούσαν προκαταρκτική εξέταση με εντολή των εισαγγελικών αρχών, ως ύποπτες και αντικείμενο περαιτέρω διερεύνησης.

Παρ' όλα αυτά και ιδίως παρότι κλήσεις που δρομολογήθηκαν μέσω αστικού δικτύου είναι εφικτό να εντοπιστούν, οι σχετικές Ευρωπαϊκές Εντολές Ερευνας (συνδρομή άλλων κρατών) συντάχθηκαν από την αστυνομική αρχή που διενεργούσε την προκαταρκτική εξέταση (Υποδιεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας Αττικής) και διεκπεραιώθηκαν από τις εισαγγελικές αρχές το 2019, δηλαδή πλέον των δύο ετών από τις συνακροάσεις.

• Πώς δικαιολογείται αυτή η καθυστέρηση για τις Ευρωπαϊκές Εντολές Ερευνας που ήταν πρώτιστη ενέργεια, αφού οι ύποπτες και κατά την αστυνομία κλήσεις έγιναν από άλλα ευρωπαϊκά κράτη;
• Για ποιο λόγο οι Εντολές περιορίστηκαν στην απλή γνωστοποίηση στοιχείων για τους κατόχους των τηλεφωνικών συνδέσεων και δεν επεκτάθηκε και σε συναφή έρευνα ως πρόσθετη απαίτηση;
• Φαίνεται να υπάρχουν επίσημες απαντήσεις σε Εντολές από χώρες, που βεβαιώνουν τη χρήση του αριθμού κλήσης την περίοδο των συνακροάσεων 2016 και 2017 και περιλαμβάνουν και τα πλήρη προσωπικά δεδομένα του κατόχου. Για ποιο λόγο δεν δόθηκε εντολή περαιτέρω έρευνας, προκειμένου να διαπιστωθεί αν πράγματι ο κάτοχος είναι και ο χρήστης το κρίσιμο χρονικό διάστημα των συνακροάσεων ή πρόκειται για θύμα τεχνικής παραποίησης τηλεφωνημάτων που χρησιμοποιήθηκε ο αριθμός του;
• Αγνοήθηκαν από τις ελληνικές αρχές ερωτήματα, διευκρινίσεις και άλλες παράμετροι, που ζητήθηκαν από ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη για τη χορήγηση των αιτούμενων με Ευρωπαϊκές Εντολές Ερευνας στοιχείων;
• Σε ποιο βαθμό επηρέασε αυτή η καθυστέρηση την ανταπόκριση των άλλων ευρωπαϊκών αρχών, με δεδομένο πως με βάση τις δικές τους έννομες τάξεις υπάρχουν άλλες προθεσμίες και υποχρεώσεις τήρησης στοιχείων από τις τηλεφωνικές εταιρείες;
• Από τις απαντήσεις ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών προκύπτει πως οι κλήσεις παραπέμπουν στην εταιρεία «SKYPE» με έδρα το Λουξεμβούργο («SKYPE Communication»). Εγιναν περαιτέρω ενέργειες προς την εταιρεία για τον εντοπισμό των χρηστών;

• Πώς είναι επομένως δυνατό, με πράξη της τότε αρμόδιας εισαγγελέως στις 6/11/2017 να επιχειρείται να τεθεί η δικογραφία στο αρχείο, με το αιτιολογικό πως δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις, παρότι δεν είχαν γίνει ούτε οι συνήθεις απαιτούμενες ενέργειες για την εξέταση της υπόθεσης (ευρωπαϊκές εντολές έρευνας, αιτήματα δικαστικής συνδρομής);
• Σε ποιο βαθμό η όλη διαδικασία για να αρχειοθετηθεί η υπόθεση καθυστέρησε την πρόοδο της εξέτασης της υπόθεσης ειδικά των συνακροάσεων 2016-2017 και επηρέασε την πορεία της;

Η ΑΔΑΕ στην από 4/1/2017 έκθεσή της για τις συνακροάσεις στο ΚΚΕ το 2016 είχε επισημάνει το γεγονός πως οι κλήσεις που προέρχονται από τηλεφωνικούς αριθμούς με διαφορετικό διεθνές πρόθεμα, ακόμα και κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, πιθανόν υποδηλώνει ότι έχει χρησιμοποιηθεί η τεχνική της παραποίησης προέλευσης τηλεφωνημάτων (caller id spoofing), κατά την οποία εμφανίζονται τυχαίοι ή ηθελημένα τροποποιημένοι αριθμοί.

Επισημαίνει πως αυτό ενισχύεται από τη χρήση του πρωτοκόλλου SIP. Θεωρεί μάλιστα πως και άλλες κλήσεις έχουν εκκινήσει ως κλήσεις πρωτοκόλλου SIP και μετατράπηκαν στην πορεία δρομολόγησής τους μέσω διεθνών δικτύων σε κλήσεις τηλεφωνίας (όσον αφορά πρωτόκολλο ISUP). Συμπληρώνει πως αυτό δεν μπορεί να επαληθευτεί όσον αφορά κόμβους δικτύου μετατροπής που ανήκουν σε παρόχους εκτός ελληνικής επικρατείας.

Από την άλλη πλευρά προκύπτει πως οι κλήσεις που δρομολογήθηκαν μέσω των ελληνικών δικτύων προέρχονται από γνωστούς διεθνείς κόμβους στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία.

• Ερωτάται αν είναι τεχνικά εφικτό μέσω των συγκεκριμένων διεθνών κόμβων και με εξέταση στις χώρες λειτουργίας τους, από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες κάθε χώρας, να εντοπιστεί η πορεία των κλήσεων έως τον κόμβο και τελικά οι χρήστες;
• Η χρήση της τεχνικής παραποίησης προέλευσης τηλεφωνημάτων παραπέμπει σε ενιαίο κέντρο προέλευσης των κλήσεων; Ενισχύεται αυτό από τη χρήση του κοινού πρωτοκόλλου SIP;
• Η χρήση της παραπάνω τεχνικής απαιτεί υψηλό επίπεδο γνώσης της τεχνολογίας ή είναι σχετικά απλή, ώστε να την χρησιμοποιούν απλοί ιδιώτες;
• Μήπως το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκαν αριθμοί από κάρτες προπληρωμένες και από δημόσιους θαλάμους ή χώρους, σε συγκεκριμένες χώρες, αναβαθμίζει την απαιτούμενη τεχνογνωσία;

Η ίδια η ΑΔΑΕ υπέβαλε στις 22/6/2017 αίτημα άρσης απορρήτου για τις συνακροάσεις στο ΚΚΕ στις 5/4/2017. Και για αυτό το δεύτερο κρούσμα σημείωνε πως θα επανέλθει να εξετάσει τα τυχόν νέα στοιχεία, εφόσον ικανοποιηθεί το αίτημά της. Τα στοιχεία αυτά δεν της είχαν γνωστοποιηθεί μέχρι το 2018.

• Γιατί δεν χορηγήθηκαν για πάνω από έναν χρόνο τα στοιχεία της άρσης του απορρήτου προς την ΑΔΑΕ;
• Πώς άσκησε τις αρμοδιότητές της ενώ δεν της είχαν χορηγηθεί στοιχεία αναγκαία για τη διερεύνηση;
• Μήπως θα μπορούσαν να προστεθούν περισσότερες διαπιστώσεις στις εκθέσεις έκτακτου ελέγχου για τις συνακροάσεις στο ΚΚΕ, ειδικά αν είχε γνώση όλων των αναγκαίων στοιχείων;