Εκδήλωση αφιερωμένη στον σπουδαίο Αλέκο Ξένο
Παρασκευή 2 Δεκέμβρη 2022

Με αφορμή τη συμπλήρωση 110 χρόνων από τη γέννηση του συνθέτη της Αντίστασης, Αλέκου Ξένου, το Πορφυρογένειο Πολιτιστικό Κέντρο Αγριάς Μαγνησίας διοργανώνει το Σάββατο 3 Δεκέμβρη στις 5.30 μ.μ. εκδήλωση - αφιέρωμα.

Στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Η εποχή των κενταύρων» σε σενάριο και σκηνοθεσία του Λευτέρη Ξανθόπουλου, ενώ για τη ζωή και το έργο του συνθέτη θα μιλήσουν οι Αγγελική Νικολάου, φιλόλογος, αρχειονόμος στα ΓΑΚ, πρόεδρος του ΣΙΜΕΑ, Δρ. Χρήστος Ηλ. Κολοβός, διευθυντής ορχήστρας, βιολονίστας, ερευνητής, Βύρων Φιδετζής, διευθυντής ορχήστρας, καλλιτεχνικός διευθυντής της «Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών», Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, μουσικολόγος, διευθυντής του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής». Θα ακολουθήσει συναυλία με τους Ιωάννα Βρακατσέλη, μέτζο σοπράνο και Χρήστο Μαρίνο στο πιάνο.

***

Ο Αλέκος Ξένος (1912-1995) γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Η μουσική τον κέρδισε από πολύ μικρή ηλικία. Ετσι, έφτασε στην Αθήνα για να πραγματοποιήσει ανώτερες σπουδές στο Ωδείο Αθηνών, με καθηγητές τους Δημήτρη Μητρόπουλο, που του εμφύσησε την αγάπη για τη σύνθεση, και Φιλοκτήτη Οικονομίδη.

Στα νεανικά του χρόνια ήρθε σε επαφή με το οργανωμένο κομμουνιστικό κίνημα και τη θεωρία του μαρξισμού - λενινισμού. «Μέχρι τότε σκεφτόμουν μόνο τον εαυτό μου. Πώς να πάω με τη μελέτη μου όλο και πιο μπροστά... Ομως, τώρα δεν μου αρκούσε αυτό... Εδώ υπήρχε μεγάλη καταπίεση, δυστυχία, εκμετάλλευση και πόνος... Επρεπε να γνωρίσω και να ξεδιαλύνω αυτές τις τρομερές αντιθέσεις και αδικίες», ανάφερε χρόνια αργότερα ο ίδιος.

Στα χρόνια του πολέμου παλεύει οργανωμένα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. «Δημιουργήσαμε πυρήνες στα διάφορα μουσικά σύνολα, αλλά και σε χώρους όπου υπήρχαν μουσικοί (καθηγητές μουσικής, συνθέτες, ορχήστρες θεάτρου, καμπαρέ, χορωδίες), προχωρούσαμε σε πλατιά στρατολογία μελών του ΕΑΜ. Πολλοί απ' αυτούς, οι πιο ικανοί, έγιναν μέλη του ΚΚΕ. Σε έναν πολύγραφο του ΠΜΣ τυπώναμε την εφημερίδα μας "Ο Μουσικός"».

Το 1943 ανέβηκε στο βουνό. Μαζί με άλλους καλλιτέχνες βοηθούν στη συγκρότηση χορωδιών. Κατά τη διάρκεια του 1ου Πανελλαδικού Συνεδρίου των ανταρτοΕΠΟΝιτών στο Μικρό Χωριό στο Καρπενήσι, καταφέρνουν να συλλέξουν 180 αντιστασιακά τραγούδια απ' όλη την Ελλάδα. Γράφει τραγούδια που αγαπήθηκαν και τραγουδήθηκαν από τον λαό, όπως «Ο ύμνος της Αλληλεγγύης», «Ο Υμνος της ΕΠΟΝ», «Το τραγούδι του Αρη», «Τραγούδι για τ' Αετόπουλα». Στην ορκωμοσία της Κυβέρνησης του Βουνού παρουσίασε τον μελοποιημένο από τον ίδιο «Υμνο της ΠΕΕΑ».

Τα επόμενα χρόνια ο Αλέκος Ξένος δεν λύγισε, με αποτέλεσμα να χάσει πέντε φορές τη θέση του (ως τρομπονίστας) στις μεγαλύτερες ορχήστρες, λόγω φρονημάτων. Ορχήστρες για την ίδρυση των οποίων είχε πρωτοστατήσει, καθώς συμμετείχε ενεργά σε όλους τους καλλιτεχνικούς και συνδικαλιστικούς αγώνες.

Βασισμένη στα γνωστότερα μουσικά μοτίβα από αντιστασιακά τραγούδια της εποχής, η «Συμφωνία της Αντίστασης», εμβληματικό του έργο, υπήρξε επί δεκαετίες απαγορευμένη και κρυμμένη στο συρτάρι του δημιουργού της. Σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση του έργου έπαιξε ο Μάνος Χατζιδάκις, διευθυντής τότε της ΚΟΑ και του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΤ. Το 1976 πρωτοστάτησε στην ηχογράφηση του έργου στο Στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας κι ενώ η Εθνική Αντίσταση ήταν ακόμα εκτός νόμου...

Ο δημιουργός «έφυγε» από τη ζωή την 1η Σεπτέμβρη του 1995, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο μουσικό έργο - παρακαταθήκη.