Ο Ούβε Μάτσκε μιλά στον «Ριζοσπάστη» για τη νέα δισκογραφική δουλειά, «Bridges»
Με αφορμή τη συγκεκριμένη κυκλοφορία είχαμε τη χαρά και την τιμή να συνομιλήσουμε με τον Ούβε Μάτσκε, καθηγητή στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σολίστ πιάνου, ο οποίος έχει δώσει πολυάριθμα ατομικά ρεσιτάλ σε μεγάλα μουσικά κέντρα όπως Μόσχα, Αμβούργο, Μόναχο, Βερολίνο, Λειψία και Δρέσδη, ενώ έχει συμπράξει και με σημαντικές ορχήστρες ευρωπαϊκών χωρών καθώς και με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και την Ορχήστρα των Χρωμάτων. Επίσης, τα τελευταία χρόνια είναι και «καλλιτεχνικό δίδυμο» με την κόρη του, Δανάη Παπαματθαίου - Μάτσκε, χαρίζοντάς μας μοναδικές εκτελέσεις και εμφανίσεις.
Ο Ούβε Μάτσκε, ο οποίος σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Μουσικής «Φραντς Λιστ» της Βαϊμάρης και με κρατική υποτροφία ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ακαδημία «Φραντς Λιστ» της Βουδαπέστης, μας μίλησε για τη νέα δισκογραφική τους δουλειά, για τη συνεργασία του με την κόρη του Δανάη, αλλά και για τη μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα και τις υποδομές που υπάρχουν...
-- «Bridges» είναι ο τίτλος της νέας σας δισκογραφικής δουλειάς που κυκλοφορεί από την γνωστή σουηδική εταιρεία BIS. Τι περιλαμβάνει;
-- Η νέα δισκογραφική δουλειά της βιολονίστα Δανάης Παπαματθαίου - Μάτσκε (βοηθός καθηγητή στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής και Θεάτρου Αμβούργου) και του πιανίστα Ούβε Μάτσκε (καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) περιλαμβάνει έργα για βιολί και πιάνο Ελλήνων και ελληνικής καταγωγής συνθετών της διασποράς.
Ολα τα έργα του CD έχουν δημιουργηθεί το χρονικό διάστημα 1948 - 2009 από συνθέτες με ελληνικές ρίζες. Τα περισσότερα από αυτά γράφτηκαν μακριά από τον τόπο γέννησης των συνθετών και έχουν εμπνευστεί εκτός από βιώματα της καταγωγής από επιρροές και πολιτιστικά ρεύματα του νέου περιβάλλοντός τους.
Επίσης, όλα τα έργα της συλλογής διαφέρουν ριζικά μεταξύ τους: Συναντάμε την ευρηματική φολκλορική νεωτερικότητα της σονάτας του Boris Papandopulo δίπλα στην αυστηρή δωδεκάφθογγη μουσική γλώσσα του Ντίνου Κωνσταντινίδη, τον βυζαντινοπρεπή μοντερνισμό του Δημήτρη Τερζάκη και τη λαϊκή μουσική παράδοση του Αιγαίου σε περίτεχνη διασκευή από τον Γιάννη Κωνσταντινίδη (γνωστός στους περισσότερους ως Κώστας Γιαννίδης). Με λίγα λόγια, το CD αυτό αποτελεί μια συλλογή σπάνιων και ιδιαίτερα αξιόλογων έργων.
-- Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο ρεπερτόριο; Τι είναι αυτό που σας γοητεύει περισσότερο στους συνθέτες που επιλέξατε;
Η ιδέα για την παραγωγή αυτή ξεκίνησε κατά τη διάρκεια εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής της Δανάης με θέμα τους Ελληνες και ελληνικής καταγωγής συνθέτες της διασποράς με έργο μετά το 1950 και ειδικότερα με την ερμηνεία επιλεγμένων έργων για βιολί και πιάνο του Ντίνου Κωνσταντινίδη και του Boris Papandopulo. Οι ηχογραφήσεις των δύο αυτών έργων που πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη για τις ανάγκες της διατριβής στάλθηκαν στον καλλιτεχνικό διευθυντή της δισκογραφικής εταιρείας BIS και κατόπιν εκδήλωσης ενδιαφέροντος της εταιρείας συμφωνήθηκε η παραγωγή ενός Super Audio CD διάρκειας 75 λεπτών με τον τίτλο «BRIDGES» με το υψηλότατο τεχνικό επίπεδο που διακρίνει την BIS Records. Δίπλα στα έργα των Boris Papandopulo και Ντίνου Κωνσταντινίδη προστέθηκαν τα έργα του Δημήτρη Τερζάκη Sonata infernale και «Λόγια στον άνεμο» (έργο αφιερωμένο από τον συνθέτη στην Δανάη) και την Δωδεκανησιακή Σουίτα του Γιάννη Κωνσταντινίδη. Το γοητευτικό στοιχείο όλων αυτών των συνθέσεων είναι το ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα με το οποίο εκφράζεται ο κάθε συνθέτης, χαρτογραφώντας με τον τρόπο αυτό ξεχωριστές διαδρομές με ετερόκλητες αισθητικές επιρροές.
-- Με την Δανάη είστε ένα σταθερό καλλιτεχνικό σχήμα. Η συνεργασία και συνύπαρξη στη σκηνή με την κόρη σας διευκολύνει τη διαδικασία προετοιμασίας ή την καθιστά πιο περίπλοκη;
-- Στη δική μας περίπτωση υπάρχει μια μακρόχρονη συνεργασία, η οποία χαρακτηρίζεται από οικειότητα αλλά και από αφιλτράριστες εντάσεις που δημιουργεί πάντα η συγγενική σχέση. Το αίσθημα αυτό της αμεσότητας νομίζω είναι το πλέον καθοριστικό. Χωρίς πολλές κουβέντες, σχεδόν ενστικτωδώς, πραγματώνεται η ερμηνευτική διαδικασία, μετουσιώνοντας κοινά βιώματα και συναισθήματα σε καλλιτεχνική πράξη.
-- Είστε καθηγητής στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Πώς βλέπετε τη μουσική εκπαίδευση και τις υποδομές που υπάρχουν για την ανάπτυξη της τέχνης της μουσικής στην Ελλάδα;
-- Η παρουσία της λεγόμενης κλασικής μουσικής στην Ελλάδα, είτε στην εκπαίδευση, είτε σε χώρους πολιτισμού, είναι σχετικά περιορισμένη σε σχέση με εκείνη των άλλων χωρών του δυτικού κόσμου, κύρια λόγω διαφορετικής ιστορικής εξέλιξης της χώρας. Τις τελευταίες δεκαετίες, με την ίδρυση σημαντικών μουσικών κέντρων, όπως είναι τα Μέγαρα Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, αλλά και άλλων πολιτιστικών κέντρων στην περιφέρεια, τη λειτουργία πανεπιστημιακών μουσικών τμημάτων και μουσικών σχολείων έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση ανάπτυξης της λόγιας μουσικής στην Ελλάδα.
Παρ' όλα αυτά, με το πρόσχημα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης οι χρηματοδοτήσεις στον τομέα της δημόσιας εκπαίδευσης και του Πολιτισμού συνεχώς συρρικνώνονται. Επιπλέον, επί σειρά ετών παρατηρείται ότι με πολιτική βούληση των εκάστοτε κυβερνήσεων αλλάζουν τα πλαίσια λειτουργίας πολλών δομών προς όφελος της ιδιωτικής κερδοσκοπίας. Πιστεύω ότι το φαινόμενο αυτό εξηγείται μόνο ως συνειδητή νεοφιλελεύθερη πολιτική επιλογή. Ενας μεγάλος αριθμός Ελλήνων καλλιτεχνών είναι αναγκασμένος να εκπατριστεί για αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας και δημιουργίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μεγάλο μέρος αποφοίτων της τάξης μου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας βρίσκεται σε χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Ελάχιστοι από αυτούς θα γυρίσουν πίσω. Ολα αυτά θα έπρεπε να ανησυχούν και να κινητοποιούν την ελληνική κοινωνία διεκδικώντας πόρους στήριξης Παιδείας και Πολιτισμού.
-- Την περίοδο της πανδημίας προετοιμάσατε με τους φοιτητές σας και παρουσιάσατε 13 διαδικτυακά ρεσιτάλ με τις 32 σονάτες του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν. Ηταν μια από τις ξεχωριστές καλλιτεχνικές στιγμές που «άνθισαν» εκείνη την περίοδο. Πώς δουλέψατε; Τι «γεύση» σάς άφησε;
-- Η ιδέα της παρουσίασης του συνόλου των 32 Σονατών του L. v. Beethoven (1770-1827) με την ευκαιρία της επετείου των 250 χρόνων από την γέννηση του μεγάλου συνθέτη είναι, για να είμαι ειλικρινής, μια ανάμνηση παρόμοιας παρουσίασης στα φοιτητικά μου χρόνια στην Ανώτατη Σχολή «Franz Liszt» στη Βαϊμάρη της τότε Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας του 1977, όπου συμμετείχα ερμηνεύοντας δύο σονάτες σε έναν παρόμοιο επετειακό «κύκλο Beethoven».
Η πρόταση του 2020 περιελάμβανε συναυλίες από φοιτητές ειδίκευσης πιάνου στο Πανεπιστήμιο, αλλά και σε άλλες αίθουσες πολιτισμού στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Λόγω πανδημίας αναβλήθηκαν δύο προσπάθειες προγραμματισμού ζωντανών συναυλιών σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Τελικά, μια τρίτη προσπάθεια ευοδώθηκε λόγω της θετικής εισήγησης του νέου τότε καλλιτεχνικού διευθυντή του ΜΜΘ Κ. Χρήστου Γαλιλαία για παραγωγή 13 διαδικτυακών ρεσιτάλ αποκλειστικά από ενεργούς φοιτητές ειδίκευσης πιάνου του Τμήματος ΜΕΤ τις πρώτες μέρες Ιουνίου του 2021, όταν όλες οι αίθουσες συναυλιών ήταν κλειστές λόγω covid. Η προσπάθεια αυτή αποδείχθηκε ένα τεράστιο καλλιτεχνικό project για τον μικρό αριθμό φοιτητών πιάνου, στο οποίο δοκιμάστηκαν τα όρια αντοχής και δυνατοτήτων μας. Παρ' όλα αυτά μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε το μεγαλόπνοο αυτό καλλιτεχνικό και παιδαγωγικό εγχείρημα, όμως αυτό αποδεικνύεται από τα 13 αναρτημένα ρεσιτάλ στο site του ΜΜΘ σε ένα υποδειγματικό θα έλεγα επίπεδο, αποδεικνύοντας με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητες που προσφέρει το σύστημα της δωρεάν δημόσιας ανώτατης μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
-- Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
-- Θέλω να πιστεύω ότι έχω ακόμα την αντοχή για προσφορά στη μουσική εκπαίδευση και παράλληλα στη μουσική ζωή της χώρας που έγινε η δεύτερη πατρίδα μου. Μαζί με την Δανάη προγραμματίζουμε το επόμενο χρονικό διάστημα συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό για την προβολή του CD μας, αρχής γενομένης στις 7 Ιουλίου στο Φεστιβάλ του δήμου Σκοπίων, προσκεκλημένοι της Ελληνικής Πρεσβείας στη Βόρεια Μακεδονία.