ΣΕΡΒΙΑ - ΚΟΣΟΒΟ
Ο Μπορέλ μιλά για «μεγάλο κίνδυνο» νέων εντάσεων

Χωρίς πρόοδο τα παζάρια για την «Ενωση Σερβικών Δήμων» στο Κόσοβο

Πέμπτη 4 Μάη 2023

Copyright 2023 The Associated

Από τη συνάντηση Βούτσιτς - Κούρτι στις Βρυξέλλες, παρουσία του Ζ. Μπορέλ
Χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα έληξε η προχτεσινή συνάντηση που είχαν στις Βρυξέλλες ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλ. Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Α. Κούρτι, στο πλαίσιο των συνομιλιών υπό την αιγίδα της ΕΕ για μια «εξομάλυνση των διμερών σχέσεων» με βάση τους ευρωατλαντικούς όρους.

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν μεν να συνεργαστούν για τον εντοπισμό των αγνοουμένων του πολέμου, ωστόσο εμφανίστηκαν ξανά διαφωνίες για το κρίσιμο θέμα της συγκρότησης της Ενωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο.

Ο Κούρτι δήλωσε πως διαφωνεί «ριζικά με το σχέδιο» που υποστηρίζει το Βελιγράδι «διότι αποτελεί άμεση συνέπεια της διακαούς επιθυμίας για μια αντίστοιχη "Σερβική Δημοκρατία" μέσα στο Κοσσυφοπέδιο», παραπέμποντας στη μία από τις δύο οντότητες της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (τη «Σερβική Δημοκρατία», όπου πλειοψηφούν οι Σερβοβόσνιοι). Ο Κούρτι είπε ότι πρότεινε άλλο «μοντέλο εξομάλυνσης», αναφερόμενος σε φόρμουλα που χρησιμοποιούν Σερβία και Κροατία, συμπληρώνοντας ότι «δεν υπάρχει εξομάλυνση, σχέσεις καλής γειτονίας, χωρίς αμοιβαία αναγνώριση, αλλά και χωρίς σοβαρή, ειλικρινή αντιμετώπιση της προστασίας των εθνικών μειονοτήτων».

Από τη μεριά του ο Βούτσιτς δήλωσε ανήσυχος, λέγοντας ότι «η Πρίστινα δεν θέλει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της».

Ενδεικτικές ήταν και οι δηλώσεις του επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, που συμμετείχε στη συνάντηση, εκφράζοντας φόβους «ότι θα αντιμετωπίσουμε, ίσως - ελπίζω όχι - μια κρίσιμη κατάσταση» και ζητώντας «οι συνομιλίες να συνεχιστούν σύντομα».

Υποστήριξε ότι η κατάσταση ειδικά στο βόρειο Κόσοβο (όπου οι Σέρβοι πλειοψηφούν συντριπτικά και αποχώρησαν από όλα τα τοπικά όργανα, διαμαρτυρόμενοι για τη στάση της Πρίστινας απέναντί τους) «έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει σε κλιμάκωση και να υπονομεύσει την εφαρμογή της συμφωνίας για την εξομάλυνση των σχέσεων. Και αυτό δεν είναι αυτό που θέλουμε να συμβεί. Ελπίζω ότι κανείς δεν θέλει να συμβεί».

Επανέλαβε δε ότι «υπάρχει μεγάλος κίνδυνος» και γι' αυτό παρότρυνε «και τα δύο μέρη να βρουν τη λύση που θα επιτρέψει στους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου να επιστρέψουν γρήγορα στους θεσμούς που εγκατέλειψαν τον περασμένο Νοέμβριο».

Νέα παρέμβαση Σμιτ στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη

Την ίδια στιγμή, οι καθυστερήσεις στην ευρωατλαντική πορεία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης προκάλεσαν νέα παρέμβαση του ύπατου εκπροσώπου Κρίστιαν Σμιτ, του «τοποτηρητή» για την εφαρμογή της Συμφωνίας του Ντέιτον, με βάση την οποία ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1990 το μόρφωμα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Με βάση αυτή τη συμφωνία, ο ύπατος εκπρόσωπος έχει αυξημένες εξουσίες και τον «τελικό λόγο» στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Την περασμένη βδομάδα, προκειμένου να αποτραπεί νέο ναυάγιο στον σχηματισμό κυβέρνησης στην «Ομοσπονδία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης» (FbiH, η μία από τις δύο οντότητες, όπου πλειοψηφούν μουσουλμάνοι Βόσνιοι και Κροατοβόσνιοι), ο Σμιτ χρησιμοποίησε τις λεγόμενες «εξουσίες της Βόννης», για να οριστικοποιηθεί η έγκριση του νέου υπουργικού συμβουλίου, την οποία μπλόκαρε το βοσνιακό κόμμα Δημοκρατικής Δράσης (SDA).

To SDA είχε έρθει πρώτο σε ψήφους στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, αλλά είχε μείνει εκτός της πολυκομματικής συμμαχίας (άλλων οκτώ κομμάτων, κυρίως βοσνιακών, αλλά και της Κροατικής Δημοκρατικής Ενωσης - HDZ) στην οποία είχε δώσει εντολή σχηματισμού η πρόεδρος της FbiH, Lidija Bradara.

Σημειωτέον ότι ο Σμιτ ανακοίνωσε και συνολικές αλλαγές στον τρόπο έγκρισης του Προέδρου, των αντιπροέδρων και των υπουργικών συμβουλίων, κάτι επίσης ενδεικτικό για τον τρόπο λειτουργίας της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και το πώς αυτή κόβεται - ράβεται με βάση τις εκάστοτε ανάγκες των «εγγυητών» της Συμφωνίας του Ντέιτον και την εξέλιξη των ευρύτερων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Υπενθυμίζεται ότι τον διορισμό του Σμιτ στη θέση του ύπατου εκπροσώπου δεν έχουν εγκρίνει Κίνα και Ρωσία.

Αμέριστη ικανοποίηση για τη νέα παρέμβαση Σμιτ έσπευσε να εκφράσει η αμερικανική πρεσβεία στο Σαράγεβο, εμφανίζοντάς την ως αναγκαία για την «επιτυχία μιας βασικής δημοκρατικής διαδικασίας» και σχολιάζοντας ότι η απουσία μιας σταθερής κυβέρνησης στη χώρα «θα ήταν επιβλαβής και αποσταθεροποιητική».