«Εις το ξενοδοχείον "Πειραιεύς", εις την αίθουσαν του σωματείου των μηχανικών ατμοπλοίων... (λογοκρισία 3 γραμμών) συνήλθε χτες εις την πρώτην συνεδρίασίν του το πρώτον σοσιαλιστικόν συνέδριον της Ελλάδος, με κύριον σκοπόν την συνένωσιν όλων των εν Ελλάδι σοσιαλιστικών ομάδων εις ένα ενιαίον κόμμα διοικούμενον ενιαίως και αντιπροσωπευόμενον εις την Διεθνή. Η έναρξις εγένετο εις τας 10 π.μ...».

(«Ριζοσπάστης», 5 (18) Νοέμβρη 1918).

Ετσι άρχιζε ο «Ριζοσπάστης» το ρεπορτάζ από την πρώτη μέρα των εργασιών του ιδρυτικού Συνεδρίου του Κόμματός μας, που κλείνει σήμερα 105 χρόνια ζωής και πρωτοπόρας δράσης, σε δρόμους δύσβατους, μα ωραίους και αληθινούς, για τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων και όλου του λαού, στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Ο «Ριζοσπάστης» ήταν η μόνη εφημερίδα που πρόβαλε από τις στήλες της, με ρεπορτάζ, τις εργασίες του Συνεδρίου, καθώς και τις αποφάσεις και τα ντοκουμέντα που αυτό ψήφισε.

Η ίδρυση του ΣΕΚΕ - ΚΚΕ ήταν η κατάληξη μιας μακροχρόνιας διαδικασίας. Σηματοδότησε την εμφάνιση της ιδεολογικής, πολιτικής και οργανωτικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και εξέφρασε αντικειμενικά τη διαδικασία συνένωσης του μαρξισμού - λενινισμού με το εργατικό κίνημα. Με τις βασικές αρχές του προσέδωσε επαναστατική θεωρητική βάση και πολιτική γραμμή στα πιο δυναμικά τμήματα του εργατικού κινήματος, παρά τις αδυναμίες ή και τις θεωρητικές ανεπάρκειες στις προγραμματικές του προσεγγίσεις.

Η ίδρυση του ΣΕΚΕ - ΚΚΕ ήρθε ως ώριμος καρπός της ανάπτυξης του εργατικού κινήματος στη χώρα μας, κάτω και από την επίδραση της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 στη Ρωσία.

Τι είχε προηγηθεί;

Η Φεντερασιόν, σοσιαλιστική οργάνωση που δρούσε στη Θεσσαλονίκη και συσπείρωνε στις γραμμές της εκπροσώπους από εργάτες όλων των εθνικοτήτων της πόλης (Ελληνες, Τούρκους, Εβραίους, Βούλγαρους), πήρε την πρωτοβουλία μαζί με άλλους σοσιαλιστικούς Ομίλους, για τη σύγκληση της πρώτης Πανελλαδικής Σοσιαλιστικής Συνδιάσκεψης, τον Απρίλη του 1915 στην Αθήνα.

Σ' αυτήν συμμετείχαν αντιπρόσωποί της και αντιπρόσωποι της Σοσιαλιστικής Ενωσης, των Σοσιαλιστικών Κέντρων του Πειραιά, του Βόλου, της Κέρκυρας και της Μυτιλήνης, καθώς και των εφημερίδων «Αβάντι» (Θεσσαλονίκης) και «Οργάνωσις».

Η Συνδιάσκεψη κατέληξε σε μια σειρά από διακηρύξεις για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και την ανάγκη ίδρυσης δικού της κόμματος. Γι' αυτό ανέθεσε στη Σοσιαλιστική Ενωση να συγκαλέσει το ιδρυτικό συνέδριο, στο οποίο έπρεπε να πάρουν μέρος όλες οι σοσιαλιστικές οργανώσεις της Ελλάδας.

Τον Ιούνη του 1917 πραγματοποιήθηκε νέα Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη στην Αθήνα, η οποία αποφάσισε τη σύγκληση, τον Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, συνεδρίου του πολιτικού κόμματος του ελληνικού προλεταριάτου, που τελικά δεν έγινε.

Με την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία να ακτινοβολεί πλέον σε όλον τον κόσμο, επαναλήφθηκαν στα τέλη του 1918 στην Αθήνα οι εργασίες της Δεύτερης Σοσιαλιστικής Συνδιάσκεψης, στην οποία πήραν μέρος, εκτός από τους αντιπροσώπους της Φεντερασιόν, της Σοσιαλιστικής Εργατικής Ενωσης της Αθήνας και της Σοσιαλιστικής Οργάνωσης του Πειραιά, οι Σοσιαλιστικές Ενώσεις του Βόλου και της Κέρκυρας.

Η Συνδιάσκεψη αποφάσισε να συνέλθει τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς συνέδριο, με σκοπό την ίδρυση πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης. Τελικά το 1ο Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο, το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ, συνήλθε στον Πειραιά, στις 4 - 10 Νοέμβρη του 1918 (17 - 23 με το καινούργιο ημερολόγιο). Πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Συνδέσμου Μηχανικών Εμπορικών Ατμοπλοίων, που στεγαζόταν στο ξενοδοχείο «Πειραιεύς» και σ' αυτό πήραν μέρος 31 αντιπρόσωποι με θετική ψήφο, 4 με συμβουλευτική και 2 ως παρατηρητές.

Το Συνέδριο εξέλεξε 5μελή Κεντρική Επιτροπή, αποτελούμενη από τους Αρίστο Αρβανίτη, Δημοσθένη Λιγδόπουλο, Σταμάτη Κόκκινο, Μιχαήλ Σιδέρη και Νίκο Δημητράτο. Εξέλεξε επίσης 3μελή Εξελεγκτική Επιτροπή, από τους Γιώργη Πισπινή, Σπύρο Κομιώτη και Αβραάμ Μπεναρόγια. Διευθυντής της εφημερίδας «Εργατικός Αγών» εκλέχτηκε ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος.

Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, το ΣΕΚΕ - ΚΚΕ ενσάρκωσε ό,τι πιο πρωτοπόρο είχε κατακτήσει η ανθρώπινη σκέψη έως τότε και το εξέφρασε με τον ταξικό προλεταριακό διεθνιστικό του χαρακτήρα, με την πολιτική και το πρόγραμμά του.

Στο Ιδρυτικό Ψήφισμα σημειώνεται ότι το Κόμμα βασίζεται πάνω σε δύο θεμελιώδεις αρχές: Στην «πολιτική και οικονομική οργάνωση του προλεταριάτου σε ξεχωριστό κόμμα τάξεως διά την κατάκτησιν της πολιτικής εξουσίας και την δημοσιοποίησιν των μέσων της παραγωγής και ανταλλαγής, δηλαδή την μεταβολήν της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας εις κοινωνίαν κολλεχτιβικήν ή κομμουνιστικήν». Επίσης, στη «διεθνή συνεννόηση και δράση των εργατών».

Στις Αρχές και στο Πρόγραμμα του Κόμματος, που ψηφίστηκαν στο πρώτο Συνέδριο, τονίζεται η αναγκαιότητα της κοινωνικής επανάστασης για «την απελευθέρωσιν όχι μόνο των προλεταρίων, αλλά και ολοκλήρου της ανθρωπότητος που υποφέρει σήμερον».

Προστίθεται ότι ο αγώνας της εργατικής τάξης «είναι αναγκαστικώς και πολιτικός αγών, (επειδή) δεν δύναται να πραγματοποιήση την ιστορικήν της αποστολήν χωρίς να γίνη κάτοχος της πολιτικής εξουσίας, όπερ δύναται να κατορθώση μόνον δι' ενιαίας επαναστατικής δράσεως της παγκοσμίου εργατιάς, οργανωμένης σε ξεχωριστό εργατικό κόμμα».

Επισφραγίζοντας την αρχή του προλεταριακού διεθνισμού, με την οποία μπολιάστηκε από τη γέννησή του το ΚΚΕ, το Συνέδριο εξέδωσε χαιρετιστήριο ψήφισμα προς τη νεαρή Σοβιετική Ρωσία, αλλά και «διαμαρτυρίαν διά την μελετωμένην επέμβασιν των συμμάχων κατά της νεαράς Σοβιετικής Δημοκρατίας».

Το Α' Συνέδριο ψήφισε επίσης μια σειρά από στόχους πάλης, όπως: Το δικαίωμα ψήφου και εκλογής των γυναικών για κάθε είδους εκλογές, καθώς και την πλήρη πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξίσωση της γυναίκας με τον άντρα. Κατάργηση όλων των νόμων που περιορίζουν τα δικαιώματα της γυναίκας και του εξώγαμου παιδιού. Την υποχρέωση με νόμο των δήμων και κοινοτήτων να συντηρούν μαιευτήρια για τις γυναίκες των εργατών με πλήρεις αποδοχές 8 βδομάδες πριν τον τοκετό και 8 μετά από αυτόν. Δωρεάν παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Κατάργηση των έμμεσων φόρων και κάθε φόρου στα είδη πρώτης ανάγκης. Την καθιέρωση με νόμο του 8ωρου ως ανώτατου χρόνου εργασίας. Την καθιέρωση της υποχρεωτικής Κυριακής αργίας. Την ίδρυση ταμείων εργατικών συντάξεων. Τη λήψη μέτρων ασφάλειας και υγιεινής για τους εργάτες κάθε επαγγέλματος. Απαγόρευση της εργασίας ανηλίκων κάτω των 16 ετών. Απαγόρευση της νυκτερινής εργασίας για τα παιδιά και τις γυναίκες και διπλή πληρωμή για τα νυχτέρια των εργατών. Την κατάργηση κάθε νόμου που εμποδίζει την απεργία και την επιστράτευση των εργατών.

Επρόκειτο για στόχους πάλης πρωτοποριακούς, που αντιστοιχούσαν εκείνη την εποχή σε βασικές ανάγκες της εργατικής τάξης, ενώ πολλοί από αυτούς δεν έχουν υλοποιηθεί ούτε στις μέρες μας.

Σήμερα, 105 χρόνια μετά, «είμαστε πιο ικανοί να κλιμακώνουμε την πάλη, να περνάμε στην αντεπίθεση, να επιδιώκουμε οι καθημερινοί αγώνες και ο τοπικός - κλαδικός συντονισμός της πάλης να μετατρέπονται στην πορεία σε ένα ενιαίο, πανελλαδικά συντονισμένο κίνημα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, όσο γίνεται πιο μαζικό, εδραιωμένο στους τόπους δουλειάς, στους κλάδους, σε κάθε περιοχή, με αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση, εναντίωσης στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ», όπως αναφέρει η Πολιτική Απόφαση του 21ου Συνεδρίου του ΚΚΕ.

Απέναντι στην επίθεση του κεφαλαίου που κλιμακώνεται σε όλα τα μέτωπα, τόσο μέσα στη χώρα, όσο και «έξω» απ' αυτή, με την πιο βαθιά εμπλοκή στον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό, οι δυνάμεις του ΚΚΕ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για την οργάνωση πρωτοπόρων εστιών αντίστασης και αντεπίθεσης. Προβάλλοντας την πραγματικά προοδευτική πάλη για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, την πάλη για αποδέσμευση απ' την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου!