Από τη φροντίδα της υγείας τους, την είσοδό τους σε μία προσχολική δομή, την αγωγή και διαπαιδαγώγησή τους, τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους, την παρέμβαση και αντιμετώπιση, εφόσον τα παιδιά αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε αναπηρία, η ευθύνη για την επίλυση τόσο σύνθετων και πολλαπλών καθηκόντων βαραίνει αποκλειστικά τους ίδιους, οι κρατικές δομές (πρωτοβάθμιο σύστημα Υγείας, παιδικοί σταθμοί, χώροι πολιτισμού και άθλησης για μικρά παιδιά, παιδικές χαρές κ.λπ.) είναι υποτυπώδεις για να καλύψουν αυτές τις ανάγκες. Τα καθήκοντα αυτά, πέρα από τις στοιχειώδεις γνώσεις που απαιτούν, δυστυχώς, κοστολογούνται και είναι ιδιαίτερα δαπανηρά, γονατίζοντας τους πενιχρούς οικογενειακούς προϋπολογισμούς ή ό,τι τέλος πάντων περισσεύει από τους ισχνούς, καθηλωμένους μισθούς, τσακισμένους από την επέλαση της ακρίβειας.

Ολα τα παραπάνω, στον γενικότερο καμβά των σημαντικών εξελίξεων, μπορούν να αποτελέσουν κριτήριο ψήφου στις 21 Μάη, να εκφράσουν αυτό που διαφαίνεται σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις των τελευταίων χρόνων ή συζητιέται σε πηγαδάκια μεταξύ μας, έξω από τους παιδικούς σταθμούς, τις παιδικές χαρές.

Διαχρονικά, απ' όλες τις κυβερνήσεις, τη νυν και τις προηγούμενες, η ανάπτυξη και δημιουργία επαρκών δημόσιων και δωρεάν παιδικών σταθμών δεν ήταν στις προτεραιότητές τους, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται οι ανάγκες για τα μεγαλύτερα παιδιά προσχολικής ηλικίας και να είναι πολύ οξυμένη η κατάσταση στις βρεφικές ηλικίες. Με voucher, κάθε χρόνο, κληρώνεται το δικαίωμα και η ανάγκη του παιδιού για μία θέση σε έναν παιδικό σταθμό, που ακόμα κι αν το πάρουν δεν είναι βέβαιο ότι θα βρουν θέση, καθώς οι προσφερόμενες είναι λιγότερες από τον αριθμό των παιδιών, γι' αυτό και μένουν ακάλυπτα τα voucher στην πρώτη φάση και επαναδιατίθενται. Φυσικά, πριν από την κλήρωση, έχουν αποκλειστεί χιλιάδες άλλα παιδιά που δεν πληρούν τα κριτήρια, σύμφωνα με τους νομοθετημένους «κόφτες» τους.

Το προσωπικό στη συντριπτική του πλειοψηφία απασχολείται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, καθιστώντας αίολη τη λειτουργία των σταθμών κάθε χρονιά, ανάλογα με τον αριθμό των προσλήψεων και τον χρόνο που αυτές θα γίνουν. Το προσωπικό όλων των ειδικοτήτων, σε δυσχερείς συνθήκες (κτιριακές, υποδομών, παιδαγωγικών μέσων, καθώς η υποχρηματοδότηση αφήνει το αποτύπωμά της σε κάθε έκφανση της λειτουργίας τους), προσφέρει σημαντικό και αναντικατάστατο έργο, με μεράκι, που όμως έχει «ταβάνι» καθώς δεν εξασφαλίζονται όλα τα αναγκαία ώστε να υλοποιούνται ολόπλευρα και αναβαθμισμένα προγράμματα.

Πάνω σε αυτήν την κεντρική ράγα, της υποχρηματοδότησης, της υποστελέχωσης, των συρρικνωμένων προσχολικών δομών, αυτό που, κύρια, τους προβληματίζει δεν είναι η ισόρροπη και ολόπλευρη ανάπτυξη των μικρών παιδιών αλλά η «χασούρα» που προκύπτει από τη λιμνάζουσα γυναικεία εργατική δύναμη, που αναγκάζεται, ελλείψει των ανάλογων δομών, να μένει σπίτι και να αναλαμβάνει τη φροντίδα των παιδιών. Επισημαίνοντας αυτό το πρόβλημα, η κυβέρνηση και τα ευρωενωσιακά επιτελεία, χωρίς να είναι διατεθειμένοι να θίξουν τα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου, με το κράτος τους να συνεχίζει να αιμοδοτεί και να χρηματοδοτεί αυτήν την καλπάζουσα κερδοφορία, δεν διατίθενται να χρηματοδοτήσουν γενναία την κάλυψη αυτής της σημαντικής ανάγκης. Ετσι, πρόσφατα, από αυτήν την κυβέρνηση, με τη σύμφωνη γνώμη των άλλων αστικών κομμάτων, «φορέθηκαν» τα δήθεν σύγχρονα (παλιοκαιρισμένα για τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη καθώς σε αυτά εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες) μοντέλα φύλαξης των μικρών παιδιών, όπως οι «νταντάδες της γειτονιάς» και οι χώροι φύλαξης παιδιών στις επιχειρήσεις.

