Σε νέα φάση εισέρχεται η ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας, μετά την ανακοίνωση της απόσυρσης των ρωσικών στρατευμάτων από το βορειοδυτικό τμήμα της στρατηγικής σημασίας περιοχής της Χερσώνας.

Συγκεκριμένα, τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρονται από τη δυτική πλευρά του Δνείπερου ποταμού, όπου βρίσκεται και η πόλη Χερσώνα, ενώ παραμένουν ερωτήματα για ενδεχόμενες επόμενες κινήσεις που προετοιμάζει η Μόσχα.

Η απόσυρση γίνεται περίπου έναν μήνα μετά τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων και την προσάρτηση της Χερσώνας, της Ζαπορίζια, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ από τη Ρωσία, με τον Ρώσο Πρόεδρο να τονίζει τότε ότι θα είναι «για πάντα» ρωσικά εδάφη.

Η περιφέρεια της Χερσώνας συνδέει χερσαία την κατεχόμενη Ουκρανία με την Κριμαία, ενώ η ομώνυμη πόλη ήταν η πρώτη και μοναδική πρωτεύουσα ουκρανικής περιφέρειας που είχε καταλάβει η Ρωσία ήδη από τον Φλεβάρη στην αρχή της ρωσικής εισβολής.

Με αυτά τα δεδομένα, μετά την απόσυρση που ανακοινώθηκε, οι ρωσικές δυνάμεις θα εξακολουθούν να διατηρούν πάνω από το μισό της περιφέρειας της Χερσώνας, περιλαμβανομένης μιας χερσαίας οδού που συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία.

Ο Ρώσος υπουργός Αμυνας, Σ. Σοϊγκού, διέταξε την Τετάρτη να αρχίσουν να αποσύρονται τα στρατεύματα και να ληφθούν όλα τα μέτρα για να διασφαλιστεί η ασφαλής μετεγκατάσταση του προσωπικού, του οπλισμού και του υλικού πίσω από τον Δνείπερο.

Από την πλευρά του ο διοικητής των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, Σ. Σουροβίκιν, δικαιολόγησε την κίνηση αυτή, λέγοντας πως η άμυνα κατά μήκος των συνόρων του φραγμού του Δνείπερου είναι η πιο πρόσφορη επιλογή, επειδή «αν το καθεστώς του Κιέβου καταφύγει σε μεγαλύτερη απόρριψη νερού από ταμιευτήρες ή σε πιο ισχυρή επίθεση με πυραύλους στο φράγμα Kakhovka», θα πλημμυρίσουν τεράστιες περιοχές, προκαλώντας θύματα μεταξύ αμάχων και πλήρη απομόνωση των ρωσικών δυνάμεων στη δυτική όχθη του Δνείπερου.

Ο Σουροβίκιν μίλησε για μια «πολύ δύσκολη απόφαση», που πάρθηκε προκειμένου να «διαφυλάξουμε (...) τις ζωές των στρατιωτών και, συνολικά, τη μαχητική ικανότητα» των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή. Ο ίδιος είχε αναφερθεί και τον περασμένο μήνα σε «δύσκολες αποφάσεις» που θα χρειαστεί να λάβει η Ρωσία στη Χερσώνα.

«Αφού ζύγισε όλα τα υπέρ και τα κατά, ο στρατηγός Σουροβίκιν έκανε τη δύσκολη αλλά σωστή επιλογή ανάμεσα σε παράλογες θυσίες για χάρη ηχηρών δηλώσεων και στη διάσωση των ανεκτίμητων ζωών των στρατιωτών», δήλωσε ο Ρ. Καντίροφ, ο Τσετσένος ηγέτης που συχνά προτρέπει για πιο επιθετική προσέγγιση στον πόλεμο, με χρήση ακόμη και πυρηνικών όπλων μικρής ισχύος. Αλλά και ο Γ. Πριγκόζιν, ιδρυτής της μισθοφορικής ομάδας Wagner, δήλωσε πως ο Σουροβίκιν «ενήργησε σαν άνθρωπος που δεν φοβάται την ευθύνη».

Παράλληλα, Ρώσοι, Αμερικανοί και Ουκρανοί αναλυτές σημείωναν πως η παραχώρηση της Χερσώνας στην Ουκρανία θα έθετε την Κριμαία εντός της εμβέλειας των ουκρανικών συστημάτων κατευθυνόμενων πυραύλων και των αμερικανικών πυραύλων HIMARS.

Το Κίεβο αμφισβητεί πως τα ρωσικά στρατεύματα θα εγκαταλείψουν την πόλη χωρίς να δώσουν μάχη. Αρχικά ο σύμβουλος του Ουκρανού Προέδρου, Μ. Ποντόλιακ, δήλωσε ότι «είναι πολύ νωρίς» για να βγουν συμπεράσματα για την εκκένωση του ρωσικού στρατού, προσθέτοντας πως «προσωπικό του ρωσικού στρατού παραμένει στη Χερσώνα και επιπρόσθετες δυνάμεις κλήθηκαν στην περιοχή».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία μετατρέπει τη Χερσώνα σε «πόλη θανάτου» και κατηγόρησε τη Μόσχα ότι ναρκοθετεί τα πάντα εκεί, από διαμερίσματα μέχρι υπονόμους, και ότι σχεδιάζει να βομβαρδίσει τη Χερσώνα από την άλλη όχθη του Δνείπερου.

Μέχρι και χτες οι ουκρανικές δυνάμεις δεν είχαν εξαπολύσει κάποια μείζονα προέλαση στην περιοχή που η Ρωσία ανακοίνωσε πως εγκαταλείπει.

Οι Ρώσοι «φεύγουν, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό, όπως αν αποσύρονταν πλήρως ή ανασυντάσσονταν», σχολίασε άλλος Ουκρανός προεδρικός σύμβουλος, ο Ολ. Αρεστόβιτς, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο τα ρωσικά στρατεύματα να εμπλακούν σε μάχες με τα ουκρανικά και να προσπαθήσουν να κρατήσουν την πόλη της Χερσώνας.

«Ο εχθρός δεν θα μας κάνει δώρα» στη Χερσώνα, σχολίασε ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, συμπληρώνοντας πως η ανακοίνωση των Ρώσων ενδέχεται να είναι μια στρατηγική κίνηση για ανασυγκρότηση δυνάμεων.

Σύμφωνα με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, τα ρωσικά στρατεύματα κατέστρεψαν γέφυρες και πιθανά «έσπειραν» ναρκοπέδια για να καθυστερήσουν την ουκρανική προέλαση.

Ο επικεφαλής των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Μ. Μίλεϊ, εκτίμησε πως σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, η Ρωσία πραγματοποιεί αποχώρηση από τη Χερσώνα, αν και μπορεί να χρειαστεί χρόνο για να την ολοκληρώσει, καθώς υπάρχουν από 20.000 έως 30.000 στρατιωτικοί ανεπτυγμένοι βόρεια του Δνείπερου.

«Οι δυνάμεις του Κιέβου απελευθέρωσαν ολόκληρες περιοχές της ουκρανικής επικράτειας και το ΝΑΤΟ παρέχει την επιχειρησιακή υποστήριξη που κάνει την διαφορά», υπογράμμισε ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, εκτιμώντας πως «οι Ρώσοι είναι υπό πίεση και αν αποχωρήσουν πράγματι από την Χερσώνα, θα είναι μια ακόμη νίκη για την Ουκρανία».

Ο Ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής Γ. Μπουτούσοφ επισήμανε πως με τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα ΗIMARS οι διελεύσεις του ποταμού κατέστησαν τόσο επικίνδυνες ώστε «η υπεράσπιση των ρωσικών θέσεων εκεί έχει καταστεί αδύνατη».

Η απόφαση της Ρωσίας να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη νότια ουκρανική πόλη Χερσώνα είναι ένα θετικό βήμα, εκτίμησε ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν.

Για την Ουκρανία, μια ανακατάληψη της πόλης της Χερσώνας ενισχύει τη θέση της ότι μπορεί να νικήσει τη Ρωσία στο πεδίο της μάχης και να ζητήσει να συνεχιστούν αμείωτες οι ροές δυτικών εξοπλισμών.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ρ. Σούνακ, και ο Ουκρανός Πρόεδρος συμφώνησαν χτες «να συνεχίσουμε να είμαστε προσεκτικοί μέχρι να υψωθεί η ουκρανική σημαία» στην πόλη της Χερσώνας.

Ο Σουνάκ επιβεβαίωσε ότι η Βρετανία θα συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων «άλλων 1.000 πυραύλων εδάφους - αέρος και περισσότερων από 25.000 κιτ ακραίων χειμερινών συνθηκών για τα στρατεύματα».

Από την πλευρά της η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, συνάντησε στη Ρώμη τον Γ. Στόλτενμπεργκ και δήλωσε πως η Ιταλία θα συνεχίσει να συμμετέχει στην αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων του ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας την «ευρωπαϊκή διάσταση» του ΝΑΤΟ ως βασικής σημασίας για την ασφάλεια, κάνοντας λόγο για «στρατηγική σύμπραξη ΝΑΤO-EE». Επιπλέον η Ιταλία θα στηρίζει την «εδαφική ακεραιότητα και την ελευθερία της Ουκρανίας».

