Ενδείξεις για υπό διαμόρφωση πλανητικό σύστημα παρόμοιο με το δικό μας!
Κυριακή 21 Απρίλη 2002

Εικόνα που δημιουργήθηκε με τη βοήθεια υπολογιστή, με βάση την υπέρυθρη παρατήρηση του αστέρα βήτα -Οκρίβα από το αστεροσκοπείο Κεκ. Στο πάνω μέρος ο πιθανολογούμενος πρωτοπλανητικός δίσκος υπό γωνία παρατήρησης 10 μοιρών και κάτω όπως φαίνεται από τη Γη
Αν επιβεβαιωθεί θα είναι η μεγαλύτερη αστρονομική ανακάλυψη από τότε που ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, πριν από μερικά χρόνια. Σύμφωνα με τις πρώτες παρατηρήσεις δύο διαφορετικών ομάδων αστρονόμων, που χρησιμοποίησαν τα τηλεσκόπια Κεκ στη Χαβάη, ο δίσκος σκόνης και αερίων που περιβάλλει τον αστέρα βήτα του αστερισμού του Οκρίβα, παρουσιάζει σαφείς ενδείξεις ύπαρξης πρωτοπλανητών μέσα σ' αυτόν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, μια ασυνήθιστη ομάδα από λωρίδες σκόνης και αερίων περιφέρονται γύρω από τον αστέρα σε μια ζώνη που το μέσο της βρίσκεται περίπου στην απόσταση που βρίσκεται ο δικός μας Δίας από τον Ηλιο. «Καμία άλλη προφανής εξήγηση δεν υπάρχει για την προέλευσή τους, εκτός από τη βαρυτική επίδραση πλανητών», λέει ο Ντέιβιντ Κέρνερ, του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, επικεφαλής της μιας από τις ερευνητικές ομάδες. Οι επιστήμονες εντόπισαν μια λωρίδα σκόνης που περιστρέφεται προς αντίθετη κατεύθυνση από τον υπόλοιπο κονιορτό και έχει κλίση 14 μοιρών σχετικά με το επίπεδο του κύριου δίσκου, που είχε πρωτοεντοπίσει το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ.

«Οι διαφορετικές κλίσεις των τροχιών των σωματιδίων σκόνης γύρω από το βήτα Οκρίβα μοιάζουν με τις αντίστοιχες κλίσεις των τροχιών των πλανητών του δικού μας ηλιακού συστήματος. Η τροχιά του Πλούτωνα έχει κλίση 17 μοιρών ως προς της Γης και του Ερμή 7 μοιρών. Οι νέες εικόνες από το Κεκ μπορούν να θεωρηθούν σαν αποχρώσες ενδείξεις για ένα παρόμοια οργανωμένο πλανητικό σύστημα», προσθέτει ο Κέρνερ.

Μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί περίπου 100 πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, αλλά οι περισσότεροι είναι του μεγέθους του Δία ή και ακόμα μεγαλύτεροι και συνήθως περιστρέφονται πολύ κοντά στο άστρο τους. Κανένα πλανητικό σύστημα σαν το δικό μας δεν έχει ανακαλυφθεί. Οι αστρονόμοι εδώ και μήνες θεωρούσαν ότι αυτό είναι πια θέμα χρόνου και ίσως να μην είχαν άδικο.

Λεπτομερείς εικόνες δίσκων σκόνης μπορούν να ληφθούν μόνο στο υπέρυθρο φάσμα, που αποκαλύπτει τις εκπομπές θερμότητας και όχι ορατού φωτός. Μόνο τα τελευταία χρόνια τα επίγεια τηλεσκόπια έχουν αποκτήσει τέτοια διακριτική ικανότητα που να μπορούν να κάνουν παρατηρήσεις σαν αυτές που έκαναν τα δίδυμα τηλεσκόπια Κεκ για το βήτα Οκρίβα. Το αστέρι αυτό είναι νεαρό (ηλικίας μόλις 20 εκατομμυρίων ετών σε σχέση με τα σχεδόν 5 δισεκατομμύρια έτη του Ηλιου) και είναι ένα από τα κοντινότερα στη Γη, αφού απέχει μόλις 63 έτη φωτός. Η μελέτη του σχηματισμού πλανητών γύρω από αστέρια σαν τον βήτα Οκρίβα θα επιτρέψει μεταξύ άλλων και την καλύτερη κατανόηση του σχηματισμού του δικού μας ηλιακού συστήματος.