Αυτό επιβεβαιώνουν οι εξελίξεις που έχουν δρομολογηθεί τον τελευταίο χρόνο, ιδιαίτερα μετά τη νέα «επενδυτική σύμβαση» που υπέγραψε η «Ελληνικός Χρυσός» το προηγούμενο έτος με την κυβέρνηση της ΝΔ. Μια συμφωνία που συνεχίζει το έγκλημα της παράδοσης ενός κρίσιμου και μη ανανεώσιμου ορυκτού πόρου, όπως είναι ο χρυσός, στους επιχειρηματικούς ομίλους.
Μια συμφωνία που παρουσιάστηκε ότι θα ταΐσει με «χρυσά κουτάλια» όχι μόνο τους μετόχους, αλλά και τους μεταλλωρύχους και τον λαό της περιοχής, και θα δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης. Μάλιστα όπως η ίδια η εταιρεία διαφημίζει «ο συνολικός αντίκτυπος στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την παραγωγή εισοδήματος για τους εργαζόμενους της Χαλκιδικής θα κορυφωθεί το 2025, με περίπου 3.300 έμμεσα και επαγωγικά ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης και περισσότερα από 80 εκατομμύρια ευρώ σε εισόδημα εργαζομένων».
Το τι έχει μεσολαβήσει από τότε μέχρι σήμερα όμως είναι αρκετά διαφωτιστικό, για το ποια είναι η άλλη όψη της «εξασφαλισμένης κερδοφορίας», τι σημαίνει για τους εργαζόμενους η ισχυροποίηση του ομίλου και των μπίζνες του. Οι εργαζόμενοι λοιπόν βρίσκονται αντιμέτωποι με απολύσεις, ενώ η εταιρεία χρηματοδοτείται με πολλά εκατομμύρια ευρώ από ελληνικές τράπεζες, για την παραπέρα ανάπτυξη της επένδυσης και παρουσιάζει εκτίναξη των κερδών της, πουλώντας σε τιμές υψηλές τα μεταλλεύματα (χρυσό, άργυρο κ.ά.).
Ετσι, το καλοκαίρι του 2021 απολύθηκαν 50 εργολαβικοί εργαζόμενοι, τον Σεπτέμβρη του 2022 ανακοινώθηκε η απόλυση 92 ακόμα εργολαβικών εργαζομένων που εργάζονταν στο μεταλλείο της Ολυμπιάδας μέσω της εταιρείας - εργολάβου «Edilmac» και ταυτόχρονα βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα μαζικών απολύσεων με πρόγραμμα «εθελούσιας εξόδου», από την ίδια την «Ελληνικός Χρυσός». Σύμφωνα με πληροφορίες στον σχεδιασμό της εταιρείας είναι να διώξει τουλάχιστον 200 εργαζόμενους, ενώ αφήνει και πλανάται πως οι απολύσεις μπορεί να φτάσουν και τις 300.
Η ομαδική απόλυση των 92 εργαζομένων από την «EDILMAC» ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβρη μετά τον αιφνιδιαστικό τερματισμό της σύμβασης έργου που είχε με την «Ελληνικός Χρυσός ΑΕ» και υλοποιήθηκε τον Οκτώβρη.
Ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με απολυμένους εργολαβικούς εργαζόμενους που, για άλλη μια φορά, βρέθηκαν άνεργοι και καταδικασμένοι οι ίδιοι και οι οικογένειές τους στην ανέχεια, σε μια περίοδο μάλιστα που ο «βαρύς» χειμώνας είναι μπροστά και η ακρίβεια τσακίζει κόκαλα. Αλλοι πολύτεκνοι, άλλοι νέοι γονείς, άλλοι που προσπαθούν να μεγαλώσουν και να σπουδάσουν τα παιδιά τους, άλλοι που προσπαθούν να δημιουργήσουν οικογένεια, άλλοι που είναι σε ηλικία σύνταξης και προσπαθούν να μαζέψουν τα τελευταία ένσημά τους. Ολοι τους θύματα των επιχειρηματικών σχεδιασμών.
Στην πλειοψηφία τους είναι μεταλλωρύχοι που δουλεύουν για την «Ελληνικός Χρυσός», εδώ και χρόνια, αλλά πάντα μέσω εργολάβων. Αφού η «Ελληνικός Χρυσός», με τη στήριξη του κράτους, αν και είναι η πραγματική εργοδότρια, αναθέτει την εξόρυξη σε διάφορες εταιρείες - εργολάβους που επιβάλλουν στους εργαζόμενους συνθήκες εργασιακής ζούγκλας, ενώ παραμένει στο απυρόβλητο, απαλλαγμένη από τις υποχρεώσεις της.