Στο μεταξύ, από την πλευρά των ΗΠΑ, ο Μ. Μίλεϊ εκτίμησε ότι ο στρατός της Ρωσίας έχει υποστεί πάνω από 100.000 απώλειες - νεκρούς και τραυματίες - στον πόλεμο στην Ουκρανία, αναγνωρίζοντας παράλληλα πως οι ουκρανικές δυνάμεις «πιθανόν» υπέστησαν «παρόμοιο» επίπεδο απωλειών.

Ο Αμερικανός στρατηγός διαπίστωσε «πολλά ανθρώπινα δεινά» στον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου ΗΠΑ και ΝΑΤΟ συμμετέχουν ενεργά, επιδιώκοντας πιθανά να προετοιμάσει το έδαφος για ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις, σε μια φάση που η Ουκρανία εμφανίζει εδαφικά κέρδη. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως το Κίεβο ενδέχεται πλέον να μπορεί να διαπραγματευτεί από μία σχετική θέση ισχύος, άλλοι προειδοποιούν ωστόσο ότι η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει τις συνομιλίες για να κερδίσει χρόνο, να αναδιατάξει και να ανεφοδιάσει τα στρατεύματά της, με την ενίσχυση και της μερικής επιστράτευσης, για να εξαπολύσει νέα επίθεση την άνοιξη.

Ουκρανία και Ρωσία βρίσκονται μπροστά σε πιθανή ανάπαυλα των εχθροπραξιών λόγω του χειμώνα και υπάρχει η εκτίμηση πως ίσως δοθεί μια ευκαιρία για διαπραγματεύσεις.

Ερωτηθείς για την προοπτική αυτή, ο στρατηγός Μίλεϊ μίλησε για αρχική άρνηση διαπραγμάτευσης κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, που όπως είπε είχε αποτέλεσμα εκατομμύρια επιπλέον απώλειες. «Αν υπάρχει ευκαιρία για διαπραγμάτευση, όταν μπορεί να επιτευχθεί ειρήνη (...) πρέπει να αδράξεις τη στιγμή», ανέφερε.

Αλλά και οι δηλώσεις του Προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, εγείρουν ερωτήματα για την τακτική της Ουάσιγκτον στην ιμπεριαλιστική σύγκρουση. Οπως είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος, η απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Χερσώνα θα επιτρέψει και στις δύο πλευρές να αναπροσαρμόσουν τις θέσεις τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά μένει να φανεί αν η Ουκρανία είναι έτοιμη να συμβιβαστεί με τη Ρωσία. «Οποιοσδήποτε εδαφικός συμβιβασμός μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας εξαρτάται από την Ουκρανία», τόνισε, ενώ επισήμως πάγια θέση της Ουάσιγκτον και του Κιέβου είναι η «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας.

Μάλιστα ο Μπάιντεν επισήμανε ως «ενδιαφέρον» το γεγονός ότι η Ρωσία περίμενε μέχρι μετά τις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ για να ανακοινώσει την αποχώρηση. Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές είχαν εκφράσει σκεπτικισμό ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών για την άνευ όρων τεράστια στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία, ζητώντας μεγαλύτερη διαφάνεια στα στρατιωτικά πακέτα που εγκρίνονται, ή και μεγαλύτερη συνεισφορά εκ μέρους των κρατών της ΕΕ. Επίσης μερίδα Δημοκρατικών βουλευτών είχε ζητήσει μεγαλύτερες προσπάθειες της Ουάσιγκτον στην κατεύθυνση της διαπραγμάτευσης για τον τερματισμό του πολέμου.

Ο Μπάιντεν εξέφρασε την ελπίδα ότι Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, ανεξάρτητα από το ακριβές αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών, θα συνεχίσουν τη διακομματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της Ρωσίας στην Ουκρανία και αναμένει η βοήθεια στην Ουκρανία να συνεχιστεί παρά τις «ανησυχίες» των Ρεπουμπλικάνων.

«Και παρεμπιπτόντως, δεν δώσαμε στην Ουκρανία λευκή επιταγή», είπε ο Μπάιντεν, σημειώνοντας πως η Ουάσιγκτον αρνήθηκε να παράσχει κάποιο στρατιωτικό εξοπλισμό που ζήτησαν οι Ουκρανοί, όπως αμερικανικά αεροσκάφη.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Wall Street Journal» ο Αμερικανός Πρόεδρος απέρριψε το ουκρανικό αίτημα για αποστολή των drones «MQ-1C Gray Eagle», θεωρώντας πως αυτά τα UAV θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για επιθέσεις στο έδαφος της Ρωσίας, κάτι που πιθανά «θα οδηγούσε σε κλιμάκωση της σύγκρουσης».