ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1,5 ΤΡΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟΥ ΔΟΛΑΡΙΩΝ
Η «μυστική» νέα κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών από την πλευρά των ΗΠΑ
Σάββατο 18 Νοέμβρη 2023 - Κυριακή 19 Νοέμβρη 2023

Ομοίωμα πυρήνα πλουτωνίου ατομικής βόμβας του σχεδίου «Μανχάταν»
Μπορεί η Ρωσία να ανακοινώνει με τυμπανοκρουσίες την ανάπτυξη νέων βελτιωμένων όπλων και να δικαιολογεί ανοιχτά τον σε εξέλιξη εκσυγχρονισμό του πυρηνικού της οπλοστασίου, ως αποτέλεσμα της σταδιακής αποχώρησης των ΗΠΑ τις δύο τελευταίες δεκαετίες από όλες τις συμφωνίες για τα πυρηνικά, όμως και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε μια πολύ χαμηλότερων τόνων, αλλά εξίσου μεγάλη - αν όχι μεγαλύτερη - διαδικασία εκσυγχρονισμού των πυρηνικών τους. Διαδικασία που σχεδιάστηκε την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και ξεκίνησε να υλοποιείται το 2016.

Οι ΗΠΑ διαθέτουν σήμερα 3.700 πυρηνικές κεφαλές, με τις 1.700 απ' αυτές σε στρατηγική ετοιμότητα. Αυτές και μόνο αρκούν για να απειλήσουν την καταστροφή της ανθρωπότητας και της γήινης βιόσφαιρας. Ανάλογο οπλοστάσιο έχει η Ρωσία και μικρότερο η Κίνα, που έχει στόχο να φτάσει το ένα τέταρτο του αμερικανικού μέσα στην επόμενη δεκαετία. Εκατοντάδες πυρηνικά η καθεμιά διαθέτουν ακόμη η Βρετανία, η Γαλλία, η Ινδία, το Πακιστάν, η Βόρεια Κορέα και βέβαια το Ισραήλ, έστω κι αν δεν το παραδέχεται επίσημα. Ξεκινώντας από το σχέδιο «Μανχάταν», με επικεφαλής τον Οπενχάιμερ στο Λος Αλαμος, οι ΗΠΑ κατασκεύασαν στο παρελθόν 70.000 πυρήνες βομβών πλουτωνίου (περισσότερους απ' ό,τι όλες οι άλλες χώρες μαζί), που χρησιμοποιούνται για την πυροδότηση των θερμοπυρηνικών εκρήξεων των βομβών υδρογόνου. Τόσο οι πυρηνικές δοκιμές, όσο και η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων από αυτήν την παραγωγή πυρηνικών έχουν μολύνει αρκετές περιοχές και η ασφαλής αποθήκευση των αποβλήτων παραμένει άλυτο πρόβλημα.

Ούτε λέξη για τις συνέπειες


Τον περασμένο Μάρτη η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ έδωσε στη δημοσιότητα αναφορά δύο τόμων με συνολικά 3.000 σελίδες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των σχεδίων αντικατάστασης των 400 Διηπειρωτικών Βαλλιστικών Πυραύλων (ΔΒΠ) «Μίνιουτμαν», με νέους πυραύλους «Σέντινελ» (Φρουρός), ως τα μέσα της δεκαετίας του 2030. Το πρόγραμμα αυτό είναι μέρος του ευρύτερου προγράμματος, ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, για τον εκσυγχρονισμό του πυρηνικού οπλοστασίου και του συστήματος διοίκησης και ελέγχου των πυρηνικών των ΗΠΑ. Στην εκτενή αναφορά δεν υπάρχει ούτε λέξη για τις επιπτώσεις στις περιοχές εγκατάστασης, αλλά και ευρύτερα σε ολόκληρες τις ΗΠΑ, σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης εναντίον των υπόγειων σιλό στα οποία είναι εγκατεστημένοι οι πύραυλοι με τις πυρηνικές κεφαλές.