Αλήθεια, πόσο σύγχρονο είναι να βάζεις ISO και ορισμένες ελάχιστες προϋποθέσεις φύλαξης, κατ' οίκον, πάλι για ορισμένους δικαιούχους; Πόσο σύγχρονο είναι να μετατρέπεις το παιδί σε «πακέτο delivery» που συνοδεύει την εργαζόμενη μητέρα του στον χώρο εργασίας της, ακόμα κι αν είναι κατάλληλα προσαρμοσμένος, με το ανάλογο προσωπικό;

Καθόλου σύγχρονο, απλά επιβεβαιώνεται, σε κάθε νομοθέτημα, ότι αυτό που κύρια προτάσσουν είναι η κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων, οι προϋποθέσεις να συνεχίζεται απρόσκοπτα ώστε να καλπάζουν τα κέρδη, ενώ από την άλλη οι ανάγκες του μικρού παιδιού κοστολογούνται, ικανοποιούνται μερικά, σε μεγάλο βαθμό σε συνάρτηση με το πόσο αυτό υπηρετεί τις προτεραιότητες αυτής της οικονομίας.

Για τα μεγαλύτερα παιδιά προσχολικής ηλικίας, η θέση έχει «εξασφαλιστεί», καθώς είναι υποχρεωτική η φοίτησή τους στο νηπιαγωγείο από την ηλικία των τεσσάρων χρόνων. Τη θεσμοθέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2018, προβλέποντας - ως να είναι μία έκτακτη ανάγκη σε σεισμόπληκτη περιοχή! - την τοποθέτηση προκάτ παντού, ακόμα και σε αυλές γυμνασίων και λυκείων! Ας υπενθυμίσουμε ότι τα πάντα σε αυτόν τον νόμο προβλέπονται και υλοποιούνται «κατά παρέκκλιση», δηλαδή σε αντίθεση με τις ισχύουσες σύγχρονες προδιαγραφές για τους όρους κατασκευής των νηπιαγωγείων. Η ΝΔ υλοποίησε τον νόμο χωρίς να αλλάξει ούτε τελεία, με τη βασική προϋπόθεση που έθετε ρητά αυτός ότι δεν προκαλεί δαπάνη στον προϋπολογισμό, δίνοντας με τη σειρά της τη δυνατότητα στους δήμους (πάλι «κατά παρέκκλιση» των ισχυόντων) να τοποθετούν κοντέινερ με μία απλή απόφασή τους. Ετσι, εκατοντάδες, πλέον, «τσίγκινα κουτιά» έχουν τοποθετηθεί σε όλη τη χώρα, κάνοντας την καθημερινότητα νηπιαγωγών και μικρών παιδιών αβίωτη. Φυσικά, ούτε λόγος για γενναία χρηματοδότηση ώστε να δημιουργηθούν νέα σύγχρονα νηπιαγωγεία παντού, που να υποστηρίζουν το παιδαγωγικό έργο και τις ανάγκες τους.

Η κυβέρνηση, προκλητικά, πανηγυρίζει για τα ρομποτάκια στα νηπιαγωγεία, την ψηφιακή κοσμογονία ή τη διδασκαλία των Αγγλικών, μόνο που από τα νηπιαγωγεία λείπουν τα πλέον βασικά και αναγκαία ώστε να καλύπτεται το παιδαγωγικό έργο των νηπιαγωγών πλέρια: Τα σύγχρονα και κατάλληλα κτίρια, οι υποδομές, οι χώροι ώστε να παίξει, να ξεκουραστεί, να φάει και να κοιμηθεί το νήπιο. Γιατί και αυτές είναι «μαθησιακές» δραστηριότητες προς κατάκτηση από το νήπιο, παιδαγωγικοί στόχοι, ώστε μέσα από την ομάδα και την κοινωνικοποίησή του να γίνεται αυτόνομο και ανεξάρτητο. Σε αυτές τις συνθήκες, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των νηπιαγωγών, οι παιδαγωγικοί στόχοι εκπληρώνονται με τους χειρότερους όρους.

Λείπουν από τα νηπιαγωγεία όλο το αναγκαίο προσωπικό, όπως είναι οι ειδικοί παιδαγωγοί, οι ψυχολόγοι, οι μόνιμοι νηπιαγωγοί (κατά 30% προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές), το αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό καθαριότητας και σίτισης. Λείπει το αναβαθμισμένο, σύγχρονο παιδαγωγικό υλικό, τα παραμύθια και η εμπλουτισμένη βιβλιοθήκη, τα σύγχρονα παιχνίδια, τα μέσα ώστε να αναπτύσσεται αρμονικά και ολόπλευρα το σώμα τους.

Ταυτόχρονα, στο περιεχόμενο του νηπιαγωγείου προκρίνονται οι παντός είδους εγγραμματισμοί (ψηφιακός, γραπτής γλώσσας και ανάγνωσης) και εξοβελίζονται αντικειμενικά, ακόμα κι αν δεν διατυπώνεται ρητά αυτό, τομείς σημαντικότεροι για την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού, που αφορούν στη γλωσσική έκφραση, στην ανάπτυξη της σκέψης του, του σώματος, της αισθητικής του και τόσα άλλα. Με μία μονομέρεια, εντατικά, αποσπασματικά «βομβαρδίζεται» από μαθησιακές δεξιότητες, δίχως να αφήνεται χρόνος για πιο ελεύθερη ανάπτυξη δραστηριοτήτων που αγαπούν και έχουν ανάγκη τα παιδιά, όπως είναι τα ομαδικά παιχνίδια, οι κατασκευές, το θεατρικό ή μουσικό παιχνίδι και πολλά άλλα.

Τα απλά, τα καθημερινά, τα αναγκαία και βασικά παραμένουν ζητούμενα στην καθημερινότητα των μικρών παιδιών μας, την ώρα μάλιστα που ο πλούτος των δυνατοτήτων από το επιστημονικά μορφωμένο δυναμικό, από την παραγωγή των μέσων, έχει απογειωθεί, τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς. Κι ενώ αυτή θα έπρεπε να βελτιώνεται, γιατί διαρκώς χειροτερεύει;

Απάντηση μπορεί να δώσει η πρόταση του ΚΚΕ, που πατάει στις σημερινές, στις σύγχρονες δυνατότητες για ολόπλευρη, αναβαθμισμένη, καθολική Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση, με σύγχρονο περιεχόμενο ολόπλευρης ανάπτυξης του παιδιού, που θα υποστηρίζεται με κάθε διαθέσιμο επιστήμονα, εργαζόμενο και παιδαγωγικά μέσα. Η εξασφάλιση μιας θέσης για όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, με αυτούς τους σύγχρονους όρους, απορρέει από την αντίληψη του ΚΚΕ ότι η κοινωνία θα πρέπει να έχει το «μάτι» της ολοκληρωτικά στραμμένο στο παιδί, γιατί αυτό είναι το μέλλον της, γι' αυτό και του προσφέρει απλόχερα τα πάντα. Βέβαια, οι προτεραιότητες αυτές θέλουν έναν διαφορετικό σχεδιασμό, σε μία κοινωνία όπου την εξουσία πραγματικά την έχουν οι εργαζόμενοι, που θα παράγουν και θα αξιοποιούν όλο τον διαθέσιμο πλούτο, ώστε να ικανοποιούνται οι διαρκώς διευρυνόμενες ανάγκες τους, οι οποίες προκύπτουν από την ίδια την πρόοδο και εξέλιξη.

Ολα τα παραπάνω είναι ανάγκη να προβληματίσουν καθέναν που αντιλαμβάνεται ότι το «πάμε κι όπου βγει» δεν βγάζει πουθενά, καταλαβαίνει ότι το όριο της δικής μας «ατομικής ευθύνης» έχει προ πολλού εξαντληθεί. Συνειδητοποιεί μέρα με τη μέρα ότι το αστικό κράτος είναι εχθρικό απέναντι στις ανάγκες μας, τις δικές μας και των παιδιών μας. Οτι αυτό το κράτος υπηρετεί μέχρι κεραίας τις απαιτήσεις του αδίστακτου κεφαλαίου για αχαλίνωτη κερδοφορία, πράγμα που σημαίνει «τσεκούρωμα» της ζωής μας και των δικαιωμάτων μας. Στο ζύγι του κόστους - οφέλους είναι πάντα ριγμένες οι ανάγκες μας, οι δικές μας και των παιδιών μας. Οι κυβερνήσεις, διαχρονικά, σε ρόλο τροχονόμου, αυτό το κράτος διαχειρίζονται και, μάλιστα, πολύ πετυχημένα, με βάση τις ιεραρχήσεις που μπαίνουν κάθε φορά.

Ετσι, θαρρετά, αποφασιστικά, πηγαίνοντας προς την κάλπη, να μη μασήσουμε στα εκβιαστικά διλήμματα τόσο της ΝΔ για σταθερή κυβέρνηση, δηλαδή σταθερότητα στο τσάκισμά μας ή στην κάλπικη, ξαναζεσταμένη σούπα της πολιτικής αλλαγής, όπως τη ζήσαμε από τον ΣΥΡΙΖΑ είτε ως κυβέρνηση είτε ως αντιπολίτευση ή τους υπόλοιπους δορυφόρους, που δηλώνουν πρόθυμοι να βάλουν πλάτη για την περιβόητη συνεννόηση και σταθερότητα. Ενα πρέπει να είναι το δικό μας σύνθημα: Ανίσχυρα τα κόμματα που από χέρι είναι έτοιμα να συγκροτήσουν την επόμενη σταθερή και αντιλαϊκή κυβέρνηση, ισχυρός ο λαός με δυνατό ΚΚΕ.

Επιμέλεια: Τμήμα Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