Οι μεταλλωρύχοι εργάζονται σκληρά στα έγκατα της γης, ακόμα και στις δυσκολότερες συνθήκες για να βγάλουν το μεροκάματο, να ζήσουν την οικογένειά τους με αξιοπρέπεια. Χρόνια οι εργολάβοι τούς εκμεταλλεύονται και κάθε χρόνο η αγωνία κορυφώνεται για το αν θα συνεχίσουν να έχουν δουλειά ή όχι. Πολλοί από αυτούς εργάστηκαν και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Τα τελευταία 3,5 χρόνια απασχολούνταν στην «EDILMAC» και ενώ τους διαβεβαίωναν ότι υπήρχε σίγουρη δουλειά μέχρι τον Δεκέμβρη και συμφωνία για ανανέωση της σύμβασης για τουλάχιστον έναν χρόνο, δηλαδή μέχρι το τέλος του 2023, ξαφνικά βρέθηκαν στην ανεργία. Για 3,5 χρόνια στο μεταλλείο της Ολυμπιάδας, εργάζονταν σε πολύ δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες. Αυτή η κατάσταση άλλαξε και βελτιώθηκε μετά από επίμονες παρεμβάσεις του ΣΕΜΛΑ που προκάλεσε την παρέμβαση της Επιθεώρησης Μεταλλείων.
Από τους 92 μεταλλωρύχους που απασχολούνταν στην «EDILMAC» περίπου οι μισοί είναι από τα χωριά της Χαλκιδικής (Ολυμπιάδα, Νεοχώρι, Παλαιοχώρι, κ.λπ.) και οι υπόλοιποι εργάτες που ξενιτεύτηκαν από τον τόπο τους και ήρθαν στη Χαλκιδική για να βρουν μεροκάματο. Τώρα πήραν τον δρόμο της αναζήτησης εργασίας σε άλλους τόπους, ή επέστρεψαν στα σπίτια τους.
Να τι μας λένε κάποιοι από αυτούς:
«Κάποιοι βρήκαν δουλειές και έφυγαν. Οι περισσότεροι όμως παραμένουν στην ανεργία. Πώς θα βγει ο χειμώνας; Οι υποχρεώσεις τρέχουν, ρεύμα, θέρμανση, φαγητό, εφορία, έξοδα για τα παιδιά. Από πού θα βγουν; Το αδιέξοδο της ανεργίας είναι τρομαχτικό. Λένε να 'χεις την υγειά σου. Αλλά χωρίς δουλειά σε τρώει το μαράζι, η αγωνία, καταστρέφεται και η υγεία σου».
«Είμαι πατέρας με 5 παιδιά, χειμώνα τώρα τι θα κάνουμε; Πώς θα ζήσουμε; Σηκώνω τα χέρια ψηλά. Αν δεν μας πάρουν στη δουλειά τι θα κάνουμε; Κλέφτες θα γίνουμε; Το κόστος θέρμανσης και ρεύματος δεν μπορείς να το σηκώσεις δουλεύοντας, τώρα που μείναμε άνεργοι πώς θα βγει;
Είχαμε κάνει τον προγραμματισμό μας. Και ξαφνικά βρεθήκαμε στο δρόμο και μάλιστα στη χειρότερη περίοδο. Αρχές χειμώνα, ξεκίνησαν τα σχολεία, τα έξοδα τρέχουν. Και να βρούμε δουλειά θα είναι σε άλλη περιοχή, θα πρέπει να φύγουμε μακριά από τις οικογένειές μας».
Πώς γίνεται το σκάψιμο της γης για το μετάλλευμα να συνεχίζεται αδιάλειπτα, να είναι διαρκής η απαίτηση για εργατικά χέρια, κι όμως δεκάδες εργαζόμενοι να μην έχουν σταθερή εργασία, να βρίσκονται κάθε τόσο απολυμένοι; Την απάντηση δίνει η ανάγκη των ομίλων για φθηνό εργατικό δυναμικό που να μην κατοχυρώνει δικαιώματα, να είναι όσο πιο ευέλικτο και ανταγωνιστικό γίνεται.
Οι περισσότεροι άλλωστε δουλεύουν για την «Ελληνικός Χρυσός» μέσω εργολάβων. Αλλος 5 χρόνια, άλλος 6, άλλος 10. Το ρεκόρ κατέχει ένας με 22 χρόνια. «Εγώ ήρθα εδώ το 1996. Δούλεψα στο γεωτρύπανο. Εργαστήκαμε μέχρι το 1999. Μας έλεγαν δουλέψτε για το καλό της τότε εταιρείας. Ενα ρεπό τον μήνα έκανα, με συνεχόμενα 12ωρα. Από το 1999 θα μας έπαιρνε στη δουλειά απευθείας η εταιρεία. 22 χρόνια ακόμα σε εργολάβους είμαστε».
«Οι περισσότεροι είμαστε επαγγελματίες χειριστές ή βοηθοί. Οι μισθοί από εργολάβο σε εργολάβο και από πόστο σε πόστο "παίζουν". Ομως δεν φτάνουν για να ζήσεις. Οι αμοιβές δεν ανταποκρίνονται στις δύσκολες συνθήκες εργασίας. Και το κυριότερο! Κάθε λίγο χάνουμε τη δουλειά μας. Δουλεύουμε 1 ή 2 χρόνια, σταματάει η εργολαβία, στην ανεργία εμείς. Και μετά ξανά σε άλλο εργολάβο, όμως μεσολαβούν και μεγάλα κενά ανεργίας, 3-4 και 6 μήνες. Πώς θα ζήσουμε τις οικογένειές μας χωρίς μεροκάματο; Και μόνο που αλλάζεις εργοδότη είναι πρόβλημα».
«Προσπάθησαν να μας πείσουν ότι δεν πρέπει να διαμαρτυρόμαστε γιατί είμαστε εργαζόμενοι με ημερομηνία λήξης. Λήγει η εργολαβία, σταματάει η δουλειά. Εργαζόμενος με ημερομηνία λήξης! Δεν είμαι προϊόν. Είμαι εργαζόμενος. Οι ανάγκες μου δεν έχουν ημερομηνία λήξης».
Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν μέσω των εργολάβων ξέρουν επίσης ότι ενώ κάνουν την ίδια δουλειά με τους συναδέλφους τους που απασχολούνται απευθείας από την «Ελληνικός Χρυσός», αμείβονται χαμηλότερα. Οπως είπαν «ένας εργάτης της "Ελληνικός Χρυσός" πληρώνεται 1.400 - 1.500 ευρώ τον μήνα, ενώ ένας εργολαβικός παίρνει 1.000 ευρώ».
«Ενώ διαφημίζουν 3.000 θέσεις εργασίας και μάλιστα καλοπληρωμένες, ενώ έχουν εξορυκτική δραστηριότητα για πολλά χρόνια ακόμα, άρχισαν να διώχνουν εργαζόμενους με εθελούσια και από την "Ελληνικός Χρυσός".
Πιστεύουμε ότι θα πάρουν πάλι κόσμο αλλά με ακόμα πιο χαμηλούς μισθούς, είτε απευθείας είτε μέσω εργολάβων. Αυτός είναι ο στόχος τους να ρίξουν κι άλλο τα μεροκάματα, να μειώσουν το "κόστος", να αλλάξουν τις εργασιακές σχέσεις, ακόμα και το προσωπικό. Αλλωστε και ο "Στρατηγικός Οδικός Χάρτης" της εταιρείας έλεγε καθαρά ότι στόχος είναι να μειώσουν το εργατικό κόστος, να ρίξουν τα μεροκάματα, για να αυξήσουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Δηλαδή με μεγαλύτερη εντατικοποίηση και μισθούς πείνας».
«Οι εργασίες είναι πάγιες. Ομως δεν μας προσλαμβάνει για να κοστίζουμε λιγότερο, για να έχει μεγαλύτερη κερδοφορία, για να μην έχουμε δικαιώματα.
Το κάνουν για να κρατάνε τον κόσμο χαμηλά, να μην έχει προσδοκίες, να μην μπορεί να στήσει τη ζωή του, να φύγουμε όσοι δεν θα αντέξουμε, να φέρουν ακόμη πιο χαμηλόμισθους.
Θα πατήσουν μελλοντικά πάνω στην ανεργία και θα εκβιάζουν: Θέλεις δουλειά; Ελα με 700 ευρώ, αλλιώς υπάρχουν κι άλλοι που περιμένουν».