Ο αρχικός σκοπός των επίγειων πυραυλικών συστημάτων ήταν η αποτροπή πυρηνικής επίθεσης, λόγω της απειλής καταστροφικής ανταπόδοσης, αλλά βασικό επιχείρημα για τη συνέχιση της ύπαρξής τους και τον εκσυγχρονισμό τους είναι να αποτελέσουν μεγάλο αριθμό σταθερών στόχων, ώστε να εξαντληθούν οι πυρηνικοί πόροι του αντιπάλου. Το 1962 εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι ΔΒΠ στην αμερικανική ενδοχώρα και τη δεκαετία του 1970 έφτασαν τους 1.000 σε σιλό εφτά Πολιτειών των ΗΠΑ. Καθώς τα συστήματα καθοδήγησης των πυραύλων βελτιώνονταν και το ένα από τα άλλα δύο σκέλη της πυρηνικής τριάδας, το Πολεμικό Ναυτικό, αποκτούσε πυραύλους εγκατεστημένους σε υποβρύχια, γινόταν φανερό ότι τα κινητά και κρυμμένα κάτω από το νερό όπλα ήταν πιο αποτελεσματικά από τους πυραύλους στα σιλό (το άλλο σκέλος της πυρηνικής τριάδας είναι τα πυρηνικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα).

Σπόγγος...


Το 1978, ο πτέραρχος Λιου Αλεν τζούνιορ, αρχηγός τότε του Γενικού Επιτελείου της Πολεμικής Αεροπορίας, διατύπωσε κυνικά την άποψη ότι τα σιλό προσφέρουν «έναν καλό σπόγγο» στόχων, ώστε να «απορροφηθούν» οι εισερχόμενοι σοβιετικοί πύραυλοι. Για την καταστροφή των σιλό θα απαιτούνταν μια τόσο μαζική επίθεση, που οι αντίπαλοι δεν θα μπορούσαν να τη διαχειριστούν ή ακόμη και να τη συλλάβουν. Βεβαίως, ακόμη κι αν δεν πραγματοποιηθεί τέτοια επίθεση, οι επίγειοι πύραυλοι αυξάνουν τον κίνδυνο έναρξης πυρηνικού πολέμου κατά λάθος. Για να προφυλαχθούν από καταστροφή μέσα στα σιλό, οι μονάδες ΔΒΠ βρίσκονται συνεχώς σε κατάσταση υψηλού συναγερμού, ώστε να μπορούν να εκτοξευτούν μέσα σε μερικά λεπτά από τη στιγμή που θα δοθεί εντολή. Αν κάποιο λάθος, σαν αυτά που έγιναν κατά τη διάρκεια του λεγόμενου «Ψυχρού Πολέμου» οδηγήσει σε εκτόξευση ΔΒΠ, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι η πυρηνική δύναμη - στόχος του πυραύλου θα ανταποδώσει...

Η επίθεση σε σιλό ΔΒΠ απαιτεί την έκρηξη σε κοντινή απόσταση ενός ή δύο πυρηνικών κεφαλών με εκρηκτική ισχύ 100.000 τόνων TNT. Οι εκρήξεις αυτές θα εξαερώσουν τα πάντα στον γύρω χώρο, προκαλώντας καταστροφικά ωστικά κύματα, ικανά να καταστρέψουν τους πυραύλους μέσα στο έδαφος. Τα ραδιενεργά υλικά από τις βόμβες θα αναμειχθούν με το έδαφος και τα άλλα υλικά που θα έχουν εξαερωθεί και μέσα σε 10 λεπτά θα έχουν δημιουργήσει τεράστια ραδιενεργά μανιτάρια, που θα αρχίσουν να διαχέονται πάνω από τη βορειοαμερικανική ήπειρο, υπό την επίδραση των ανέμων που επικρατούν σε μεγάλα ύψη μέσα στην ατμόσφαιρα.

Ασύλληπτη καταστροφή

Πραγματοποιώντας προσομοιώσεις με βάση τα μετεωρολογικά δεδομένα κάθε μέρας του 2021, ερευνητές του Πανεπιστημίου Πρίνσετον υπολόγισαν το χειρότερο σενάριο μετά από μια πυρηνική επίθεση στα σιλό των ΔΒΠ. Δεν θα υπάρξει κανένα σημείο του εδάφους των ΗΠΑ που θα μείνει ανεπηρέαστο, ενώ ισχυρό πλήγμα θα δεχτούν οι πιο πολυπληθείς Πολιτείες του Καναδά, αλλά και οι βόρειες Πολιτείες του Μεξικού. Εκατομμύρια θα πεθάνουν μέσα στις πρώτες μέρες μετά την επίθεση και πολύ περισσότερα το μετέπειτα χρονικό διάστημα (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη πυρηνικές επιθέσεις στις πόλεις).


Ανάλογη καταστροφή θα προκαλέσει ο πυρηνικός πόλεμος και στις αντίπαλες των ΗΠΑ χώρες, όπως και στις σύμμαχες με αυτές, που έχουν οι ίδιες πυρηνικά, ή φιλοξενούν αμερικανικά πυρηνικά, ή παρέχουν αεροδρόμια για εξυπηρέτηση βομβαρδιστικών αεροπλάνων και λιμάνια για την εξυπηρέτηση πλοίων και υποβρυχίων με πυρηνικά. Ολες οι χώρες του κόσμου θα επηρεαστούν από τη διασπορά της ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, ενώ η πολύ πιθανή εμφάνιση «πυρηνικού χειμώνα» σε ευρείας κλίμακας πυρηνική αντιπαράθεση, με κάλυψη για μήνες ή χρόνια όλης της ατμόσφαιρας από νέφη σκόνης και καπνού, ίσως οδηγήσει σε ασύλληπτης έκτασης καταστροφή για όλη την ανθρωπότητα.

Η καρδιά του προβλήματος

Η Σοβιετική Ενωση, που ανέπτυξε πυρηνική ικανότητα για να αντιμετωπίσει την ευθεία απειλή που αποτέλεσαν τα πυρηνικά των ΗΠΑ και οι επιδείξεις της ισχύος τους σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι σε βάρος του ιαπωνικού λαού, κατάφερε αρχικά να εξισορροπήσει την πυρηνική ισχύ των καπιταλιστικών χωρών. Στη συνέχεια πέτυχε με συμφωνίες για τους ΔΒΠ και τα μικρότερης εμβέλειας πυρηνικά όπλα να βάλει φραγμό στην παραπέρα εξέλιξη της κούρσας των εξοπλισμών, να εγκατασταθούν διεθνείς μηχανισμοί ελέγχου της ανάπτυξης και διάδοσης των πυρηνικών όπλων και να ανοίξει ο δρόμος για τη μείωση του αριθμού αυτών των όπλων μαζικής καταστροφής. Οπως αναφερόταν στη συνθήκη START, «ο πυρηνικός πόλεμος θα έχει καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρη την ανθρωπότητα (...) Δεν μπορεί να κερδηθεί και γι' αυτό δεν πρέπει να γίνει ποτέ».

Τώρα που δεν υπάρχει η Σοβιετική Ενωση, ο πυρηνικός κίνδυνος κάθε άλλο παρά εξέλιπε και οι ιμπεριαλιστές - μεταξύ αυτών και η καπιταλιστική Ρωσία - έχουν αρχίσει να απεργάζονται νέα πυρηνικά σχέδια, χωρίς κανέναν έλεγχο και φραγμό. Ο κόσμος δεν χρειάζεται την πυρηνική απειλή, αλλά αυτή δεν μπορεί να εξαλειφθεί όσο υπάρχει καπιταλισμός στις πυρηνικές δυνάμεις. Μόνο η ανατροπή του, και η εγκαθίδρυση σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάργηση αυτών των όπλων ως αχρείαστων, αφού δεν θα υπάρχει πια απειλή και θα έχουν εξαλειφθεί το εκμεταλλευτικό σύστημα και οι αντιθέσεις που γεννούν τον πόλεμο.


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγή: «Scientific American»